assachitài , vrb: assachitari, atzachitai Definitzione mòvere su sacu po dhu prènnere méngius, ponendhodhoe cosa, mòvere che sacu, camminare unu pagu a iscutuladura; iscutulare, mòvere a cropu, fintzes betare o iscúdere a terra Sinònimos e contràrios ascioculare, assaconare, assucare, ghirghidhare, insaculare, iscotzinare, iscutuai, issachedhare, issucare, nannigare, resacare, sachedhare, saculare, saidare, sciachitai, sucariare, tzantziare Maneras de nàrrere csn: Frases custu cuadhu assachitat s'ómini ◊ est abarrau foras de sentidu de comenti dh'ant assachitau a terra ◊ ge dhoi eus atzachitau pagu, comenti currèt sa màchina!…◊ si assachitat s'istrexu po nci càpiri prus cosa 2. po fai a biri chi iat cumpréndiu, iat assachitau tres o cuatru bortas s'aforru Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu secouer Ingresu to shake Ispagnolu sacudir Italianu scuòtere, sobbalzare Tedescu schütteln, aufspringen.

ghighinàre , vrb Definitzione mòvere a cropu, a iscutuladura; mòvere de una parte a s'àtera o faendho fàere giros a sa cosa; dhu narant fintzes po mòvere is sentidos Sinònimos e contràrios chindhalare, sachedhare, scedassai, trumuinare Frases ghighinare su chilibru, s'orju in sa canistedha ◊ bidia a mimme etotu ghighinandhe un'ispada che paladinu anticu 2. su coro, a tzocos gurdos, mi ghíghinat sa carena ◊ s'iscabessu de sa morte tua mi at fertu ghighinandhe sos ratos de su coro Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu secouer, agiter, brandir Ingresu to shake, to stir, to brandish Ispagnolu sacudir, agitar Italianu scuòtere, agitare, brandire Tedescu schütteln, schwenken, schwingen.

innaigài , vrb: innaigare Definitzione indrúchere o abbasciare is naes càrrigas de una mata, tròchere o andhare de un’ala a s’àtera che is naes de is matas Sinònimos e contràrios allancare, annaigare, bantzicare, iscotzinare, iscutuai, saidare, stontonai, tambulare, tòmbere Frases innàigat una mata de pira pro ndhe betare a terra Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu secouer, chanceler Ingresu to shake, to stagger Ispagnolu contonear Italianu scuòtere, barcollare Tedescu schütteln, schwanken.

irghinitàre, irghinitiàre , vrb: irghitinare, irghitzunare Definitzione iscutulare o iscabbúllere su preugu, iscutulare po che fàere orrúere a terra css. cosa (fintzes in su sensu de s'iscabbúllere de unu); illimpiare su laore Sinònimos e contràrios ispiogare / ischitinare, ischitzilliare, iscotzinare, sachedhare, saidare, scotulai / ispagiare 2. pro si l'irghitinare li at dau una bella ispinta e cudhu est falau a terra che pirastru ◊ irghithinàtebbos e ischitatebboche dae su sonnu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu secouer Ingresu to shake Ispagnolu sacudir Italianu scuòtere Tedescu schütteln.

ischirchinàre , vrb: iscrichinare Definitzione coment'e iscutulare a forte, fruscinai, nau pruschetotu de movimentu chi faet incrubandhosi o furriandhosi a dónnia parte chie istat male, sentit dolore forte de no pòdere padire mescamente a bentre Sinònimos e contràrios atapai 1, fruschinare, inchingiare, iscoitai / foichinare Frases cussos titones sunt fumendhe: totavia los as iscrichinados cun su sulavogu! (G.Ruju)◊ si est ischirchinendhe che colora de su dolore chi zughet Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se démener, secouer Ingresu to fidget, to wiggle Ispagnolu menearse Italianu dimenarsi, scuòtere Tedescu sich hin und her bewegen, schütteln.

