acirràda , nf: acirrara Definitzione afracada, lómpia de calecuna o cun calecuna cosa de botu, a cropu, de istrémpiu, móvia totinduna, e pigat diferentes significaos segundhu cun ite si faet: camminandho, fintzes impunnada abbia a calecunu logu, a punta apitzu; nau de logu, chi est in artzada meda (o in calada) Sinònimos e contràrios acollada, afracada, assuprida, colpu, cracada, imporrada, lómpia / ingullida, ingúrtia, intullada / abbasciada, achirradorzu, ampuada, caladògia, falada, faladorza Maneras de nàrrere csn: bufai una tassa de cosa totu a una a. = totu a un'ingullida; a. de àcua = próida, iscutinada de abba; a. de gortedhu = punta de lepa, istocada; a. de fruta = bentre o manigada de frutuàriu; a. de fuedhus = briga Frases immoi pigu sa crocoriga e mi fatzu un'acirradedha de binu ◊ eus pràndiu e giai sciamigau: seus po dhi giai sa segunda acirrada! ◊ dh'at donau un'acirrada de gortedhu ◊ a su cuadhu dhi at donau un'acirrada de isproni ◊ dhi at donau un'acirrada de cosa, a sa pobidha!… 2. a dónnia acirrada de cantu sighiat su prantu de is féminas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu assaut Ingresu assault Ispagnolu asalto Italianu assalto, scàrica Tedescu Angriff, Ladung.
càdha , nf: cadra, calda, carda Definitzione surra, passada de cropos (fintzes de àteru: es. de súrbios po pigare a befa); pelea manna o ifadu de su faghevaghe a meda, de unu trebballu fortzau, de s'arrennegu po cosas chi andhant a trotu, e àteru: totu significaos naos in cobertantza, ca sa calda is ferreris dhu narant a s'abbrigamentu de su ferru, candho est deasi abbrigau chi essit biancu Sinònimos e contràrios fraca 2, surra / arrebbentada, arrebbentu, bataria, cària, cumbata, demozu, impodha, inzotu, istimpida, istripa 1, matana, mugna, munziada, pista, pistapone, podha, rebbatu, stragu 1 | ctr. discànciu, pasu Maneras de nàrrere csn: donai una carda a unu = abbanzare, surrai; donai una cadra de buca = improverare, refaciai; donai una carda de dentis = fuedhai mali, brigare a unu; leare, dare cadha = leare o dare arrebbentu, matana; cadha de prantu, de tússiu, de fele = atacu de prantu, de tússiu, de arrennegu; cadha de sole, de fogu = su abarrai a tropu pighendi soli forti me in istadi, istudendi fogu; donai sa carda = (puru) achicare fogu, fàghere fogu meda pro còghere sa terralla, inchèndhere su furru, assidai su forru cun faschinas medas: pro su ramenaju a "donai sa carda" est a martedhare su ràmine pro li dare sa forma; fai sa carda a margiani = arrexonai o afrontai a unu chena de profetu Frases dhi at donau una carda de corpus, dh'at callentau!…◊ dhi donant una carda de fusti e dhu faint totu liagau ◊ una calda de tribbàgliu aiant créfidu!◊ si dh'isperdu s'ègua, babbu mi arrogat a cardas! 2. sos fizos sunt bochindhe su babbu a cadhas de fele! ◊ su pitzinnu si at fatu una cadha de prantu ◊ chi mi seu donau una cadra de marrai gei no est po dabbadas! ◊ una carda de bisonzu aiat créfidu po dhi passare sos vítzios!◊ sa cadha chi mi at dadu su pitzinnu?! odheu! ◊ Giuanni Batista iat donau una cadra de buca a su rei ca fut afancedhau cun sa connada Sambenados e Provèrbios smb: Cadda Ètimu spn. carda Tradutziones Frantzesu rossée Ingresu hail of thrashing Ispagnolu paliza Italianu carpìccio, scàrica di busse, strapazzata Tedescu Prügel, Anpfiff.
ilbarriàda , nf: ilvarriada, irbarriada, isbarriada, irvarriada, isvarriada Definitzione su iscarrigare, fintzes cropu forte (o àteru) chi dhi lompet, a unu; dannu mannu Sinònimos e contràrios colpu, illinnarjada, irrugada, irruncada, irzarriada, sciarrocada / derdícia, desacatu / cdh. sbarriata Frases si sa domandha benit a bonu li dant un'irvarriada de dinari (G.Ruju)◊ custu est tronu faladu a isvarriada! ◊ una nue de tempesta mi at a rúere tota a subra, a isvarriada 2. a s'isvarriada est rutu a frundha (G.Ruju)◊ comente fit essindhe in sa gianna li arrivit un'isvarriada de bòcia a mutzighiles 3. ite irbarriada, odheu, a che li mòrrere su bestiàmine!…◊ isbarriada manna mi at agiuntu a sa chi mi est bochindhe, s'annada mala Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu décharge Ingresu discharge Ispagnolu varapalo Italianu scàrica Tedescu Schlag.
isciarrocàda , nf: sciarrocada Definitzione su isciarrocai, distrúere totu, cosa manna, betare faendho tzàcurru o fragassu meda; tzàcurru mannu e fintzes cropu o sonu de cropu Sinònimos e contràrios isorrocadura / ttrs. isciarada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fracas, vacarme Ingresu hubbub, hail (of blows) Ispagnolu estruendo Italianu fracasso fragoróso, scàrica Tedescu Krach, Hagel.
sciarrocàda , nf: isciarrocada*, sciorrocada Definitzione su isciorrocai, distrúere totu, orrúere, betare o calare a terra de mala manera, pentzau mescamente coment'e movimentu; surra de cropos; tzàcurru mannu (es. de tronu) Sinònimos e contràrios ilbarriada, irzarriada Frases chi mi torras a atacai candu seu in prucissioni ti giau una sciorrocada de gruxi a conca! ◊ custu merí de ierru stramudiu calat cun sciorrocadas de àcua ◊ chi no nci andais si giau una sciarrocada de fusti! ◊ ch'istentat ancora dhi giau una sciarrocada de ferru de prenciai! 2. at fatu una sciarrocada de arrisu Tradutziones Frantzesu effondrement, écroulement Ingresu discharge Ispagnolu derrumbamiento, descarga Italianu scàrica Tedescu Entladung, Hagel.