acabidaméntu , nm Sinònimos e contràrios acabidadura, acabidinzu, assodhimentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rècolte, recrutement Ingresu harvest, crop, recruitment, enlistment Ispagnolu recogida, reclutamiento Italianu raccòlta, reclutaménto Tedescu Ernte, Sammlung.

arragòta , nf: arregota, arregolta, arregorta, arrigorta, regolta Definitzione su arregòllere; sa cosa chi si arregollet (fintzes matéria chi si faet in is segadas, in is freaduras); su tempus chi si arregollet sa cosa / a pagai a s'a. = a s'incunzada, candho s'incúngiat Sinònimos e contràrios acasàgiu / acogliera, assodhidura, cabigiulada, collia, collinzu, tódhida / ancúngia, incunzada / incunza Frases depiat èssere calchi ànima in giru chentza arregolta 2. bella fut sa lorantza e promitiat una bella arregorta ◊ s'iscapat tropu ranu a manu isolta podet fèrrere a sèmene su trigu e guastare totu s'arregolta (A.Casula)◊ in die de arregorta volat sa paza in bratzos de su ventu (T.Cherchi) 3. sa ferida dhi podit fai arregorta Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu récolte Ingresu harvest Ispagnolu recogida, cosecha Italianu raccòlta, raccòlto Tedescu Sammlung, Ernte.

incúgna , nf: ancúngia, incúngia, incunza Definitzione totu su chi produet su trebballu de sa terra e si arregollet de su sartu a provista (ma si narat fintzes de css. intrada o badàngiu o profetu); su tempus de ndhe arregòllere sa cosa de su sartu Sinònimos e contràrios arragota / incunzada Maneras de nàrrere csn: a i. fata = apustis de s'incunza, acabbau de fai s'incúngia; a incúngias = a s'incunzada; incunza de su binu = iscubonadura Frases betat s'arzola cun tribàgliu e munza pro nachi ndhe àere achistu e profetu e benit a su tempus de s'incunza chi mancu giustu ndhe torrat su betu! (M.Murenu)◊ su messaju timet chi su fogu li brujet s'incunza ◊ in s'istadi si fait s'incúngia de sa linna po s'ierru 2. a s'incunza m'iscútino sa runza, chi mi che apo a bogare sos dépidos! ◊ a incúngias bos apo a giare fae e pisu ◊ non podeus ispetare a incúngias po papare! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu récolte Ingresu harvest Ispagnolu cosecha Italianu raccòlto Tedescu Ernte.

incungiài, incungiàre , vrb: incunzare Definitzione arregòllere s'incúngia, is laores o àteru chi produet sa terra, a domo, a magasinu; arregòllere e chistire, assentare in su logu, fintzes batire a domo calecuna cosa; mantènnere o istare isserrau Sinònimos e contràrios coglire, coltoire, remonire / inserrai Frases chini messat incúngiat ◊ geo sèmeno, incúngio e béntulo 2. de tantas peràulas ndhe apo incunzadu unu sacu de fàulas ◊ dhoi at genti chi pentzat isceti a incungiai dinai ◊ cun sas manos bostras murghides e incunzades su late 3. cussa cosa incungiaidha in su calàsciu ◊ a una certa ora tocat a incungiai is pudhas ◊ candho si ammamabant sos crapitos, sas crapas fint incunzadas in sa mandra ◊ est abarrau otu diis incungiau in s'aposentu ◊ dhu possant ingungiai in d-unu presoni nou! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu engranger Ingresu to harvest, to keep the harvest Ispagnolu encamarar, cosechar Italianu fare la raccòlta, ripórre il raccòlto Tedescu ernten, die Ernte einbringen.

sàidu , nm, nf: seda 1, sede, sedi, see, sèide, sèidi, séidu, sete 2 Definitzione su laore a fundhu, chentza treulau, de messare e mescamente messau / in su sèide si distinghent bàtoro partes: arraighina, cambu, fògia, ispiga; cadira a fundu de sèidi = a fundhu de fenu o àteru de gai intéssidu Sinònimos e contràrios restrugu, sebe, sèghede / cdh. sedu Frases su trigu fit bonu a sede, ma no at cumpridu ranu ◊ su sede est ammuntonadu in s'arzola pro lu triulare ◊ candho intraiant in su sede, a messare, sa ràglia si allongàt cantu andhat s'oju ◊ su ranu semenadu naschet, creschet, faghet sede, si aupat, bogat s'ispiga e ingranit ◊ sos messajos atelaiant su messonzu a manzanile chito, a sede lenta (G.Addis) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu moisson, chaume Ingresu stubbles (harvest), forage Ispagnolu mies, rastrojos Italianu biada mietuta, stóppie Tedescu Ernte, Stoppeln.

«« Torra a chircare