iscotzinàre , vrb: iscurtinare, iscurtzinare, iscutinare, iscutzinare Definitzione mòvere sa cosa a cropos o iscúdere coment'e po che dhi fàere orrúere su chi portat atacau; lassare andhare, fintzes bogare, istesiare calecuna cosa o a ccn.; èssere a úrtimos de calecuna cosa, acabbandho Sinònimos e contràrios acinnicai, assucare, innaigai, ischitinare, iscutuai, issucare, sachedhare, sucariare, sutrinnare / caciare, iscabbúllere / acabbae Maneras de nàrrere csn: i. foza = lassare andhare o pèrdere sa foza; i. fiore = lassare rúere su fiore (chi lassat su frutu seberadu); i. olia, landhe = iscúdiri olia, làndiri; iscutinaresindhe sas manos (de carchi cosa o chistione)= acabbai de si nd'interessai, lassai pèrdiri, no nci pentzai prus (itl. lavarsene le mani) Frases est rutu a terra, si ndhe pesat e si ndhe iscotzinat su prúere ◊ iscútinache sa tiaza fora! ◊ su bentu iscútinat sas àlvures e paret de las chèrrere ispeigare ◊ sas àrbures sunt iscutinendhe fiore, foza ◊ apo iscotzinadu sa chisina 2. nues gràvidas de abba sunt prontas a iscutzinare pro su sidi de sa terra 3. los zuto alliados, cussos malafatores, no mi los poto iscutinare! ◊ si che rues in manos de zustíssia za ti l'as a iscutinare gai! ◊ candho si nche iscutzinabat sas umbras malas dae su cherbedhu, tandho torrabat in sèsi 4. sa figu est iscutinendhe: àteras pagas dies e no che ndhe at prus! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu secouer, gauler, chabler Ingresu to beat down, to shake Ispagnolu sacudir, zarandear, varear Italianu scuòtere, scrollare, bacchiare Tedescu schütteln, rütteln, abschlagen.

iscutuài , vrb: iscutulai, iscutulare, iscutzulare, scotulai Definitzione mòvere a cropu sa cosa po che dhi fàere orrúere su chi portat in pitzu (es. àliga); pigare a cropos, iscúdere Sinònimos e contràrios ghirghidhare, innaigai, irghinitare, isciúdere, iscotzinare, issucare, sachedhare, saidare, sucariare Frases si ndh'est pesau addoloriu iscutulàndhesi su ludu dae dossu ◊ tanti no s'intendhet candho s'iscutulat sas iscrapas!…◊ dona crobba, no dh'iscutulis a terra cussa cosa!◊ seus annaos a iscutulare is lintzolas 2. cussu mi at iscutuau a caróngiu Ètimu ltn. *excutulare Tradutziones Frantzesu secouer Ingresu to shake Ispagnolu sacudir Italianu scuòtere Tedescu schütteln.

sachedhàre , vrb: assachedhare Definitzione mòvere o pigare a iscutuladura, a cropu, a tremidura forte, nau fintzes de unu po s'arrennegu Sinònimos e contràrios assachitai, assucare, ghirghidhare, irghinitare, iscutuai, issucare, saculare, saidare, sansiae, sucariare Frases apo bidu su bolu de sas columbas, seghendhe s'aera frimma, sachedhendhe sas alas ◊ sa cosa in s'isterzu, segundhu it'est, cheret sachedhada ca afallat e bi ndhe cabet de prus ◊ si sachedhas s'àrbure, sa pira ndhe ruet Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu secouer, locher Ingresu to shake Ispagnolu sacudir Italianu scuòtere Tedescu schütteln.

saidàre , vrb Definitzione mòvere de una parte a s'àtera a iscutuladura, a forte; in cobertantza, iscúdere, atripare, fàere ischidare fintzes in sensu morale Sinònimos e contràrios acinnicai, assachitai, innannigare, irghinitare, iscotzinare, iscutuai, nannigare, saigare, sainare, tzantziare Frases su bentu forte sàidat sas àrbures ◊ su bentu disestradu torraiat tzochedhendhe in sas bentanas, trummentendhe àlvures, saidendhe elva e pelcossendhe su bestiàmine (P.Foragizzu) 2. si no ti ndh'essis ti sàido sas costas, oe! 3. no fuo in sónnios e arrabbato che s'àbbile atrivida chi pesat bolu pro saidare sas cusséntzias pasugadas (C.Puddu) Ètimu ltn. exagitare Tradutziones Frantzesu secouer Ingresu to shake Ispagnolu sacudir Italianu scuòtere Tedescu schütteln.

