afarcài , vrb: afracai, afracare 1, afrachiai 1, afrachiare, afrancai, afrancare, fracae, fracai Definitzione andhare o lòmpere apitzu de unu cun in manos, o cun àtera cosa o fintzes solu a foedhos, a briga, su si betare apitzu de ccn. cun fortza e cun intentzione mala; fintzes acostire po istare prus acanta, nau de persona in bonu Sinònimos e contràrios abbrancai, acafai, aciapai, afarrancae, aferrai, aggafai, aggarrai, agguantai, carrabbusai, trubare, tzurricare / allupiri, atzurrire, botzicare Frases po no arrui si est afrancau a sa funi ◊ comenti cudhu dh'iat nau s'annomíngiu si dhi fiat afarcau coment'e unu tzurpu ◊ is invitaus si afracant po pigai su postu ◊ su cani si est afracau a mussiai ◊ su lupu afracat s'angioni ◊ mi seo afrachiau a pitzu de cudhu 2. che àbbili mi as afracau! ◊ candu dh'at biu mi dh'at afracau… ndi dhi at nau de dónnia colori! ◊ est istau issu chi mi ch'est afracau a pitzu! 3. comenti at biu su dinai in terra si nc'est afracau ◊ si ndi funt afracaus asusu ◊ cussos funt basadores: comente ti bient ti che afràchiant apitzu a basare! 4. fortzis nontesta ti bolias afracai a mei po ti callentai! Sambenados e Provèrbios prb: su cani arrabiau si afracat a is cratzonis de su straciau Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'élancer, se lancer Ingresu to rush, to hurl oneself Ispagnolu arrojarse, acometer Italianu slanciarsi, avventarsi Tedescu sich werfen.
atapài 1 , vrb: atapare, atzapare 1 Definitzione iscúdere, fèrrere a ccn. logu o a ccn. cosa; iscutulare / iscalpas de atapare = iscarpas pro campu, de orropu Sinònimos e contràrios aciapuai, addabbai, addrobbulare, atumbae / arrúiri / ischirchinare, iscontriai Frases sas undhas de su mare andhant a si atapare a sos iscóglios ◊ su destinu mi at gitu contra a bentu e in iscóglios atapadu ◊ su bentu at atapadu sas naves totu apare ◊ su coro dhi atzapat che limbatzu de campana (I.Patta)◊ si arruit atapat is murrus a terra! 2. si atapat che colora morzendhe Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu battre Ingresu to hurl Ispagnolu sacudir, arrojar Italianu sbàttere, sbatacchiare Tedescu schlagen.
bulliàre , vrb Definitzione bogare a fora, essire o fuliare atesu cun fortza, de botu Sinònimos e contràrios betae, botulare, foliai, frundhire, ilbulliare, irbentulai, iscavulai, salliai, iscelliare, scabiossai Frases cussos che cherent bulliados fora, ca sunt malos a pagare! ◊ ti ndhe búllio sas dentes a iscantarzada! ◊ sa màchina chi l'at rugadu che l'at bulliadu atesu ◊ si li leghet in sa cara sa bramosia chi l'est bulliandhe dae s'ànima ◊ apo postu su late a còghere, mi ch’est bulliadu e che at mortu fintzas su fogu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu flanquer Ingresu to hurl Ispagnolu arrojar Italianu scaraventare Tedescu schleudern.
irborrocàre , vrb Definitzione betare in is borrocus, orrúere a bàsciu de mala manera Sinònimos e contràrios atrabentare, ispantumare, isperrumai, issussiare 2. su zocalleri colabat supra de unu cànnabu ghetau tra unu palatu e s'àteru aggarrau a unu fuste longu pro no che irborrocare a zosso Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu précipiter Ingresu to hurl down Ispagnolu derrocar, derribar Italianu dirupare Tedescu abstürzen.
irrainàre , vrb Definitzione betare, fàere orrúere, orrúere de sa raina, de is orrocas; orrúere, nau de cosas chi no agguantant prus prantadas Sinònimos e contràrios irborrocare, iscarvatare, ispantumare, isperrumai, issussiare, trabentare / desmuronai, sciarrocai, smuronai Frases custu fit unu chi s'est irrainadu Tradutziones Frantzesu précipiter Ingresu to hurl down, to demolish Ispagnolu derrocar Italianu dirupare, diroccare Tedescu abstürzen, herabstürzen.
ispantumàre , vrb: ispentimai, ispentumai, ispentumare, spentumai Definitzione betare o fuliare in calecuna péntuma o iscrébigu, giagarare atesu, fàere fuire; rfl. andhare de unu logu a s'àteru cricandho a sa disisperada, currendho in perígulu de s'iscollare, a cara a giosso Sinònimos e contràrios atrabentare, chisterrare, inculungionae, iscarvatare, isperrumai, issussiare / betae Frases nci dh'ant ispentimau ◊ ancu s'ispéntimit in d-unu carropu!◊ bae, ispantumadiche chi no ti bia prus! 2. isciapant a fughire, cada brincu iscudiant una ruta: ndhe sunt ispentumaos a inoche! ◊ sos trainos falant muindhe ispentumandhe a sa badhe ◊ ispantumamichelu dae nanti! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu précipiter Ingresu to hurl down Ispagnolu despeñarse Italianu dirupare Tedescu abstürzen.