làte , nm: lati Definitzione
genia de lícuidu de colore biancu chi faent is titas de is animales mammíferos fémina: est su primu e de is alimentos méngius e prus erricos po is sustàntzias chi portat, necessàriu a su fedu apenas naschiu o ancora piticu, ma bonu e impreau in css. edade; genia de súciu biancu che late chi bogant unas cantu erbas o linnas ue si segat su corgiolu (mescamente sa figu, sa lua)/ min. latighedhu, latedhu; lati corostau = colostra, su primu late comente naschit su fedu
Maneras de nàrrere
csn:
bogare, múrghere, caentare, budhire, acragare o mòrrere su l., fàghere su l. a casu, a zodhu, sbutirai su l.; pizu de l. = sa parte prus rassa chi cazat subra comente su late ifritat; zenias de l.: l. de petus = de fémina, l. berbeghinu, cràbinu, bàchinu, de àinu; crezes de l.: cracau (callau), durche, bíschidu; su primu l. (addaghi naschet su fedu) = colostra; l. síncheru o spirrulitu = su late apustis finida sa colostra; late de tita = lati callenti coment'e candu dhu mullint; èssere late late, latis latis (nadu de cosas de manigare)= tébiu che late (obu cotu latis latis = cotu a modhe); l. acicau = late de fémina chi at tentu assuconu, salarzu malu, chi si est ritiradu; l. brutu = late de fémina allatendhe ma torra ràida; l. apedradu = zenia de tumore a sa tita, de late abbarradu; l. mússidu = late de fiadu malàidu de mudridura o piaritu; intrare late (a sas titas)= fai lati, preni sa tita de lati; muntènnere su late (nadu de animales de múrghere)= chi sighint a bogare late, chi no si che sicant; l. pàganu o pudhinu = late de animale o fémina chi no at fizoladu; l. de carchina = carchina sorta in abba meda pro illatare muros; l. catúligu = su suci biancu chi bogat sa lua; víere l. = tastai cosa bona meda (nau in cobertantza, pigai corpus o àteru chi no praxit); su primu l. = itl. timo, ràndhula prummonata chi sa carena de su cristianu zughet in daisegus de s'ossu de mesu de petorras, in artu, tra s'ossu e sa bula, e chi si che sicat azummai deunudotu candho sa carena at fatu s'irvilupu; l. primarzu = carrisàbida, primu late, una ràndhula manna apalas de s'istògomo, itl. pàncreas; pèrdiri lati e cardaxu = pèrderendhe totu
Frases
in beranu sa robba bogat late meda ca s'erba bundhat ◊ tenia su late in su fogu e pigadu mi ch'est, chentza bi dare tentu! ◊ sa mama a sos isposos: Ti siat beneitu su late chi ti apo dau! ◊ sa fae a sas berbeghes lis intrat late meda
2.
arràntzati, vae! vae chi ti vies late!…
3.
dèu passu lati a sa domu ◊ su lati de sa figu fait a iscrafíngiu
Sambenados e Provèrbios
smb:
Latte, Lattes, Latti
Terminologia iscientìfica
mng
Ètimu
ltn.
lacte
Tradutziones
Frantzesu
lait
Ingresu
milk
Ispagnolu
leche,
látex
Italianu
latte,
làtice
Tedescu
Milch.
