Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

asigíri , vrb: esigiri Definitzione arregòllere is pagamentos; pretènnere calecuna cosa Sinònimos e contràrios coberai, pertènnere Frases a su chi asigiat is pagamentas dhu narànt Mateu Ètimu ctl., spn. exigir Tradutziones Frantzesu exiger Ingresu to cash Ispagnolu exigir Italianu esìgere Tedescu fordern.

ateneàe, ateneàre , vrb: ateniare Definitzione fàere tènnere, atzitzare, fàere a manera de apretare calecuna cosa, abbruxare unu terrenu ponendho su fogu a tentas aprontandhodhu po dh'arare; pònnere is operajos, is manorbas, a trebballare in sa tenta e fàere su trebballu de sa tenta totu a un'andhare (fàere a tenea, bogare sa tenta), pònnere a tenea, a filera, sighire in sa matessi cosa, fàere cun contivígiu, cun gana Sinònimos e contràrios aciopai, atiare, atorigare, auntzare, incidai, inciulai, insissiligai, intzullire, ubetzare / achicai, assissai, atzipare, ischichinare, scarrabbussonai / agguantai Frases ateneade su fogu, sinono su débbiu no brujat! ◊ ateneare sos canes 3. pro educascione bisonzat de si ateniare ue bi at zente meda totu pro sa matessi cosa ◊ si est ateneau issu etotu a fae su trabballu 4. is prus ateneaos faent sèmpere prus trabballu de is àteros ◊ po cini ist ateneau a trabballae incui nce tenet bonu dinare! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fomenter Ingresu to foment Ispagnolu fomentar Italianu fomentare Tedescu fördern.

coberài , vrb: coberare, coborai, cobrare, corbai, crobare, cropare 2, cuberai, cuberare, cuberari, cuperare, cuverare Definitzione cricare, agatare e arregòllere calecuna cosa chi serbit, fintzes fàere pagare unu dépidu Sinònimos e contràrios abbogiare, acatare, acurumai, aprovistare, arragolli, bruscare, chilcare, imbènnere, pelcutzare / sdurri Maneras de nàrrere csn: corbai su dinai, s'ora, su tempus, sa cosa, avocados; crobare zente = fàghere zente, chircare zente pro àere azudu in ora de bisonzu mannu; crobare ànimu, corazu (o crobare de ànimu, de corazu)= agatai, tènniri sa fortza, su coràgiu; crobare fama = parai fama; cuperau (nadu de criadura) = pipiu isbandonau de sa mama, lassau a chini dhu bolit pigai, agatau e arregortu Frases comenti at a ai fatu a coberai totu cussu dinai! ◊ chi agiuet a su fatore a crobare prontamente missu o àtera zente (F.I.Mannu)◊ is pagus postus in Sardigna funt coberaus cun ispintas políticas ◊ candho, zente mia, as a crobare asséliu?! (A.Canalis)◊ canno cantat mannai deo cobero totu is allegas ◊ a gràscia chi lu avio cuverau cussu pacu de cosa chi giuchio! ◊ a su càntaru assortint is fémminas cun is brocas po coborai s'abba de bufai 2. at già crobadu su sonnu chi fit perdendhe ◊ pregaus a Deus po chi si agiudit a coberai is grandus valoris de sa vida ◊ mira, santutza de oro, apo pérdidu su coro: no lu apas crobadu tue? (Grolle) 3. s'assessori mi at donau apuntamentu, ma no si est fatu coberai ◊ mi addulcat su coro s'ammentu, ma no ti tia chèrrere prus crobare ◊ a babbu miu dh'apu a cuberai in domu? ◊ at cicau acantu fuat s'iscusórgiu e dhui at cuberau cinixu ◊ su ciuérgiu e s’ílixi si cuberant in atrus logus puru, ma su sardu dhu manixaus nosu feti! 4. ant chircadu s'àidu e crobadu de si ndhe essire Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu procurer, trouver Ingresu to find, to get Ispagnolu encontrar, cobrar Italianu procurare, procacciare, esígere Tedescu besorgen, fordern.

disafiài, disafiàre , vrb Definitzione pònnere sa marrania, atzitzare a gherrare Sinònimos e contràrios ammarranae, ilmarranare, marranare Frases isciu chi ti at ameletzau candu ti at disafiau, cudha noti Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu provoquer en duel Ingresu to challenge (to a duel) Ispagnolu desafiar Italianu sfidare a düèllo Tedescu fordern.

pertènnere , vrb: pretèndhere, pretèndiri, pretènnere Definitzione pedire, bòllere a foedhos o cun fatas una cosa cun fortza, unu pagu a poderiu, cun o fintzes chentza ndhe àere diritu o arrexone; dimandhare a pobidha / pps. preténdiu, pretesu Sinònimos e contràrios bòlere, chèrrere, pedie Frases mi est pertenzendhe àteru dinari! ◊ no triballas e pretenes puru! ◊ s'Àrdia cheret nàrrere soledade in sos mamentos chi sa balentia ti pretendhet a èssere solu solu (P.Pillonca)◊ pedeus e pretendeus chi siat arrispetada e arriconnota sa língua nosta (G.Atzori) 2. custa zòvana l'at pretesa Fulanu ◊ Cichedhu est pretenzendhe sa fiza de su dutore Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu prétendre Ingresu to claim Ispagnolu pretender, exigir Italianu pretèndere Tedescu verlangen, fordern.