acaponài , vrb: cabonare 1 Definition
crastare is pudhos
Synonyms e antonyms
crastai
Etymon
srd.
Translations
French
chaponner
English
to caponize
Spanish
capar un gallo
Italian
capponare
German
kapaunen.
cabòne 1 , nm: caboni Definition
su mascu de is pudhas, fintzes candho est crastau / cabone de abba, caboni de canna = corvu ambidhastru (botaurus stellaris); caboni de murdegu = pudha de mudeju, itl. beccàccia (scolopax rusticola); caboni de Índias = dindu, piocu (meleagris gallopavo)
Synonyms e antonyms
pudhu
Idioms
csn:
caboni barbau = chi zughet una zenia de nàcara pendhindhe in bula; gei cantas, chi ses caboni! = za si at a bídere si est abberu chi…; iscudit a pudha pro fèrriri a caboni = naro a tie fiza pro intèndhere nura
Sentences
tengu unu caboni de sa vera casta: bista sa pudhasta si ndi fait meri! (E.Pintor Sírigu)◊ o pudhas isfacias chi andais per is bias su caboni circhendi! ◊ lah ca su caboni si fúrriat a ispitzulai!
Surnames and Proverbs
smb:
Cabboi, Caboni, Caboi
Scientific Terminology
pzn, anall, gallus gallus
Etymon
ltn.
capone(m)
Translations
French
coq
English
cock
Spanish
gallo
Italian
gallo,
cappóne
German
Hahn,
Kapphahn.
cocoròsta , nf: cogorosta,
corogosta,
cucurusta,
gorgolostra Definition
coment'e unu pígiu de carre diferente e giai sèmpere orrúbia, totu a bicos e chentza pinnias, chi creschet in pitzu de sa conca, de longu, a pudhas e mescamente a pudhos
Synonyms e antonyms
chichirista,
crilta,
ogroista,
pibirita,
proborista
/
cragarastas
Idioms
csn:
bocare cocorosta = pàrreresi mannu, leare betu de mannos in su cumportamentu; pònnere sa cogorosta (nadu de unu)= crèresi prus de su chi est, fàghere su pazosu; pònnere sa cogorosta a carchi cosa = crèscherela, isazeràrela; cogorostas de pische = is gragastas, itl. brànchie
Sentences
no si moet de ae corogosta: pro paura s'isméntigat de bolare ◊ sunt a cucurusta arta coment'e pudhos inganios
2.
fitza mea fit comintzanne a bocare cocorosta ◊ ndhe at postu de cogorosta dai candho l'ant artziadu in gradu!…(G.Ruju)◊ tue a su ch'intendhes li pones sa cogorosta candho lu torras a nàrrere
Scientific Terminology
crn
Translations
French
crête du coq
English
crest
Spanish
cresta del gallo
Italian
crésta del gallo
German
Hahnenkamm.
inchighiristài, inchighiristàre , vrb: incixiristari,
incragaristai,
increghestare Definition
coment'e fàere o artzare sa crogorista, arrennegare, su si crèdere meda, bogare sa conca de su sacu foedhandho cun atza
Synonyms e antonyms
achibberare,
achighiristai,
altivai,
inchibberare,
inchighiridhare
/
abbetiae,
afutare,
airai,
aorcare,
arrabbiai,
arrannegai,
collobbiare,
inchestare,
inchietae,
inchimerai,
incrabudhire,
infelai,
infuterare,
insutzuligai,
intziminire,
renignai
Sentences
at rispostu increghestèndhesi ca sos disisvios fint totu solu pro sos zòvanos ◊ mi furia incragaristada ancora de prus e ia crétiu de passai is dis prus orrorosas de sa vida
Etymon
srd.
Translations
French
se fâcher à mort,
remplir d'orgueil,
lever la crête
English
to fret and fume,
to make proud,
to get cocky
Spanish
alzar el gallo
Italian
adirarsi forteménte,
insuperbire,
alzar la crésta
German
sich erzürnen,
stolz werden,
den Kamm schwellen lassen.
púdhu , nm Definition
su mascu de is pudhas: su pl. in calecunu logu dhu narant própriu a is pudhas / min. pudhitu
Synonyms e antonyms
cabone 1,
caboniscu
Idioms
csn:
p. de casta = de parare ratza; zogàresi a su p. de casta (nau cun feli de chini no fait su doveri)= ispassiaisidha, abarrai sentza de fai su doveri; altzàresi che p. = arteràresi, arrennegaisí; Missa de p. = sa Missa de su nascimentu, de su note de Pasca de nadale; fior'e pudhu = zenia de erba chi faghet fiores rujos; su pudhu de carrasegare = su chi apicant a unu puntellu pro l'isparare currindhe a cadhu, a carrasegare; su p. de sa síndria = sa parte de mesu, chentza sèmene e prus durche, su 'santu'
Sentences
in cussa bidha solent giamare pudhos sas pudhas ◊ addaghi cantat su pudhu su manzanu fato a brincu e a terra ◊ su pudhu cantat "Cucurudhú!"
Surnames and Proverbs
smb:
Puddu
Etymon
ltn.
pullus
Translations
French
coq
English
cock
Spanish
gallo
Italian
gallo
German
Hahn.