Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

ólchidu , nm, nf: órchida, órchidu, órghidu, óschidu, úlchida Definitzione prus che àteru, boghe, grida po dolore forte o dannu mannu Sinònimos e contràrios addólimu, bérchida, írchidu, tzérriu Frases fuindhe, a donzi passu una ruta e donzi ruta un'órchidu ◊ leados a istocadas, ant betadu un'óschidu e sunt mortos ◊ a s'acumpagnamentu de su mortu una giòvana fit pianghendhe a óschidos ◊ s'órchida sua tremiat sa domo, pariat chi bi aiat faladu unu lampu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cri de douleur Ingresu howl of pain Ispagnolu grito de dolor, alarido Italianu urlo di dolóre Tedescu Schmerzenschrei.

ollerícinu, ollerícitu , nm: olleurrícinu, ozuarritzi, ozuerici, ozuerízine, ozuorrízinu, ozurítziu, ozuritzu Definitzione s'ógiu chi si faet de sa cagamèngia, ma fintzes sa linna etotu Sinònimos e contràrios cagamèngia, ollarrégiu Frases po ti prugai comporadí s'olleurrícinu ◊ bufa ca ti faet bene, ca no est mancu ozuorrízinu, no! Tradutziones Frantzesu huile de ricin Ingresu castor-oil Ispagnolu aceite de ricino, carapato Italianu òlio di rícino Tedescu Rizinusöl.

orchidàre , vrb: orchitare, orghidare Definitzione abboghinare, pesare a tzérrios, a órchidos, po dolore o dannu mannu Sinònimos e contràrios abbochinare, abboigare, addolimai, berchidai, iscramorai Frases luego torraiat a orchitare comente fachent sos tzecos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crier de douleur Ingresu to howl with pain Ispagnolu gritar por el dolor Italianu urlare di dolóre Tedescu vor Schmerzen schreien.

órriu 1 , nm: úrriu Definitzione cadinu de preta o tiras de canna, mannu meda, po pònnere laore chistiu / mannu cantu un'ó. = mannu meda Sinònimos e contràrios cadinu, granale, lóscia Frases su trigu est siguru in s'órriu ◊ annos de fadigas acolumant sos órrios de sos matimannos ◊ in nedhue bi at órriu seguru, sas incunzas sunt totu devastadas Terminologia iscientìfica stz Tradutziones Frantzesu gros panier cylindrique à provisions Ingresu cylindrical basket of interlaced canes to keep grain Ispagnolu hórreo Italianu granàio cilìndrico di canna intrecciata Tedescu Strohkorb für den Weizen

ossiminàdu , agt Definitzione nau de una carena animale, chi portat s'ossamenta, is ossos Tradutziones Frantzesu osseux Ingresu bony Ispagnolu huesudo Italianu ossuto, provvisto di ossa Tedescu mit Knochen, knochig.

pannía , nf Definitzione pannos, orrobba de pannu, orrobba mescamente in butega, fintzes solu bistimentu Sinònimos e contràrios pannamenta, pannaria Frases no so pisedha de giúghere a drotu, ne curridora de mala pannia! ◊ cussos istant in chirca de si bestire cun pannias raras ◊ sunt tessendhe sa pannia pro sa die de s'isposu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu assortiment de tissus Ingresu clothes assortment Ispagnolu surtido de telas Italianu assortiménto di panni Tedescu Wäsche, Kleider.

papàrra 1, pàparra , nf Definitzione cosighedha de perunu contu, nudha Sinònimos e contràrios pampalluca, pimpirripàparra / bóciga Frases dh'as a cumprendi, tui, sa pàparra!…◊ no scit una paparra de sa letzioni ◊ est abbituau a arriri de is carrus furriaus, ma cun mimi fait pagu paparra! Tradutziones Frantzesu objet de peu de valeur, sans valeur Ingresu an object of no value Ispagnolu menudencia Italianu còsa di ìnfimo, nessun valóre Tedescu Nichtigkeit.

