Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

afacài , vrb: afacare 1 Definitzione serrare un'apertura unu pagu, lassandhodha pagu pagu aperta: nau de un'istrégiu, covecare, pònnere covecau, fundhu a susu / andai a manu afacada = a manu tenta, a manu pigada Sinònimos e contràrios assibbiare, imbarare, suzire, tambai Frases ant afacau sa porta ◊ sa domu est isbuira, sa porta est afacara 2. afaca sa pingiada isciacuada! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu entrouvrir Ingresu to half-close Ispagnolu entornar, entrecerrar Italianu socchiùdere Tedescu halb schließen.

criadúra 1 , nf Definitzione su serrare is aperturas a crae Sinònimos e contràrios friscadura, serradura, tancadura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fermeture Ingresu closing Ispagnolu el atrancar Italianu chiusura Tedescu Schließen.

cugnàre , vrb: cungiai, cungiare, cungiari, cunzare Definitzione serrare, acostire is duas partes de un’apertura de no abbarrare logu in mesu, pònnere sa cungiadura, inghiriare unu logu ororu prus che àteru in su sartu cun calecuna cosa (es. sida, muru, arretza) de impedire chi si essat o s’intret Sinònimos e contràrios serrai, tancare / incujare 1 / abbutonare | ctr. abbèrrere, iscungiai Frases cunzat sos ocros e zirat sa conca ◊ su nie ponet murallas e ti cunzat a intro de domo ◊ candho essis cunza sa gianna! ◊ che cunzas cudhu in foras ◊ cunza s'anzone in sa cherina! ◊ sa corte fit cunzada a murichedhu gurdu ◊ cras cugnant s'iscola ◊ su funnagu cugnau dh'as? 2. is gutones de su custumu nce dhus imbucant in is traus de cabessu po cungiari sa camisa Ètimu ltn. cuneare Tradutziones Frantzesu clôturer Ingresu to enclose Ispagnolu cercar Italianu chiùdere, recintare Tedescu schließen, einfrieden.

friscadúra , nf: frischiatura Definitzione su criai, serrare a crae gennas e fentanas Sinònimos e contràrios criadura 1, serradura, tancadura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fermeture Ingresu closing Ispagnolu cierre Italianu chiusura Tedescu Schließen.

incartài , vrb: incartare Definitzione imbodhigare cosa, pònnere in paperi; obbrigare a unu cun calecunu iscritu, fàere cuntratu; rfl. giare o impromitire s'ànima a su dimóniu; giogandho a cartas, abbarrare cun cartas in manu chi no cuncordant impare po pòdere serrare sa giogada Sinònimos e contràrios imbodhiai 2. su cuntratu dipendhiat de su tantu de sa robba: cun prus de dughentas chimbanta berveghes incartaias pro chimbe annos ◊ chie cheriat imparare un'arte s'incartaiat cun d-unu mastru pro unu tantu de annos 3. no fit un'istincu de santu, tiu Nigola, ma no fit mancu incartadu a su dimóniu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu envelopper Ingresu to come to a written agreement Ispagnolu envolver, encartar, encartarse Italianu incartare, obbligare uno con scrittura, fare un patto col diàvolo Tedescu in Papier einpacken, einen Vertrag schließen, sich dem Teufel verschreiben.

irganzàre , vrb: iscantzare, iscanzare, isganzare, sgangiai Definitzione apèrrere unu pagu; nau de unos cantu frutuàrios a duos corgiolos (es, nughe, castàngia), tzacare, apèrrere su primu candho funt lómpios, apèrrere s'upighedhu o butone de is frores Sinònimos e contràrios abbèrrere, aggalenare, assibbiare, ilghintzire, imbasare, iscanzire, iscadangiai, ischinzare, ischinzire, scaravangiai, sucunzare, tambai | ctr. serrai Maneras de nàrrere csn: i. unu risu = arriri, fai s'arrisixedhu, iscanzare de laras (in custu sensu si narat su vrb. fintzas a solu); i. die = fàghere die; i. a prànghere = imbucare, inghitzai a pràngiri Frases a ti l'iscanzo su bracone pro chi intret ària? ◊ sa zanna cheret iscanzada pro colare aera ◊ de sa camisa iscantzada ndh'istupavant bete titas!… 2. sa nughe, sa méndhula est iscantzendhe 3. iscanzat issa sas laras che chi m'intendhat riendhe (F.Secchi)◊ daghi si sapiat segura de no la bídere neunu, l'isganzaiat su risu, a su piciocu ◊ iscanzèndhesi a risu isterret sos bratzos e cadredhat Tradutziones Frantzesu entrouvrir Ingresu to half-close (open), to unfold Ispagnolu entornar, abrir Italianu socchiùdere, dischiùdere Tedescu halb schließen, ablehnen

iscadangiài , vrb: iscaringiai, ischiringiai, scarangiai Definitzione apèrrere o serrare unu pagu Sinònimos e contràrios aggalenare, assibbiare, imbasare, irganzare, iscanzire, sucunzare, tambai / schirringiri Maneras de nàrrere csn: iscaringiaisí a arriri = imbucare a ríere; ischiringiai is ogus = artziare pagu pagu sas pibiristas Frases si funt iscaringiaus is celus ◊ is laus mius mai prus si funt iscarangiaus a arriri! ◊ s'enna est iscaringiada ◊ non potzu iscarangiai sa buca ca totus mi afracant!◊ Samira iat imprassau s’isposu e dh’iat iscadangiau s’arrisu (G.Pau) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu entrouvrir Ingresu to half-close Ispagnolu entornar, entreabrir Italianu socchiùdere Tedescu halb schließen.

