agiobàre , vrb: giobare Definitzione pònnere in duos, impare, fàere sa loba, nau mescamente de is boes Sinònimos e contràrios acopiare, acrobai*, acucurrare, allobae, aparigai, giúnghere | ctr. igiúgnere, iscrobare Frases si est agiobadu cun cumpanzos malos Tradutziones Frantzesu atteler, joindre Ingresu to join, to yoke Ispagnolu enyugar Italianu aggiogare, congiùngere Tedescu einspannen, verbinden.

giú, giúa , nm: giubu, giui, giuo, giuu, giuvu, Definitzione loba de boes domaos (ma si narat fintzes giú de bacas) chi si giunghent impare po tirare su carru, s'arau o àteru / min. giuitedhu, giuxedhu, zuitu Sinònimos e contràrios ciuntu Maneras de nàrrere csn: arat a otu giús: is terras sunt allenas e is bòis non sunt suus = si narat a befe pro unu pazosu meda, chi istat bantèndhesi fintzas de su chi no tenet; èssiri a giú fatu (nadu de duos)= istare sempre paris, chentza iscrobare mai Frases s'aradu tichirriaiat a donzi acollada forte de su giuo ◊ teniat unu giuu che vascellu ◊ oi est totu a màchina, no si domant mancu prus giús ◊ issu tenit unu bellu giua Terminologia iscientìfica msg Ètimu ltn. jugum Tradutziones Frantzesu couple de bœufs Ingresu yoke oxen Ispagnolu yunta de bueyes Italianu còppia di buoi Tedescu Ochsengespann.

giuàbi , nm: ciuale, giuale, giuali, giubale, giuvale, zuale Definitzione orrugu grussu de linna forte, unu pagu ladu, longu prus de metro, cun ischeaduras paríviles e simmétricas a manera de dhue pòdere giúnghere is boes (prus grussu e forte su de su carru, prus piticu e lébiu cussu po arare, candho no si ponet su matessi): in cobertantza, domíniu; sinnu de bestiàmene, nau fintzes truncu zuale, una genia de ischeadura a mesa luna chi si faet in s’origa, in mesania, a cara a denanti o a cara a daesegus, in d-una sola o in ambas, o fintzes un'ischeadura a denanti in d-un'origa e una a daesegus in s'àtera / in su giuale si distinghent: is cambedhas, su ponti (o punta de su giuabi), is gravillas, s'ajone (de pedhi crua) o frontabi; genia de giuale: g. falsu = a tres istampas pro intrare sa sesuja (o ajoni) a manera de pòdere ispostare sa tira prus a un'ala o prus a s'àtera Sinònimos e contràrios iabi Maneras de nàrrere csn: g. de mola = zenia de zuale chi si ponet a s'àinu pro zirare sa mola; g. de bíngia o de sermentu = órdine de bide Frases a sa punta de su carru poniaus unu giuali fatu de ollastu ◊ no si depit acapiai a su giuali unu bòi giòvunu cun d-unu béciu! 2. po fai su giuabi me is origas de is animalis, sinnendidhus, si ndi bogat una títua 3. su piscigani portat sa buca cun tres giualis de dentis ◊ in atóngiu is giualis in bíngia parint cuncordaus a festa! ◊ curriant intr'e is giuales mutetos de amore…◊ apo postu unu giuale de muristellu (P.La Croce)◊ immoi in bíngia est tempus de dhi donai una passadedha de marroni in is giualis ◊ sa bíngia gopai dh'atendit, dha tenit pulida in pratza e giuabi Terminologia iscientìfica msg Ètimu ltn. iugale(m) Tradutziones Frantzesu joug Ingresu yoke Ispagnolu yugo Italianu giògo Tedescu Joch.

giúnghere , vrb: ciúnghere, giungi, giúngiri, zúnghere Definitzione pònnere su giuale a is boes; andhare impare Sinònimos e contràrios ingiualare / acucuai, agiobare, agiuai, apagiare, azuvalare, ingainare | ctr. igiúgnere Frases babbu m'iat fatu unu carrighedhu e po dhu tirare giunghia unu giuitedhu a giualedhu de canna ◊ a giúnghere su maschinganna, loros de figu e giuales de pramma! ◊ giuntu ant sos carrulantes ma no est die de trivàgliu, est su séichi de giannàgliu! (G.Farris)◊ meritas giuntu cun su própriu giuali! 2. sos pisedhos, giunghèndhesi a manu apare, incomintzeint a si asciare in bolu (G.Murtas) Ètimu ltn. iungere Tradutziones Frantzesu atteler les bœufs au joug Ingresu to yoke Ispagnolu uncir Italianu aggiogare Tedescu einspannen.

lóru , nm: lou, lovru Definitzione corria longa de pedhe de bulu a una pígiu, lada unos duos o tres centímetros, po acapiare su giuale a is corros de is boes (si narat fintzes de una genia de fune ladita de pramma, téssia cun tres codriolas prus fines): lovru est a logos su chi aterue narant presorzu, lióngiu / min. loritu = corria de pedhe; tirare sos loros = pònnere in galera Sinònimos e contràrios cinsòrgia, cussorza 1 Frases milli isperas atzendhent in su coro a su massaju chi at prontu aradu, loru e redinaju e su giú e s'abba est isetendhe (F.Sechi) 2. cussa est zente de malu loru, a boche àere postu a un'ala sentza ischire mancu proite! 3. sa cresura de su tempus at brincau po istuturare lovros, po truncare su chircu de sa timória (G.Brocca) Sambenados e Provèrbios smb: Loru Ètimu ltn. lorum Tradutziones Frantzesu courroie de cuir pour fixer le joug aux cornes Ingresu yoke strap Ispagnolu rolla Italianu giuntóia Tedescu Zugstrang.

, nm: giú*, zubu, zuo, zuvu Definitzione loba de boes domaos chi si ponent imparre po tirare su carru, s'arau o àteru / min. zuvitu, pl. zuos Sinònimos e contràrios ciuntu Frases aiat imparatu deretu a cropare su zuvu a su zuvale ◊ sas campanas che las ant antziadas a campanile chin duos zubos totu galavera ◊ su sero est torradu su maridu cun d-unu carru de paza pro su zuo Tradutziones Frantzesu une paire de bœfs Ingresu yoke oxen Ispagnolu yunta de bueyes Italianu còppia di buoi Tedescu Ochsenpaar.

«« Torra a chircare