Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

batídu , pps: batíu 1 Definition de batire Synonyms e antonyms batú, gitu, portau, vatutu Translations French porté English brought Spanish traido Italian portato German gebracht.

còco , nm Definition genia de pedra niedha chi apicant a sa cadenita po maia Synonyms e antonyms pinnadedhu 1, sebeste 2. fit pranghenne chin donzi làcrima che coco, manna goi! Surnames and Proverbs smb: Cocco, Coco Etymon srd. Translations French petite bague qu'on porte sur soi, qui préserve du mauvais œil English jet ring against evil eye Spanish azabache Italian anellino di giavazzo cóntro il malòcchio German Gagatring gegen bösen Blick.

giànna , nf: cianna, enna, zanna* Definition in is domos, s'apertura de pòdere passare sa persona, a paris a terra, e su trastu chi si ponet a dha mantènnere serrada Synonyms e antonyms polta Idioms csn: g. abberta in campu = abberta deunutotu; serrare sa g. a coloru, a boe = imbarare sa zanna, serrare ma no deretu, no totu; anta de sa g. = antarile, zannile; istare a g. apare = tènniri sa domu me in sa própiu arruga unu a faci de s'àteru; g. de mesu = porta de aintru de domu, po intrai de su passadissu a un'aposentu, de un'aposentu a s'àteru; g. de s'ànima = buca de s'istògomo, su tretu ifilu de s'istògomo suta de sas primas costas; fàghere giannas, chirchendhe = circai andendi de una domu a s'àtera; gianna de furru = buca de furru Sentences sos mannos naraiant chi sa gianna maleighet a chie no batit cosa a domo ◊ apo frailarzadu ideas mannas pro dare sulcos caldos a s'aficu, pro ispamparriare àteras giannas (G.Fiori) 2. a como apo fatu milli giannas e milli imbenugiadas chirchendhe unu postu ◊ su babbu e su fizu cojadu istant a gianna apare Surnames and Proverbs prb: fulferalzu in gianna temporada manna ◊ in donzi gianna bi at giau Scientific Terminology dmo Translations French porte English door Spanish puerta Italian pòrta German Tür.

gítu , pps Definition de gíghere Synonyms e antonyms batidu, bitu 3, giutu, leadu, portau Sentences est gitu a vantu in totu sas filadas ◊ inoghe ses: cale bentu ti ndhe at gitu? Translations French porté English brought Spanish llevado Italian portato German gebracht.

píchiu , nm Definition sonu o cropu, tzochedhu a sa genna po si giare a intèndhere pedindho de intrare a una domo, o de apèrrere; fintzes genia de tocu de campana: po tocare sa missa bàscia si fadiat a p. (din, din, din); in cobertantza, pistighíngiu, pentzamentu Synonyms e antonyms tzocu / arraolu, pensamentu Sentences in su portali, totu tremi tremi aferrat s'anella e donat unu pichiedhu ◊ lah, cussu est su píchiu de su posteri! ◊ ti apu connotu a su píchiu 3. custa borta giutzo unu bellu píchiu in conca! Translations French action de frapper à la porte English knock Spanish golpe dado al llamar a la puerta Italian bussata German Anklopfen.

poltellítu , nm: portalitu, portallitu, portellitu, portillitu Definition portighedha pitica, parte de una genna manna o de una fentana po tupare is imbidros (fintzes sa tabedha de su lacu de sa mola) Synonyms e antonyms fonestu, importoglitu, isperàglia, pantelitu, portedhu, portoritu Sentences sos poltellitos de su tauladu de su sostre ◊ fiat totu pesa e croca, castiendi me is isperraduras de su portallitu ◊ iat criau bèni su portellitu de s'enna ◊ su canariedhu si nci fiat fuiu ca iant lassau su portillitu de sa càbbia obertu Etymon spn. portillito Translations French petit volet, porte English shutter Spanish postigo, portillo Italian scurétto, portéllo German Fensterladen, kleine Tür.

trebiàli , nm, agt: trepejale, tribbiali, trobeale, trobiabi, tropeale, tropearzu, tropejale, trubiali Definition ufradura a cambúcios a fortza de portare trobeas; maladia a peis chi faet andhare is animales a tzopu e pèrdere is unghedhas; gente de trobeas o chi ponet trobeas, de trassas malas, dannàrgiu, malu, falsu, de no si ndhe pòdere fidare ca istat cuncordandho calecuna cosa a dannu de s'àteru Synonyms e antonyms catanzu, farabbutu, lacasinarju, sacajale, tascaresu, traitore, trobearzu, truntzedheri 2. sos porcos moriant de tropeale, de nodisu, de pigota, de bucamala, de fogale 3. issu est unu trebiali malu ◊ cussu tropejale de Musolinu nos at cambiatu sos lúmenes ◊ fit unu trepejale e imbolicosu ◊ trepejales, si no fint donatos de oro e de prata nche bortaiant sa cara ◊ su marissallu e su brigadieri aiant istigadu e porrogadu, ma onzi cosa andheit a favore de sos trobeales e los lasseint andhare ◊ su papàile dat s'imméntrigu, nostru trobeale Scientific Terminology mld, ntl Etymon srd. Translations French celui qui porte atteinte (à) English snarer, tempting Spanish maquinador Italian insidiatóre German Nachsteller.

trobeàrzu , agt Definition persona mala chi no faet a si ndhe fidare Synonyms e antonyms trebiali Etymon srd. Translations French celui qui porte atteinte (à) English tempting, tempter Spanish persona mala, de poco fiar Italian insidiatóre German Nachsteller.

urósu , agt: aurosu* Definition chi tenet bonas uras, chi portat fortuna Synonyms e antonyms afoltunadu, assortadu, auradu Sentences rusignolos e canàrios intonant s'urosu cantu Translations French qui a de la chance, qui porte bonheur English good wish, lucky Spanish que tienetrae buena suerte Italian augurale, fortunóso German Glückwunsch.

zànna , nf: cianna, gianna, zenna Definition in is domos, s'apertura de pòdere passare sa persona, a paris a terra, e su trastu chi si ponet po dha mantènnere serrada Synonyms e antonyms polta Idioms csn: buca de zanna = zannile; z. de fora = portarruga, zanna de un'abbertura chi essit a fora de domo; z. de mesu = zanna de intro, pro abbertura tra aposentu e aposentu, tra unu passadore e un'aposentu; bogare una z. = fai un'obertura, me in su muru giai fatu, po dhoi fai sa porta; cantare in z. = fàghere sa serenada a sa fémina; no bi ndh'at unu chi tancat sa z. = no dhoi nd'at unu bellu a fai ccn. cosa, funti totus coment'e nisciunus, fatus e lassaus; bocàreche a ccn. in z. = bogaincedhu de domu Sentences pònnere, abbèrrere, iscanzare, tambare, tancare, serrare, friscare sa zanna ◊ fit sétiu in buca de zanna ◊ ant agatau àteros portones e zennas serradas 2. custos zòvanos, sos bagadios, andhant a cantare in zanna ◊ sa fiza at dimandhatu perdonu, ma sa mama, mancari gai, che l'at bocata in zanna! Scientific Terminology dmo Etymon ltn. ianua Translations French porte English door Spanish puerta Italian pòrta German Tür.