bàlliu , nm Definition
tretu de cosa diferente no tanti mannu in mesu de àteru; tretu chentza nudha o diferente, bagantinu / èssere a bàllios = unu tretu de una manera, unu tretu de un'àtera, nadu prus che àteru de triballu fatu male; unu b. de antunna, de frenugu, de erba = una fuxina, una tuedha de…
Synonyms e antonyms
pràcia,
spragàrgia,
tretu
Idioms
csn:
èssere a bàllios = unu tretu de una manera, unu tretu de un'àtera, nadu prus che àteru de triballu fatu male; unu b. de antunna, de frenugu, de erba = una fuxina
Sentences
at semenadu pagos ranos de fae, unu bàlliu ororu de muru ◊ in su pàsculu bi at bàllios totu trivozi ◊ custu trigu, a bàllios est bonu, ue bi aiat ledàmine, ma a bàllios est metzanu ◊ cust'illatonzu est fatu a bàllios ◊ amus cambadu unu bàlliu de olia chentza collida ◊ in sa bòveda bi at unu bàlliu de ifustura: bi est sumindhe abba!
Translations
French
chairière
English
glade
Spanish
mancha,
rodal,
claro
Italian
chiazza,
radura
German
Fleck,
Lichtung.
màcru , nm: malcu,
marcu Definition
tretu de diferente colore, fintzes su singiale, genia de cosidura chi abbarrat de una segada, de una freadura in sa carre
Synonyms e antonyms
frincu,
leidora,
libidore,
lidigori,
pistadura,
sambellutau
Sentences
acantu arribbant, cussus peis lassant sempri unu bellu marcu biaitu ◊ chin sos ocros at sichitu sos macros biancos de sas erveches in turvontzu ◊ su sole de martu ponet marcu
Surnames and Proverbs
smb:
Marcu, Marcus
Etymon
srd.
Translations
French
marque,
signe,
trace,
plaque,
tache
English
stain,
mark
Spanish
marca,
mancha
Italian
màrchio,
ségno,
imprónta,
chiazza
German
Zeichen,
Marke,
Spur,
Fleck,
Mal,
Striemen.
sparlàcia, sparlàciu , nf, nm: spralàciu,
sprallàcia,
sprallàciu,
sprallaxu,
sprelàcia,
sprelàciu,
sprellàciu Definition
mància, marcu de colore diferente chi essit in sa pedhe segundhu sa genia de sa maladia (fintzes a ispilidura), de sàmbene pistau (ma fintzes comente ndhe podet fàere addenote sa lughe); marcu mescamente in cambas nuas aparadas a meda a su fogu; fintzes tretu de terrenu chi no dhue at matedu, logu campu; iscórriu in s'orrobba
Synonyms e antonyms
càricas,
pudhérigas
/
màcia,
spragàrgia
/
iscórriu
Sentences
su sprallàciu dhu lassat su bàsidu a sutzu ◊ su no mi èssi aguantau su cotoni, prémiu a sa vena mi at fatu unu sprallaxu niedhu ◊ portat sprallàcius in dónnia logu: a cantu parit dh'at mussiada un'arréxini ◊ ita tenit chi portat sa faci a spralàcias?◊ in sa porta su noti intrat una sprelàcia de luxi
3.
ant pigau cudh'ómini, chini a bratzus chini a peis, e dh'ant postu in d-unu sparlàciu puliu, in su mòri (F.Pilloni)
4.
su frius nc'intràt in sprelàcius de is cratzonis e de sa camisedha istraciulada (Sanna/Lai)
Translations
French
tache
English
spot
Spanish
mancha
Italian
chiazza,
sprazzo
German
Fleck.
tàca 3 , nf Definition
maga, mància de colore diferente, fintzes de male, de maladia, de imbrutadura; foedhandho de sa cusciéntzia, de su fàere de unu, de sa numenada, cosa male fata, atzione mala chi guastat sa bona fama, imbrutat s'onore
Synonyms e antonyms
aciàchidu,
màcia,
prodha
/
curpa,
disonore,
neche
Idioms
csn:
pònnere o lassare t. = lassare neghe, dannu, male; tacas de betzesa = màncias in color'e castàngia chi essint in sa pedhi de is antzianus; tacas biaitas = marcos biaitos, mescamente sos chi essint a su mortu; no timire taca = nadu de css. cosa, chi no si ruinzat, chi no li essit taca, neghe: nadu de pessone, chi no si lassat bínchere a fàghere male, chi no s'imbrutat sa cusséntzia; t. de fundu = zenia de pische mannu
Sentences
totu tacas est, cussu traste ◊ zughet taca a prummones ◊ mancari la sàmunes, custa taca no che andhat!
2.
si arruis t'imbrutas e ti ponis taca! ◊ pro isse est una taca chi no che li andhat ◊ sentza taca, onestu in fàcia a totu, sa vida at tribbuladu pro su pane (A.Dettori)◊ samunadebbolla, sa limba: oro netu no timet taca, però! ◊ sezis contr'a mie e mi ponides taca in s'onore! ◊ su male chi apo fatu est una taca niedha in sa cussénsia mia
Surnames and Proverbs
prb:
sa limba mala ponet sa taca che a s'ozuermanu
Etymon
ctl.
taca
Translations
French
tache
English
spot,
macula
Spanish
mancha
Italian
màcchia,
chiazza
German
Flecken.