Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

archiladórzu , nm: aschiladorzu Definitzione genia de trobea chi si ponet a un'animale tra unu pei de ananti e unu de asegus, o tra unu pei e is corros, po no si che istesiare candho est iscapu Sinònimos e contràrios peigone Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu entrave Ingresu hobble Ispagnolu traba Italianu pastóia Tedescu Fessel.

arrescíu , nm Definitzione cosa chi faet arrèschere, chi mantenet firmu, chi no lassat passare o andhare Sinònimos e contràrios arreschidolzu, atzupada, isdrobbu Frases innòi est sa dificultadi o s'arresciu ◊ coment'e unu bastimentu bogau de s'arresciu, iat sighiu su nai suu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu obstacle Ingresu obstacle Ispagnolu traba, estorbo Italianu incàglio, ostàcolo, intòppo Tedescu Hindernis.

católiga , nf Definitzione css. cosa chi giaet o faet istrobbu, chi no lassat andhare o mòvere de sa méngius manera, bene; fintzes catzola, unghedha de animale Sinònimos e contràrios ifiligristos, trebea / sabbata / unghedha Frases odheu, de católigas za no ti ndhe mancat! 2. a su porcu uscrendhe ndhe li bogant sas católigas Tradutziones Frantzesu empêchement Ingresu impediment, restriction Ispagnolu traba Italianu impediménto, limitazióne Tedescu Hindernis.

tràba , nf: trava Definitzione genia de trobea chi si ponet a is peis de ananti (in cambúcios) de un'animale mannu: est fata cun pagas lórigas de cadena in mesu e duas lórigas mannas (genia de grigliones, una a cada cambúciu) chi si serrant e aperint a crae (gardu, materatzu): po su prus si narat pl.; in cobertantza, impedimentu mannu chi no lassat camminare o fàere comente si bolet Sinònimos e contràrios atravu, iférias Frases mòvedi tandho, chi arrivada est s'ora de truncare sa trava! ◊ già chi no cheres gropera e ne trava e ne trobea, cherzo ischire it'est s'idea chi ti portat custa sera! (G.Budroni) Ètimu ctl., spn. traba Tradutziones Frantzesu entrave Ingresu iron hobble Ispagnolu traba Italianu pastóia di fèrro Tedescu eiserne Fessel.

trebèa , nf, nm: trebei, trepei, trobea, trobei, trobera, trobeu, trobia 1, tropea, tropeja, trubea, trubia Definitzione lobu de fune (ma fintzes àteru po acapiare) chi si ponet a is cambúcios de ananti de un'animale iscapu po no s'istesiare, po no si che andhare peri su logu; in cobertantza, genia de ingannu, de dificurtade chi si cuncordat a ccn., o fintzes impedimentu chi poderat a unu che troboiu, de no pòdere andhare a ue o comente bolet; trobea est fintzes calidade de pane grussu fatu a trícia Sinònimos e contràrios bilandra, trobedhabei, trovone / trobedhu Maneras de nàrrere csn: filare sa trobea a unu = arrennèsciri a dhu bínciri cun is trassas; pònnere sa conca a trobea = manera de rúere, de botu e a puntu de che pònnere sa conca in mesu de pes; pessare in trobeas = pessare in su malu, chi bi apat carchi ingannu suta; èssiri trobea mala (nadu de unu) = malu, totu trampas, prenu de rusas, de filedhos Frases sos minores in su tusorzu sunt aporrindhe sos trobeos a sos trobeidores ◊ dae no zucher tropea si t'est imbertu s'àinu! 2. badhu candho, o Sardu, as a pòdere isòrbere sa tropeja arragadhada de sàmbene! (G.Piga)◊ li filo una trobea chi at a tardare a s'ídere istravadu! (Limbudu)◊ at rispostu ridennesinne isse puru chene pessare in tropeas ◊ meritat solamente bàntidu sa fémina chi filat sa trobea a un'iscabulone! Ètimu ltn. *interpedia Tradutziones Frantzesu entrave Ingresu hobble Ispagnolu maniota, traba Italianu pastóia Tedescu Fessel.