acaldanàre , vrb Definitzione su imbudhidare de s'ària po su sole, callentare meda Sinònimos e contràrios acardare, imbaschire | ctr. ifriscare Frases su cane fit a limba fora ca s'est acaldanadu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu surchauffer Ingresu to overheat Ispagnolu recalentar Italianu surriscaldare Tedescu heiß werden.
acardàre , vrb Sinònimos e contràrios acaldanare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu surchauffer Ingresu to overheat Ispagnolu recalentar Italianu surriscaldare Tedescu heiß werden.
budhídu , pps, agt, nm: budhitu, budhiu Definitzione de budhire; chi est iscota iscota, chi est de pagu calau de su fogu, chi est caente a tropu; terrenu chi dhue ant abbruxau preparandhodhu po dhu prènnere / còghere a budhidu = in abba, in su brou Sinònimos e contràrios pistiu | ctr. fridu Frases s'abba no at budhidu ancora 2. est budhidu che in bràsias de fogu, de sa frebba chi zughet ◊ custa cosa est budhida e cheret lassada ifritare pro la manigare ◊ in sa mesa ponent sos budhidos cun covatzas ◊ cust'abba est budhidedha: ispeto chi ifritet unu pagu ◊ mi croco e mi bàtis luego unu tzicu de muscadedhu budhiu 3. a pràngiu aus fatu petza a budhiu e is culurgiones de casu ◊ non fia bonu nimmancu a mi coi un'ou a budhiu Tradutziones Frantzesu bouilli, bouillant, brûlant Ingresu boiling Ispagnolu hervido Italianu bollito, bollènte, cocènte Tedescu gesotten, gekocht, heiß.
càldu , nm, agt: cardu 1 Definitzione caentu meda; chi est bene caente Sinònimos e contràrios caentu, caldesa, cazentu / basca, calura / caente, càlidu, callente, cheghente | ctr. fridu, frios Maneras de nàrrere csn: betare cardu = fàghere caentu; ndhe li daet una calda e una frita = una càdria e una lena, ndhe li narat (o ndhe li pretenet) una chi no li piaghet e una chi li piaghet; caldu néulu, múliu = sa calura meda chi faghet candho, in istiu, s'aera est cuguzada de nues chi muntenent su calore incubadu e úmidu Frases aiat leadu calchi colpu de aera essendhe a fora de domo dai su caldu a su fritu ◊ est die de cardu forte, oe! ◊ s'arba longa mi betat cardu ◊ si andhat a pei a caldu e a friscu, cun su cuadhu de santu Franchiscu! 2. fia pensendhe a sa die colada cun issu, a sos basos caldos chi m'intendhia ancora in sas laras ◊ fuit una bellesa a si samunare cun abba cheghente in cudhos lacos biancos de sos bànnios caldos ◊ candho sunt cotas, sas seadas si ammelant e si ponent caldas pro las manigare Ètimu ltn. cal(i)dus Tradutziones Frantzesu chaud, chalereux Ingresu warm (th) Ispagnolu caliente Italianu caldo, caloróso Tedescu Hitze, heiß.
iscotiscòta , avb Definitzione èssere i. = chi est budhiu, budhindho, chi abbruxat, no faet a dhu tocare Sinònimos e contràrios budhidu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bouillant Ingresu boiling, hot Ispagnolu hirviendo Italianu bollènte Tedescu heiß.