Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbucài , vrb: abbucare, abbuchiare 1 Definitzione pònnere istrègios cun sa buca a cara a fundhu, conca a bàsciu, afacaos, o a buca apare (ma fintzes betare cosa a covecadura a un'istrégiu); serrare calecuna cosa, mancari no deunudotu; nàrrere cosa a unu coment’e po dhi tupare sa buca, in su sensu de dhu currègere, de dhi foedhare male, de dhu fàere citire Sinònimos e contràrios abbucaciai, abbufiare, currèzere, irmurrare, iscontroriare / serrai / covecare, inconchinare, rebbucai Maneras de nàrrere csn: abbucai sa porta = tambàrela unu pagu; abbucare un'àidu, un'abbertura = tupai, serraidhus; abbucai su lentzoru = furriàrendhe unu pagu a subra de s'àtera cuguzura, in conca de letu; abbucaisí = rúere a buca a terra, nadu prus che àteru de isterzu; abbucai su sèmini = carrarzare su sèmene betadu in sa terra arada Frases nau ca mi nci abbucu a mari chi m'intendu nai "presoni"! ◊ prima ndi est ampuau e apustis si nci est abbucau a iscabiossu ◊ abbuca totu a su cadhaxu! ◊ dèu dep'iap'ai tocau calancunu mucioni e sa pingiada de su trébini si ndi fut abbucada a terra 2. in su cunzadu bi at àidos de abbucare, no b'intret bestiàmine ◊ abbuchedhu bene cuss'àidu, ca sas albeghes podent repítere! 3. su babbu fiat murrungendi e abbuchendi su fillu ◊ su coronellu si ndh'est fichidu e cun boghe alterada l'at abbucadu ◊ dego no ndhe aio cosas de mi nàrrere tue, e mancu commo as de mi abbucare! ◊ si istat bona dh'aiat abbucada canno dh'at intesa faedhanne male! ◊ sa sorre si est posta a fàere sa maca e su frade dh’at abbuchiada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tancer, rabrouer Ingresu to reproach Ispagnolu colmar, caerse de cabeza, reprochar Italianu abboccare, cadére a tèsta in giù, rimbrottare Tedescu umkippen, mit dem Munde fassen, anlehnen, ausschimpfen.

briàre , vrb: brigai, brigare Definitzione giare unu certu, una briga, nàrrere cosa a unu, pigare a ccn. a tzérrios o cun arrennegu; nàrrere foedhos malos s'unu a s'àteru, tènnere murrúngiu mannu, a boghes e a gherra puru Sinònimos e contràrios abbetiae, aciociai, brigociae, certai, ghirtare, irvapiare, iscancamurrare, pabarotare, trilliare Frases fiant brighendi prima de cummentzai sa riunioni ◊ a briare chin tecus no bi at gustu ◊ cun sos cumpanzos tuos no ti brighes! ◊ sa mama l'at brigadu, a su pitzinnu, ca fit ora meda in ziru ◊ ci babbu e mama mi brigant tegno passiéncia ◊ aiat brigau s'amigu ca dh'aiat lassau solu ◊ murrunzade ma no bos brighedas!◊ brigadas apare si seis cun sa bighina, chi no dha bio prus in domo tua? 2. dae candho ant brigadu no sunt prus, cussas famíllias, e mancu si faedhant ◊ abbàssiami sas boghes, chi parimus brighendhe! Sambenados e Provèrbios prb: si unu no cheret duos no brigant Ètimu itl. brigare Tradutziones Frantzesu réprimander, tancer, rabrouer, se disputer, se quereller Ingresu to dispute Ispagnolu reprochar, echar la bronca, pelear Italianu redarguire, rimbrottare, bisticciare, diverbiare, litigare Tedescu ausschelten, streiten.

irbrunchiàre , vrb: isvrunciare, ivrunciare Definitzione iscúdere; segare s'atza a unu, nàrrere cosa a briga, in contràriu, fintzes po giare imparu Sinònimos e contràrios aciotai, aciotarai, afrustai, passillai / certai, irmurrare, irvapiare 2. si los isvrúncias, luego si annuzant Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tancer Ingresu to scold Ispagnolu reprochar Italianu rimbrottare Tedescu ausschelten.

irmurràre , vrb: irmurriare, ismurrai, ismurriare, smurrai Definitzione pigare a cropos a murros; segare s'atza a unu, iscontroriare forte, giare una briga, segare s'atrivimentu; pirmare, fàere murros grussos Sinònimos e contràrios abboluire, abbruncai, abbufiare, aciociai, chelcire, irmustatzare, irvapiare, iscancamurrare, istestulare, scontrariai, stronciai / ammurredhare, ammurrionai, annicare, pirmare | ctr. audire Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu réprimer, tancer, rabrouer Ingresu to repress, to reproach Ispagnolu reprimir, reprochar Italianu reprìmere, rimbrottare Tedescu unterdrücken, ausschelten.

ispochiàre , vrb: ispolchiare, isporchiare, isprochiare Definitzione betare un’ispórchiu, nàrrere cosa a unu po iscontróriu (pruschetotu a is pipios), pagos foedhos coment'e a briga, ccn. tzérriu, ammeletzandho fintzes ccn. cropu Sinònimos e contràrios abbucai, certai, chelcire, irmurrare, irvapiare | ctr. audire Frases su babbu fit chirchendhe de si ndhe pesare, ma sa fiza l'ispochiesit nendhe chi no fit ora ◊ su pisedhu cheret isporchiadu candho est faghindhe cosas chi no andhant bene ◊ aite l'ispórchias e no andhas a zogare cun isse?! 2. a cudhos ómines che los at bogados dae su cunzadu che duas criaduras isporchiadas, chin sa cara in terra! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tancer Ingresu to rebuke Ispagnolu recriminar, reprochar Italianu rimbrottare Tedescu ausschelten.