Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

acabbadòre , agt, nm Definition chi o chie che agabbat su malàidu Synonyms e antonyms bochidore Sentences a su nàrrere, s'acabbadora fit una fémina chi atogaiat sos moribbundhos, che los agabbaiat Etymon srd. Translations French celui qui provoque la mort par euthanasie English who practises euthanasia Spanish quien practica la eutanasia Italian chi pratica l'eutanasia German Sterbehelfer.

acoglidòre , agt, nm: acollidore, acudhidori, acuglidori, collidore, gullitore Definition chi o chie arregollet cosas a s’atenta o serbit a ndhe arregòllere, o po dha mantènnere chistia Synonyms e antonyms arregollidori Etymon srd. Translations French ramasseur English picker Spanish quien o que recoge Italian raccoglitóre German Sammler.

afinadòre , nm Definition chie, o fintzes aparíciu, che finit unu trebballu, un'òpera, faendhodhi própriu is úrtimas cosas de agiustare Synonyms e antonyms | ctr. sestadore Sentences s'última chi leaiat in manu su fozolu de su pane, s'afinadora, chin pagos colpos de cannone li daiat sa fromma giusta Etymon srd. Translations French finisseur English finisher Spanish quien remata Italian rifinitóre German Feinbearbeiter.

aframicosadòre , agt Definition chi mantenet s'àteru a fàmine Etymon srd. Translations French affameur English starver Spanish quien hace pasar hambre Italian affamatóre German Aushungerer.

afrustadòri , nm Definition chie iscudet a frusta Etymon srd. Translations French fouetteur English whipper Spanish quien azota, fustigador Italian frustatóre German Anpeitscher.

apedicadòre , agt, nm: apeigadore, apetigadori Definition chi o chie apédicat, chi o chie càtzigat sa cosa, sa gente Synonyms e antonyms abbatigadore Etymon srd. Translations French oppresseur English trampler Spanish quien pisotea Italian calpestatóre German wer zertritt.

apedrigadòre , agt Definition chi leat o iscudet a pedra Etymon srd. Translations French lapidateur English lapidator Spanish quien apedrea Italian lapidatóre German Steiniger.

apretzadòri , nm Definition chie perítziat unu dannu po bíere cantu est, ponet o betat unu prétziu Synonyms e antonyms perissiadore Sentences est benniu s'apretzadori ca mi ant imputau unu dannu Etymon srd. Translations French estimateur English estimator Spanish perito, quien atribuye un precio Italian estimatóre German Schätzer.

aprovendhadòre , agt Definition chi giaet sa brovendha Etymon srd. Translations French fourrageur English forager Spanish quien da forraje Italian foraggiatóre German Fütterer.

arregollidòri , nm: regoglidore Definition chie arregollet, chie costumat a arregòllere Synonyms e antonyms acoglidore, collidore Etymon srd. Translations French ramasseur English picker Spanish quien recoge Italian raccoglitóre German Sammler.

bàdhu 1 , iscl Definition foedhu chi donat s'idea de una duda, de una cosa chi s'iat a bòllere ischire = chini scit…, s'incapat…, fortzis… Synonyms e antonyms abbà!, abbellabbatu, acabore, atamore, badhone, badhuveru, chinnicoi, chissae, mentecoi, mih! Sentences badhu ite pessat! ◊ badhu bidu nos at?! ◊ badhu ite si ndhe at fatu de cuss'ànima bona! ◊ badhu a chie at a tocare! ◊ badhu proite, mi so cumbintu chi carchi cosighedha l'at dassada! ◊ badhu candho bi torras a frorire, Sardigna mea! 2. a sas primas badhu chi nono, ma abbellu abbellu zente za bi ndh'at a àere Etymon srd. Translations French qui sait…, va, aller savoir (fam) English goodness knows Spanish quién sabe Italian chissà German wer weiß.

campadítu, campadítzu , agt Definition chi si dha campat, chi no istat bene meda ma mancu male Synonyms e antonyms campadore, campadógiu, campajolu Etymon srd. Translations French qui vivote English who is able to make ends meet Spanish quien va tirando Italian che riesce a vívere, a campare German sich durchs Leben schlagen.