scarangiài , vrb: iscarangiai*, scarrangiai, schiringiai, schirringiai Definitzione naendho de gennas o fentanas, apèrrere unu pagu, lassare ne aperta e ne serrada deunudotu / s. a arriri = abbèrrere sas laras coment'e pro ríere Sinònimos e contràrios imbasare, irganzare, iscanzire, ischinzare, scaravangiai, sucunzare, tambai Frases comenti dèu mi schiríngiu a arriri sa pipia puru arrit asseliada ◊ poni scrutzonis niedhus a guàrdia de sa tancadura, chi nisciunus scaringit is portas! ◊ portat is ogus scarangiaus Tradutziones Frantzesu entrouvrir Ingresu to half-close Ispagnolu entornar, entreabrir Italianu socchiùdere Tedescu halb schließen.

serràda 1 , nf Definitzione su serrare; s'úrtima parte de una pesada, de unu càntigu, de una cantada Sinònimos e contràrios tancada | ctr. abbelta, istérria Frases a sa serrada de s'iscola ndi fua essiu promóviu a cuarta 2. una serrada in "do", a boghe furada, aiat cumpridu cussu cantu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fermeture, fin Ingresu dam Ispagnolu conclusión, cierre Italianu chiusa, serrata Tedescu Schluß, Schließen.

serrài , vrb: serrare Definitzione fàere su serru a unu logu, pònnere ccn. cosa (es. muru, cresura, arretza) a inghíriu, in làcana, a manera de no pòdere passare totus deasi a brétiu o chentza dificurtade; pònnere o acostire is aperturas (gennas, fentanas) o fintzes àteru (es. grifone, ogu, manu) a manera de tupare e no lassare passare cosa; nau de persona, foedhare pagu cun àtera gente, abbarrare citios, no arrespòndhere; nau de ccn. cosa (es. ainas), acostire is partes prus atesu Sinònimos e contràrios abbucare, cugnare, tancai | ctr. abbèrrere Maneras de nàrrere csn: serrai a muru, a cresura, a crae, a rècia; serrai is ogus = abassiare sas pibiristas de no bídere, mòrrere, o fintzas no chèrrere abbaidare pro no bídere carchi cosa; serrai ogu = drommire; serrai sa buca a unu = fàgherelu callare, rispòndhere de mala manera o cun frimmesa de lu fàghere istare mudu; serrai a ínturu = ifriscare, pònnere intro e serrare totu de no ndh'essire; serrare a ccn. fora = serrai sa porta a manera chi abarrit foras, chi no potzat intrai; serrai sa chistioni, sa gara, una poesia = agabbare, agabbare de ndhe faedhare, leare una detzisione; serrare s'abba = serrai su grifoni, serrai is tubbus chi portant s'àcua; serrare s'iscola = no fàghere iscola, frimmare sas lessiones; serrare/-ai sa domo/-u = serrare sas abberturas e mescamente sas zannas a crae; serrare sa zanna in murros a unu = fàgherelu istare fora sendhe chi cheret intrare; serrare su líbberu, su cuadernu = pònnerelu, lassàrelu de no fàghere a lèzere o a iscríere sas pàzines; serrare sa lughe, sa televisione, s'aràdio = istudai Frases candho essis de domo, serra totu! ◊ est arribbada a mi serrai s’enna in faci, cussa schiva! ◊ amus serradu sas iscras pro las bardare de su bestiàmine ◊ sa cóciula, chi ndi dha piscas, si serrat ◊ sa linna de un'abbertura in zerru si serrat ca si ufrat cun s'umidore 2. órdine de su síndhigu: si avertet sa populatzione chi a sas duas si serrat s'abba ◊ candho serro sos ogros faghide comente cherides, ma fintzas chi campo so mere deo! ◊ est un'iscola chi abberit una die pertzisa e serrat sa tale àtera e no sa die apustis ◊ is fogus funt malus a istudai, ca is autoridadis serrant is ogus a pitzus de is intzimias Tradutziones Frantzesu fermer Ingresu to close (en), to bar Ispagnolu cerrar Italianu chiùdere Tedescu schließen.

tancàda , nf Definitzione su tancare Sinònimos e contràrios serrada 1 | ctr. abbelta Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu clôture, action de fermer Ingresu turn Ispagnolu cierre, cerramiento Italianu serrata Tedescu Schließen.

tancài , vrb: atangare, tancare, tangare, tuncare Definitzione serrare bastat chi siat, fintzes pònnere serru, cosa chi serrat, a serrare Sinònimos e contràrios cugnare, incujare 1, serrai, tanconare | ctr. abbèrrere, ilbambarriare, iscungiai Maneras de nàrrere csn: tancai is ogus = fàghere finta de nudha, de no àere bidu, de no bídere sa cosa; tancai ogu = drommire; bestiri chi no tancat bèni = bestimenta tropu afissa, chi no lompet, no abbutonat; tancai sa buca a unu = assamudare, fàghere callare a unu; tancare un'isterzu a mortu = bene sizidu de no bi intrare aera Frases no tanghedas sa gianna apalas mias! ◊ su babbu e sa mama si fint tuncatos intro de domo ◊ si tanco s'oju mi pàglio videnne su retore ◊ bi at frores chi si abberint a su sole e bi ndhe at chi si tuncant (M.Pira)◊ tancu sa porta mia ◊ canno mi nche anno a domo mi tanco s'aposentu 2. in totu sa noti no apo pótziu tancai ogu ◊ est mesanote e so ancora sentza tancare oju ◊ su note no fipo reséssitu a tuncare sa cannela de s'ocru ◊ prima chi tanghe ojos beni a mie! Ètimu ctl. tancar Tradutziones Frantzesu fermer Ingresu to lock, to enclose, to shut Ispagnolu cerrar Italianu chiùdere Tedescu schließen.

«« Torra a chircare