abbonài , vrb: abbonare Definition
rfl.: pagare un'abbonamentu a manera de arrecire calecuna cosa (es. giornale) o unu servítziu, de àere unu diritu unu borta po sèmpere o unu tanti de tempus; foedhandho de calecunu iscórriu, mescamente po unu dannu fatu, una fura, pagare unu tanti chentza cricare sa giustítzia, fintzes lassare andhare chentza pagare nudha
Sentences
nos semus abbonados a S'Ischíglia
2.
su dannu chi at fatu cun su bestiàmine l'at abbonadu
Etymon
itl., spn.
abbonare
Translations
French
abonner,
faire grâce,
remettre
English
to forgive,
to abate
Spanish
subscribir,
abonar
Italian
abbonare,
abbuonare
German
abonnieren,
erlassen.
abiociài , vrb Definition
èssere in fortza, briosu, pònnere brios
Synonyms e antonyms
abbiatzai,
abbibare
Etymon
srd.
Translations
French
se remettre
English
to fit
Spanish
recobrarse,
restablecerse
Italian
rimettersi in fórma
German
bei Kräften sein.
chitíre , vrb Definition
fàere chitu, a paris, chistionandho de cosas dépias, o de pérdias, de ofesas e àteras diferéntzias deasi (prnl. cuntentare, abbarrare cuntentos de calecuna cosa)
Synonyms e antonyms
achitare 2,
pacare
/
chidare,
ischitare
/
cumprire
/
iscontai
Idioms
csn:
za ndhe la chitis! = gei mi dha pagas!; c. su pecadu = iscontare
Sentences
faghiat peniténtzias e pregaiat pro chitire su pecadu ◊ mi at ofesu ma za mi so chitidu! ◊ mi so chitidu de cantu aio pérdidu ◊ pentzaia ca funt bénnidos pro mi chitire su dépidu e fut po dhu crèschere! ◊ bis fatzo chitire su male chi ant fatu!◊ chie pecat oe chitit cras!
2.
cheriant pienare sas badhes de fiores pro ndhe chitire su tempus frundhidu ◊ fémina, pro chitire de trigu sa meaza lassaisti sas criaduras solas ◊ oje puru chitint galu sa chida chei sos mudrecos sos frores, sos ómines de preda! ◊ in su palcu sos poetes si podent chitire de calchi banzu retzidu
3.
pro chitire unu votu fit tucadu su cras manzanu a Santa Margaida
Etymon
srd.
Translations
French
se remettre d'une perte,
regagner
English
to get even
Spanish
solventar
Italian
pareggiare,
rifarsi,
scontare
German
begleichen,
sich rächen,
abzahlen.
pedronài , vrb: peldonai,
peldonare,
perdonai,
perdonare,
perdonari Definition
no fàere contu de un'ofesa, lassare cúrrere unu dannu o un'ofesa chentza si ndhe pagare; fintzes lassare cúrrere unu dépidu, iscusare / arresposta a chie pedit s'alemúsina candho no dhi giaent nudha: a perdonare!, a perdonai! = a iscusare!, a tènnere passiéntzia!
Synonyms e antonyms
aggrassiare,
annistiare,
paedhare
| ctr.
cundennai
Sentences
pro no sighire sàmbene subra a sàmbene los perdonei ◊ Gesusu at perdonadu cudhos chi l'ant martirizadu ◊ peldona a chie mi cheret male! ◊ Deus dh'at a pedronai su própriu! ◊ si fit a perdonare sa mancàntzia no tiat tandho esister sa giustítzia (Caria)
2.
perdonamí chi non soi bennia innantis! ◊ – Lah ca dhui at unu pòbiru! – Eh, naradhu a pedronai!
Etymon
ltn.
perdonare
Translations
French
pardonner,
remettre
English
to pardon
Spanish
perdonar,
condonar
Italian
perdonare,
condonare
German
vergeben,
erlassen.
rebusàre 1 , vrb: arreusai,
reusai,
reusare,
rebuzare,
ribuzare Definition
nàrrere chi nono, no bòllere ccn. cosa, no bòllere prus a unu; tirare a longas, lassare a tempus addenanti
Synonyms e antonyms
arrafudai,
rivuzare
/
crastinare,
dilatai
Sentences
una borta chi ti càpitat s'ocasione bona la rebuzas? (T.Ledda)◊ mi at rebuzau sa fiza e commo la cheret dare a muzere a un'àteru
2.
no podimus reusare ancora a che l'interrare, ca semus timindhe ◊ su sole ch'est intrendhe e no si podet piús reusare ca si che iscúrigat!
Surnames and Proverbs
prb:
su mare no rebuzat abba
Etymon
spn.
rehusar
Translations
French
refuser,
renvoyer,
remettre
English
to refuse,
to postpone
Spanish
rehusar,
aplazar
Italian
rifiutare,
ricusare,
respìngere,
rimandare
German
ablehnen,
verzögern,
hinziehen.