mascangànnu , nm: maschinganna, maschingannu Definitzione mascu de ingannu, genia de mostru (pegus naschiu istrupiau), su dimóniu; fintzes una genia de móvia o chinnida chi trampat a chie est in crica de aciapare a un'àteru Sinònimos e contràrios immostre, mastringannu, mostre / demóniu Maneras de nàrrere csn: leare a unu a maschingannu = trampare, leare s'àteru cun iscusas a ingannu; maschinganna (morisca) = marighedha de carrúciu, morisca créschida in mesu de sa tàula Frases abba e aera sunt pienos de àligas e ferenos, essint maladias noas, sos pegos aultint o anzant mascangannos ◊ unu pastore una note at biu una grannu colunna altzannosi de terra e at pentzau ca cussu fiat Maschinganna ◊ su maschinganna essit in figura de mascu de brebè, de boe niedhu… Tradutziones Frantzesu trompeur Ingresu deceiver, deceiving move, dribbling Ispagnolu engañador, movimiento engañador Italianu ingannatóre, mòssa ingannatrice Tedescu Betrüger, Finte.
módia , nf: mófida, mófita, móghia, móghida, móida, móvida Definitzione su mòvere, su si mòvere unu pagu; su cumenciare unu viàgiu (nau de bestiàmene, essire o portare a pàschere); fintzes abbrítiu, abbilidade de si pònnere a fàere cosa / min. moidedha Sinònimos e contràrios fracadura, fritida, irmóvia, mofitia, sidhida / acínnidu, ammiada, movitada / tucada | ctr. firmada Frases mi ballant in sas venas sas módias de sos pilos tuos ◊ agatat sa móvida giusta de is manus parit nàsciu imparau ◊ sa zòvana edade est un'iscaza de sa bida chi nche bolat impresse coment'e una móghia de chizos (G.Piga)◊ mellus a si sètzi e a fai su tontu, certas bortas, chi no a fai móvidas chi si faint pentí! ◊ cossumo su tempus ispetandhe una mófida de lavras dae una fotografia! 2. sos ciclistas a sas tres pretzisas si presentant a sa móvida a sa carrela de sa posta 3. chi no fut de sa móvida de is fradis, issu no nd'iat bogau nudha (G.Mura) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mouvement Ingresu movement Ispagnolu movimiento, sacudida Italianu mòssa, scrollata Tedescu Bewegung.
mofitía , nf, nm: movetia, movidia, movitia, movitina, movitiu Definitzione su fàere calecuna móvia, movimentu, fintzes su mutúgiu o moida chi si faet movendho calecuna cosa, passandho, faendho cosa, fintzes manígiu Sinònimos e contràrios módia Frases si ponet sa zente in movitia ◊ a dogni movitia de animale o de zente s'ae faghet istriminzu ◊ sas abbas chi no faghent movitia nos cumbidant intantu a navigare ◊ isse est semper in movitia 2. est mudu e surdu: no at mai faedhadu ne mai at intesu peruna movitia ◊ sos cumpanzos candho si ant sapidu sa movitia si sunt acusiados issos puru Ètimu itl. movitiva Tradutziones Frantzesu mouvement Ingresu move (ment) Ispagnolu movimiento Italianu moviménto, mòssa Tedescu Bewegung.
moghiméntu , nm: moimentu, movimentu, muimentu Definitzione su mòvere, fàere calecuna cosa ispostandhosi, andhandho, faendho; fintzes organizatzione chi si proponet calecunu iscopu e po cussu faet cosa, pigat initziativas Sinònimos e contràrios módia, mofitia, motu 1 Frases semus totu in movimentu pro sas votatziones ◊ in sa manifestatzioni si bit movimentu de bandieras ◊ dónnia movimentu o tzàchidu dhu fait timi ◊ su movimentu de sa fémina est bàndhidu 2. su moghimentu de sos traballadores at fatu cambiare cosas meda Tradutziones Frantzesu mouvement Ingresu move, movement Ispagnolu movimiento Italianu moviménto Tedescu Bewegung.
mótu 1 , nm Definitzione su mòvere bistu prus che àteru coment'e movimentu sighiu, sighindho Sinònimos e contràrios mofitia, moghimentu Maneras de nàrrere csn: fàghere m. = movirisí, pònniri passus; èssere m. callente (nadu de su tempus) = èssere faghindhe caentu Frases su rellozu si est arressu sentza motu e ne sonu ◊ chie fuit, chie avassat: totu sa bidha est in motu ◊ est iscampiau chene motu e chene remore 2. no est fritu, antzis est fintzas motu callente ◊ candu fiat in motu sa lei de Lionora po medas malifatias nci fiant trumentus de dónnia genia Tradutziones Frantzesu mouvement, exercice (esercizio fisico) Ingresu motion Ispagnolu movimiento Italianu mòto Tedescu Bewegung.