cipòne, cipòni , nm: gipone*,
tzipone,
zibbone Definition
genia de bestimentu grussu de su costúmene, siat de ómine e siat de fémina, chi si ponet in pitzu de sa camisa (o ghentone) o fintzes in pitzu de totu (camisa, pala o coritu, zipone)
Sentences
portaiat su cipone asulu e in su chinghedhu s'ortigione cun sa màniga traballada
Scientific Terminology
bst, cst
Translations
French
corsage
English
bodice
Spanish
corpiño
Italian
corpétto del costume femminile
German
Oberteil des Kleides.
fémina , nf, agt: fémmia,
fémmina Definition
nau mescamente de sa genia umana, s'organísimu chi prus isvilupat s’aparatu adatu po arrecire e ingendrare s'óvulu, fàere crèschere su fedu e afigiare; si narat mescamente in su sensu de persona fémina e fintzes de pobidha; nau pentzandho a ómine cojuau, sa pobidha; títulu de arrespetu chi si giaet prus che àteru a fémina chi no si connoschet o chi no s'ischit chie est; de duas cosas chi s'intrant apare, sa chi portat un'istampighedhu po intrare s'àtera (su mascu)/ erba de féminas = iparra (Capsella bursa pastoris)
Synonyms e antonyms
mulleri,
pobidha
/
femininu
| ctr.
ómine
/
mascru
/
maridu,
pobidhu
Idioms
csn:
f. afainada, fata, bagadia, cojada, bella, lègia, fainera; f. istrobbada = chi zughet su mese; f. primarza, primajola = chi at tentu fedu sa prima borta; f. istrumada = chi s'est istrumada, ndhe at pérdiu su fedu; f. andhada e bénnida, f. mala = fémina imbitzada a ómines; dimandhare f. = chèrrere a muzere; anzone, batu, àinu f. = si narat de totu sos númenes chi no tenent númene diferente de su mascru; sere a cadhu a sa moda de sas féminas = cun is cambas a una parti; sa f. est bennia in ou (nadu de zòvana creschindhe)= at comintzadu a li bènnere su mese, comintzat a èssere a tretu de fizolare
Sentences
dh'eis a crei cras su chi fadeus nosu féminas!…◊ sa fémina in malíscia contat nudha: niunu mi lu podet dennegare (Pulina)◊ finas a oe sa fémina est restada che iscrau ◊ cussu picioconi, chi no donat cura, is féminas dhu torrant a s'ossu
2.
che tenzo sa fémina foraidha e cheret chi mi arranze a sa sola, oe
3.
bona fémina, de ue sezis? ◊ fémina, ite cheres? ◊ o cudha fémina, mighi in cue no b'istat neune!
4.
bi at zuncu mascru e zuncu fémina, fiore mascru e fiore fémina ◊ custu est unu lèpuri fémina ◊ custos teniant unu fizu màsciu e una fiza fémina ◊ si piscant is arritzonis fémina ca portant is ous
5.
e torra ancora gastos e ispassos, pranzos rebbotas e lussos e galas, abbusos e burrúscios e fragassos, malos cumpanzos e féminas malas (P.Casu)
Surnames and Proverbs
prb:
fémina chene busciaca, fémina mesu maca ◊ fémina neada fémina pretziada ◊ iscuru a s'ómine chi narat segretos a fémina ◊ sa malíscia de sa fémina superat totu sas àteras
Etymon
ltn.
femina
Translations
French
femme
English
woman
Spanish
mujer,
hembra,
femenino
Italian
dònna,
fémmina,
femminile
German
Weib,
Frau,
weiblich.
feminínu , agt Definition
de fémina, chi pertocat sa o est de fémina / sèdere a cabadhu a sa feminina = che is féminas, cun is cambas ambas duas a una parte
Synonyms e antonyms
| ctr.
omininu
Etymon
ltn.
femininus
Translations
French
féminin
English
female
Spanish
femenino
Italian
femminile
German
weiblich.
gipòne, gipòni , nm: cipone,
giupone,
zibbone Definition
genia de bestimentu grussu de su costúmene, siat de ómine o de fémina, chi si ponet deretu in pitzu de sa camisa (o ghentone) o fintzes in pitzu de totu (camisa, pala o coritu, zipone)/ giponi de soldau = letítera (Lathyrus sylvestris)
Synonyms e antonyms
giacu 1
Sentences
apu connotu bragas e giponis fendu su ballu tundhu
Scientific Terminology
bst
Translations
French
corsage
English
bodice
Spanish
corpiño
Italian
corpétto del costume femminile
German
eine Mieder (oder Leibchen,
oder Kamisol)sorte.
lezía , nf Definition
su no pòdere àere o fàere fígios; fémina chi no podet àere fígios
Translations
French
stérilité
English
infertility
Spanish
esterilidad femenina
Italian
sterilità femminile
German
Frauenunfruchtbarkeit.