paradòra, paradòre , nf, nm: paradori Definitzione mobbília chi serbit a pònnere trastos, mescamente in sa sagristia; css. móbbile chi serbit a pònnere calecuna cosa de ammostare o fintzes sa candhela o àtera lughe acanta a su letu Sinònimos e contràrios aparadore Frases in su paradore bi at unu múculu Ètimu ctl., spn. aparador Tradutziones Frantzesu crédence de sacristie Ingresu sacristy sideboard Ispagnolu cajonera de sacristía Italianu credènza di sacrestìa Tedescu Schrank in der Sakristei.

partóxu , nm: pastroxu, postórgiu, postorju, postorzu, postroxu Definitzione posta de laore, assentu, mescamente aremàgiu, logu inue si ponet cosa o su laore ammuntonau, su laore etotu ammuntonau acapiau a mànigas innanti de dhu treulare e postu in s'argiola o acanta; fintzes logu, tretu, inue dhue naschit e creschet cosa (es. codrolinu)/ postorzu de pronitza = crispione, berrisone de prunetza chi si ponet a impizare muru, serrare àidu Sinònimos e contràrios ponidórgiu / biga 1, gramàgliu, muntone, posta 5, pascalzu, postura, remealzu, spartoxu, tzerga 1 Frases po ndi sairai su trigu de is campus a su partoxu si usàt sa carruga, unu tempus ◊ si faiat su partoxu che unu montixedhu ◊ po treguai ponenta is pastroxus totu bèni arringheraus is s'arxoa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu meule de gerbes Ingresu stook Ispagnolu parva Italianu bica di covóni Tedescu Garbenhaufen.

Pascamànna , nf Tradutziones Frantzesu Pâques Ingresu easter day Ispagnolu pascua de Resurrección Italianu Pàsqua di resurrezióne Tedescu Ostern.

passionèra , nf Definitzione genia de frore chi faet a cannàile longu e bogat unu frore asulu o sambíngiu Frases sa passionera est ingespiada de su asulu de su celu Terminologia iscientìfica fr, passiflora coerulea Ètimu ctl. passionera Tradutziones Frantzesu fleur de la passion Ingresu passionflower Ispagnolu flor de la pasión Italianu passiflòra, fiór di passióne Tedescu himmelblaue Passionsblume.

pastinónzu , nm Definitzione su prantare o pònnere bíngia noa, logu e die chi si prantat (e si faet festa puru ca agiudant a cambarada) Sinònimos e contràrios pastinadura Frases callàdebbos, custas boghes, parides in pastinonzu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu plantation de nouveau vignoble Ingresu new vineyard plant Ispagnolu plantación de una viña Italianu impianto di nuòvo vignéto Tedescu Anbau neuen Weinberges.

patocéri , nm Definitzione chie istat sèmpere pentzandho e naendho fàulas, patòcias, faulàrgiu Sinònimos e contràrios caldubberi, castangeri, fauànciu, fauloxu, mincidiosu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu menteur Ingresu lie inventor Ispagnolu mentiroso, trolero Italianu inventóre di fròttole Tedescu Lügner.

pécus , nm: pegus Definitzione css. animale mannu de petza (baca, brebè, cuadhu, e totu deosi); nau in cobertantza, una calesiògiat persona, nau unu pagu a disprétziu, bolendho nàrrere ca no est tanti persona bona, e si narat fintzes de bobboi (unu pagu a brulla, po erríere)/ min. peghitu, pegugedhu; pegos cuncordos = animalis, bòis, chi si addatant unu a s'àteru e fait a dhus giúngiri impari Sinònimos e contràrios animabi, fiadu / pècore Frases cussos sunt pegos de mola! ◊ po no perdi unu pegus cantu no as girau!◊ de pegos bonos formadu at masones ◊ medas colant in cussu locu chin pecos mustrencos ◊ sos pacos pecos chi mi sunt restaos timo chi nche los giuca a bochidorju ◊ non pongas cani a dogna pegus! ◊ tenit centu pegus de brebeis 2. bellu pegus, cussu cristianu, mih! Ètimu ltn. pecus Tradutziones Frantzesu pièce, tête Ingresu animal Ispagnolu res, cabeza de ganado Italianu capo di bestiame Tedescu Stück Vieh.

