briòne , nm Definition
su cambu nou chi bogat sa linna grussa; candhela de mucu, comente calat a is piciochedhos muconosos
Synonyms e antonyms
brossa,
bullone,
froedha,
inseurru,
irbrossa,
pigionatzu
/
lobedha
Sentences
sos briones noos, modhes, de s'ispàrau sunt bonos a manigare ◊ su bentu asciutu, isfidiadu, mujat sos briones ch'in s'ànima mi tudhint (A.Porcheddu)
2.
unu pisedhu zughiat su mucu falendhe a briones
Translations
French
turion,
chandelle
English
sprout
Spanish
turión
Italian
turióne
German
Turione.
candèba , nf: candhela,
candèua,
cannela Definition
cannedhu de chera cun su loghíngiu in mesu, ma fintzes una genia de istregighedhu cun su loghíngiu in s'ógiu, de allúere po fàere lughe, a framuledha pitica, o fintzes po devotzione a unu santu; in is costanas de su carru, is bratzos chi si fichint in su fundhu po fàere is gerdas; in is motores a iscópiu, elementu chi bogat s'ischintídhia po fàere iscopiare su gasu e giare s'ispinta a s'istantufu; síngia longa a fogu chi si faet a su bestiàmene; sa chima grussa chi bogant unas cantu erbas
Synonyms e antonyms
istiàrica,
luchera
/
candelita
Idioms
csn:
cossumíresi, ispitire che candhela (nadu de malàidu, de betzos) = mòrriri abbellu abbellu; sa candhela de s'ocru = sa pupia; candhelas de fogu = brusiore a s'istògomo; èssiri marriu in candela = romasu cadidu; candhela ’e sonnu = pagu pagu de sonnu; po dónnia màniga de candela = pro donzi bonu bisonzu…, si benit bisonzu…, a bortas chi…; sas candhelas = framighedhas de gasu chi s’inchendhet comente essit de sos tumbinos, in sos campusantos, itl. fuòchi fàtui; iscúdere, tirare calecuna cosa a cannela = a puntichelinu, a in artu in verticale
Sentences
si mancat sa lughe za tenimus carchi candhela a l'allúghere ◊ at allutu una candhela a Nostra Segnora ◊ biteimindi is candebedhas e cumantzaidhas a allui! ◊ tenzo una candhela a bator bicos
2.
sa domu mia est coment'e una candeba sentza de losíngiu, dhi ammancat su prus bellu: pobidhu miu! (A.Garau)◊ si est cossumendhe che candhela, cust'ómine
3.
istanote no mi at faladu una candhela de sonnu! ◊ in totu sa note no li fit falata cannela de sonnu
4.
no s'iscít mai: dèu, po dónnia màniga ’e candela, sonu su campanedhu, si podit benni calincunu infermieri ◊ po dogna màniga ’e candela, faimindi duas cópias de cussu paperi!
5.
a su motore li at cambiadu sas candhelas e como andhat prus menzus
6.
sa cibudha de coga o abridha bogat una candela
Surnames and Proverbs
prb:
ni fémina e ni tela a luxi de candela ◊ a santu betzu no si allumat candhela
Etymon
ltn.
candela
Translations
French
chandelle
English
candle
Spanish
candela,
vela
Italian
candéla
German
Kerze.
múculu , nm Definition
sa chera a bisura de cannedhu, a istiàrica; cora de chera comente calat iscagiada candho est alluta sa candhela; fintzes s'orrughedhu chi abbarrat de una candhela ispaciada
Sentences
sas abes daent sa matéria prima pro s'indústria de sos múculos de chera ◊ su ventu survat e su muculedhu si ndhe morit ◊ unu muculitu morimori fachiat luche a tantu dispiachere…
Etymon
itl.
Translations
French
bout de chandelle
English
candlend
Spanish
moco
Italian
mòccolo
German
Kerzenstumpf.