Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbidamènte , avb: abbididamente, abbididarmente Definition coment’e biendho (craru) su chi s'est faendho o chi si bolet fàere, apostadamente, ischindho e bolendho su chi si faet (ctr. de malascigura) Synonyms e antonyms abbidentemente, abbiduduidu, apostadamente Sentences cussa fit mancàntzia fata abbididamente e la depiat pagare ◊ chi si fetat male in fadhina, pro no ischire, si podet cumprèndhere, ma abbididarmente nono! ◊ cussu est dannu fatu abbididarmente, no est irmarru! Etymon srd. Translations French en connaissance de cause English after due consideration, deliberately Spanish con conocimiento de causa Italian a ragion veduta, deliberataménte German nach reiflicher Überlegung.

càusa , nf Definition cosa o fatu chi at fatu o chi faet naschire calecunu efetu; denúncia de calecuna chistione a sa giustítzia Synonyms e antonyms insemia / crupa, neche / pretu Sentences sa càusa de custu male est su malu cabu tou etotu ◊ su spitzu de cussu babballotedhu no at a èssi prus càusa de morti ◊ droga, àrculu, incidentes… totu càusa de sa tropu muneda, ca funt erricos e ispendhent 2. semus andhados in càusa e, ca tenia resone, l'apo bínchida deo Etymon itl. Translations French cause English cause Spanish causa Italian càusa German Grund.

dannàgliu , agt, nm: dannalzu, dannàrgiu, dannarju, dannarzu Definition chi o chie istat sèmpere faendho calecunu dannu, chie dhu tenet de avesu a fàere dannu, a furare Synonyms e antonyms dannaghe, dannaresu, dannigale, dannistu, dannosu, malandhanta / furone Sentences in cue bi at solu canes carràglios e imbreacones dannàglios ◊ oh, ses tue su dannarzu chi mi papas sos porcos a furinu! ◊ tue ses peus de cane dannàgliu, male pesau e male chischiu ◊ sa rana in sos ortos si mànigat sos bobbois dannarzos Etymon srd. Translations French celui qui cause du dommage English harmful, injurer Spanish torpe, dañino Italian danneggiatóre, uso a comméttere danni, dannóso German schädlich, Beschädiger.

movitíva , nf Definition intzimia, cosa chi faet naschire o mòvere unu fatu, una chistione Synonyms e antonyms càusa, motivu Sentences ma nois a l'ischimus pro cale movitiva in Sardigna che at àpidu bandhidos meda? Etymon itl. Translations French cause English reason, cause Spanish causa Italian càusa German Grund.

ocasionàu , pps, agt Definition de ocasionai; chi dh'ant giau ocasione, oféndhiu, istrobbau, chi ndhe ant foedhau male 2. s'ómini bivit sen'e seguresa, sempri ocasionau de is malis Translations French causé, provoqué English to have designs Spanish ocasionado, insidiar Italian causato, insidiato German verursacht, bewirkt, gefährdet.

pudhérigas , nf pl Definition casus cotus, màncias orrúbias chi essint in is cambas a fortza de dhas aparare nuas a su fogu, cosa chi a logos narant casuéciu Synonyms e antonyms càricas, chichiridhas, pudhedras Translations French taches rouges de la peau à cause de la chaleur English caloric spot Spanish cloasma producido por el calor Italian cloasma calòrico German Leberfleck (wegen der Feuerhitze).

tzemía, tzémia , nf: simia, tzimia Definition càusa, cosa chi faet naschire unu male (ma fintzes iscusa) Synonyms e antonyms atema, càusa, insemia / arraghèscia, iscóticu Sentences no nc'est mali sentza de tzimia 2. cussu campàriu ndi boliat sa mesu tzimia po machitziai is pastoris! ◊ sa tzimia ch’ia bogau fut una fràula po mi ndi andai a bidha Surnames and Proverbs prb: morti no bengat, tzimia no mancat! Etymon grcb. zemía Translations French cause English cause Spanish causa, motivo Italian cagióne, orìgine German Ursache.

tzurumbecàre , vrb Definition èssere cun sa conca a tontonadas, lassare orrúere sa conca dormindhosi cicios, tènnere sonnu meda de no poderare sa conca firma Synonyms e antonyms abbiocare, sconchiai, sconcoinai, tzilibbecare, tzinghirinare, tzumbecare Sentences si tzurumbeco subra su piatu diventat sónniu finas su ricatu ◊ bae e corcadiche, chi ses tzurumbechendhe! Etymon srd. Translations French hochement de tête à cause du sommeil English to lose one's head balance for the sleep Spanish cabecear Italian tracollare della tèsta per il sónno German Kippen des Kopfes aus Schlaf.