cartéri , nm Definition chie in su giogu minat e giaet is cartas Etymon spn. cartero Translations French qui mêle les cartes English dealer Spanish quien baraja las cartas de juego Italian cartaro German Kartengeber.

chertòre , nm Definition chie essit in crica, chie andhat a cricare Synonyms e antonyms circadori Sentences so chertore de "un'anzone" chi manos iscariotas ant imbertu a s'afetu de sa mama Etymon srd. Translations French chercheur English seeker Spanish quien busca Italian cercatóre German Sucher.

chíe , prn Definition prn. indefiniu, mescamente interrogativu, cun dópiu valore (= cudhu/cudha chi): a bortas si dhi ponet innanti una a solu po no nàrrere su prn. in cuménciu, prus che àteru candho si narant duas cosas diferentes; tenet fintzes su valore prus precisu de chiesisiat, donniunu (e a bortas si aciunghet totu)/ àere, no àere a chie = tènniri, no tènniri genti de pòdiri cumandai, mandai Synonyms e antonyms chine Sentences chirco a chie mi chircat ◊ chie cheret andhet, chie no cheret mandhet! ◊ bae e nàralu a chie totu bi at! 2. chie ndhe cheret? ◊ a chie che tenes a ti contivizare? ◊ chie bi aiat, totu, in domo? ◊ chie sezis, totu? ◊ cara de biancu lizu, chie ti at mortu e chie? (B.Licheri) 3. a chie intrat, a chie essit ◊ chie andhaiat a li tocare sos pisedhos malàidos e chie a lis interpretare sos arcanos ◊ solu a chie teniat dinare is cosas dhas comporaiat in butega ◊ a chie dha pigat in d-una manera e a chie in d-un'átera 4. bi est s'olia de collire, ma no amus a chie ◊ si tenias a chie, cherias tenta contu tue ◊ si agato a chie, bendho custa cosa 5. cussa cosa la daent a chie faghet dimandha Etymon ltn. qui Translations French qui English who? Spanish quien, quién? Italian chi, chi?, chiùnque German Wer?

circadòri , nm, agt Definition chi o chie essit a cricare, cricat, est cricandho Synonyms e antonyms chertore Etymon srd. Translations French chercheur English seeker Spanish quien busca Italian cercatóre German Sucher.

collidòre , agt, nm: acoglidore*, cullidore, gullitore Definition chi o chie faet sa faina de arregòllere, arregollet cosas a s'atenta, a manera de no ndhe perdimentare, a manera de dhas contivigiare Synonyms e antonyms acabidadore, acabideri, arregollidori Sentences custa fémina est una collidora lestra meda, in s'olia: collit cun ambas manos ◊ sos collidores za bi sunt, ma no tenzo bodhidores, a s'olia Translations French ramasseur English collector Spanish quien recoge Italian raccoglitóre German Sammler.

collocadòre , nm: collocaroi Definition impiegau chi contivígiat sa lista de is disocupaos iscritos e dhos tzérriat candho dhue at dimandha de manodòpera Sentences filla tua no est torrara ancora de su collocaroi? Scientific Terminology prf Translations French placeur English clerk (in a labour exchange) Spanish quien trabaja en la oficina de empleo Italian collocatóre German Arbeitsvermittler.

frastimajólu , agt, nm: frastimaxolu Definition chi o chie est sèmpere a frastimos, costumat a frastimare Synonyms e antonyms apeomadori, frastimadore Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French qui profère des imprécations English curser Spanish quien impreca Italian imprecatóre German Flucher.

intemòre! , iscl: intimore Definition e ite si!…, bae e crica si!…: dhu narant pruschetotu dudosos timendho ccn. cosa chi podet acontèssere o chi podet èssere acontéssia / intemore si no… = fata si no…, it'abbisóngiu dhoi at de?… Synonyms e antonyms acabore, atamore Sentences intimore si sas berbeghes che sunt intradas a su trigu!… Bae e abbàida!◊ intimore si su pitzinnu at tentu dannu, su istentare goi!… 2. intemore, como, si no che andhades a campu, cun custu fritu! ◊ faghe a imboladura, sa linna: intemore si no est bene assentada!…◊ intemore, como, si no che essides a chircare antunna, a catigare erba ifusta! Translations French qui sait, peut-être English I wonder, maybe Spanish quizás, quién sabe Italian chissà German wer weiß!.