sainài, sainàre , vrb: saniare, saniari Definitzione mòvere de una parte a s'àtera a iscutuladura, a forte, a santziadura Sinònimos e contràrios assachitai, irghinitare, iscotzinare, iscutuai, nannigare, saidare*, tzantziare Frases tandu s'ispíritu malu, sainendidhu e abboxinendu a forti, fut essiu de cuss'ómini (Ev)◊ dh'iat sainau de una parti a s'atra e dh'iat ghetau a terra ◊ totinduna sa terra si sainàt e su presoni tremiat finas a is fundamentas ◊ su sàina sàina de sa linna at iscràfiu sa sedha Tradutziones Frantzesu secouer Ingresu to stir Ispagnolu sacudir Italianu scuòtere, agitare Tedescu schütteln.

sansiàe, sansiài , vrb: sansiari, santziai, santzinai, tzantzigare Definitzione giare unu movimentu de andhetorra a cosa apicada o fintzes posta in terra ma de pòdere mòvere chentza dificurtade, èssere a su move move, pagu firmu; saidare, mòvere a forte, a iscutuladura a duas bandhas; bogare o fàere intèndhere dinare po pagare Sinònimos e contràrios bantzicare, chigliare, intzainnai, lachedhare, sachedhare / saidare, tzannigare / pagai Maneras de nàrrere csn: santziai su frenu a su cuadhu = mòere su frenu, coment'e pro lu chèrrere abbiare, fàghere andhare e gai; andai sàntzia sàntzia = nadu de traste iscossiminzadu, èssere male frimmu; èssiri sàntzia sàntzia = èssere a su moe moe, coment'e bantzighendhe Frases est totu s'ora santziendi su bartzolu ◊ totu est tremi tremi, is pubas sàntzia sàntzia mi parru in mesu mari (L.Porcedhu)◊ acabbadha de ti santziai, ca mi fais benni gana maba puru! ◊ a su cuadhu dhi sàntziat unu ferru ◊ su barsolu portat is pes atundhaus po dhu sansiari 2. sàntziat sa mata po ndi arrúiri su frutu ◊ in sa mata is nais funt santziendi ◊ su bentu est santzinendi is gurdonis 3. chi no sàntziant munera no dhui impérriant, me in su magasinu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu balancer, secouer Ingresu to shake, to swing Ispagnolu balancear, sacudir Italianu dondolare, scuòtere Tedescu schaukeln, schütteln.

sciambullài , vrb: isciumbullai, simbullare, sumbullai, sumbullare, summullai Definitzione fàere sciumbullu, betare apare, pigare a tontonadas, a iscutuladura, mòvere a cropu, su si mòvere cun coidu po fàere faina, avolotu, fàere mòvere Sinònimos e contràrios abbolojare, abbuligiai 1, arrebbulliai, intruai, issumbullare, sachedhare, streulai, trumbugliai / agiolotare, atrepillai, pesai, istrumbullai, subuzare* / bacanare Maneras de nàrrere csn: sciumbullai a chitzi = suguzare, ischidare, pesare chito; sumbullai de sa brenti = tzocos de mata, morigamentu de istentinas; sciumbullai su bestiàmini = essire a morigadorzu, mòere su bestiàmine a pàschere intro de note Frases Coixedha sumbullat totugantu ◊ ant simbullau totu sa vidha cricandhe giovanedhas! ◊ su pastori chi tenit incuru a summullai essit a is duas de noti (F.Lai)◊ cussu commo cheret bènnede a sumbullare su logu!◊ sumbulla sa cedha ca depit pàsciri! 2. mi ndi apu a èssiri pesada cuatru bortas po ndi dha sciumbullai de su letu ca depiat pigai su postali!…◊ su cantu de su caboni cumbidat sa genti a sciumbullai ◊ a mengianu a chitzi no boint sciumbullai! Tradutziones Frantzesu bouleverser, secouer Ingresu to ruffle, to shake Ispagnolu desarreglar, sacudir Italianu scompigliare, scuòtere Tedescu in Unordnung bringen, schütteln.

sutrinnàre , vrb Definitzione mòvere a iscutuladura, a cropos Sinònimos e contràrios iscossare 1, iscotzinare, iscutuai, issucare, sachedhare, sutronare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu secouer Ingresu to shake Ispagnolu sacudir, zarandear Italianu scrollare, scuòtere Tedescu rütteln, schütteln.

«« Torra a chircare