pedràghe , nm, nf: pedriaghe, perdaghe, predache, predaghe Definitzione logu totu pedra; pràdiche o pedra lada po cassare animales (margianes, pigiones, lèperes)/ parare unu p. pro tènnere puzones Sinònimos e contràrios crastarzu, pedrera, pedriaxu, praicàrgiu, razile, talloraxu / altana, peàdiga 1, pradera Frases dogni ómine o fera, mavele o marraghe, dae dogni pedraghe, gridat sa protesta ◊ ruent che puzone in sa predache Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu terrain pierreux, traquenard en pierre Ingresu stony ground, stone trap Ispagnolu pedrisco, losa Italianu pietràia, schiàccia, tràppola di piètra Tedescu steiniges Gelände, Falle aus Steinen.

pedràja , nf: perdaja Definitzione logu ue si bogat pedra, cava de pedra Sinònimos e contràrios pedrera Ètimu itl. pietraia Tradutziones Frantzesu carrière de pierres Ingresu stone quarry Ispagnolu pedrera Italianu cava di piètre Tedescu Steinbruch.

pedràle , agt, nm: perdali, petrale, predale, pretale Definitzione chi est de pedra, tostau che pedra; pedra de fundhamentu (mescamente su pl.), fintzes pedra de argiola po treulare; su tretu in mesu in mesu de s'argiola Sinònimos e contràrios perrai Maneras de nàrrere csn: béciu p. = betzu meda, a pes in sa fossa; surdu p. = chi no intendhet nudha nudha; birde p. = birde meda, cherfu, nadu de frutuàriu Frases est béciu perdali ◊ fit una nue niedha pedrale ◊ s'ustinu est surdu predale e mudu che tumba ◊ germanu miu est surdu perdali ◊ est istatu in prejonia fintzas a si torrare vetzu petrale 2. e cale coro pedrale no sentit custas penosas boghes suas amorosas? (Grolle) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu de pierre Ingresu stony Ispagnolu de piedra Italianu di piètra Tedescu steinern.

pedrèra , nf: perdera Definitzione logu ue si bogat pedra; logu totu pedra; pedra po cassare animales Sinònimos e contràrios pedraja / brechilaxu, crastarzu, pedriaxu, praicàrgiu, razile, talloraxu / pràdica, tèglia Frases abbruxendi sa campagna dha faint a desertu e a perdera Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu carrière de pierres Ingresu stone quarry Ispagnolu pedrera Italianu cava di piètre Tedescu Steinbruch.

pendhòne , nm: pendoni 1 Definitzione apicone de àghina o de àteras frutas unias impare in su matessi cambu o tenaghe Sinònimos e contràrios apasibi, brutone, transilleri, trúmulu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu moissine Ingresu pendant Ispagnolu racimo Italianu pènzolo di frutta Tedescu Traube.

piardèdha , nf: pibardedha, piladredha, pilardedha Definitzione tomata de toscu, de margiani, de cuadhus, tumata areste o mela de velenu, genia de tamatedha burda, ispinosa, nada deosi po su frutu velenosu chi faet (coment'e una superba matuca meda, groga, unu pagu ingespiada); cosa a papare avelenada chi ponent po su margiane, po canes dannàrgios Sinònimos e contràrios bucone, buconete, pilórica 2. is bardaneris ant avelenau is canes a piladredha Terminologia iscientìfica rba, Solanum linnaeanum Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu morelle de Linné Ingresu Devil’s apple Ispagnolu manzanillas, pelotillas, tomateras del diablo Italianu pómo di Sodoma Tedescu Teufelskirsche, Sodomsapfel.

«« Torra a chircare