Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

cànna , nf Definitzione genia de erba linnosa (upm) chi faet manna, arta, longa fintzes chimbe e ses metros, cun su truncu buidu de nodu in nodu ue bogat una fògia manna, longa e lada unu tretu imbodhigada a istrintu e poi aperta deunudotu e acabbada a punta, portat s'arraighina a cotzina nodosa, unu pagu a cotzighina grussa, faet su frore a ispiga manna (pinnitzu); cun custu númene si podet nàrrere css. cambu de erba buidu in mesu (o fintzes prenu), mancari precisandho canna de ite est (es. de trigu, de órgiu, de fae, de orruo, de bide, de moriscu, de càule, de latuca, de gureu); un'arremu de sa carena fatu a cundhutu; mesura antiga de longària; una calidade de canna est cussa de tzúcuru, prena che a sa canna de su moriscu ma abbosa e druche meda, a brocadas curtzitas (sa brocada est su tretu de nodu a nodu); parte tuvuda de un’arma chi isparat, ue ch’essit su tiru / min. cannita, cannixedha Sinònimos e contràrios cambu Maneras de nàrrere csn: c. pisana = canna bella tènnera chi faghet in sos rios (ma nadu de zente, pessone arta meda, fintzas conchilébia e de pagu frimmesa); c. furistera = itl. bambú, impitada pro fàghere ainas de sonare; c. de tzúcuru = canna prena, russa che a sa canna pisana, durche meda (de cussa faghent túcaru), a nodos curtzos; c. de filiverru = arrogu longu de filiverru; c. de figuíndia = upu, canna isperrada in punta fata pro bodhire morisca, figu, e gai; c. de candelobbru = ue s'intrat sa candhela, in su candhelobbre; sa c. de su gúturu o de is prummonis = garguena; canna de rú = tentalza, àlamu; c. de soli = rajos de sole; c. de romana = su bratzu de s'istadea, ue bi sunt marcadas sas intacas e si ponet su pirone; c. de aràdulu = sa timona; innetare c. (in cobertantza)= fàghere sa púliga; essiri in cannas de crobeta, in cannas malas = pesàresi a boghes male arrennegados, pesaisí a cannas pisanas; no tocare una cosa mancu cun tres cannas de Baronia = èssereche tropu atesu, no fàghere a la tocare; si bi girat su bàrriu de sa c. (nadu de logu) = no bi at nudha, est líchidu totu, bóidu, chentza trastes nudha, (nadu pro ccn.: chi est solu deunudotu, chentza neune) Frases ispuligare, segare, isperrare, prantare canna ◊ sa canna si ndhe segat in zennarzu, candho est lómpida ◊ a ndhe iscutinare s'olia andhat bene a canna ◊ trexentus cannas friscas, cincuxentus sicadas… ses in mari e no piscas… 2. candho lu tocat si ndhe dogat innedha tremèndhesi che canna ◊ est reu, téteru che canna ◊ est débbile che canna 3. lassànt is mannugas in terra acapiadas cun sa canna de su trigu atotu ◊ a nudha servit sa canna si no at ispiga ◊ su trigu fàciat conca manna, mancai non fàciat canna! 4. in sa càscia bi at cannas de fresi, lentolos e costúmenes ◊ iseta finas a che tèssere custa canna de furesi! ◊ at fatu una canna de muru bullu ◊ est bortaedie: bi at galu sete cannas de sole 5. si fut imbàtiu in is primus cannas de su soli, chi fut bessendu ◊ duas cannas de sole a serentina, longa s'umbra de su chercu in sa piata… Sambenados e Provèrbios smb: Cannas, (Decannas) Terminologia iscientìfica mt, Arundo donax Ètimu ltn. canna Tradutziones Frantzesu roseau Ingresu reed Ispagnolu caña Italianu canna comune Tedescu Rohr.

cannàbrina , nf Definitzione canna aresta Sinònimos e contràrios cannagiúspina, cannisone, cannitu Terminologia iscientìfica rbl, Phragmites australis Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu jonc Ingresu ditch reed Ispagnolu carrizo Italianu cannùccia Tedescu Schilfrohr.

cannisòne, cannisòni , nm: cannixone, cannizone Definitzione canna areste, genia de cannita fine chi faet in logos de abba; linna cannone, chi no est isperrada, chi no est bogada a perras; genia de macarrones istampaos a bisura de canna, longhitos ma no própiu longos; candhela de cosa pendhendho Sinònimos e contràrios cannàbrina, cannagiúspina, cannitu Frases at isperradu unu cannizonedhu pro incannedhare s'anca a unu puzone 2. fateint giuales dae unu cannisone seperadu de chercu sanu 3. dae laras perdiat sogos de bae e dae naris mucu a lorones e a cannisones Terminologia iscientìfica rbl, Phragmites australis Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu jonc Ingresu ditch reed Ispagnolu carrizo Italianu cannùccia Tedescu Schilfrohr.

cannítu , nm Definitzione canna areste, genia de cannita fine chi faet in logos de abba Sinònimos e contràrios cannàbrina, cannagiúspina, cannione, cannisone Tradutziones Frantzesu jonc Ingresu ditch reed Ispagnolu junco Italianu cannùccia Tedescu Schilfrohr.

giúncu , nm: zuncu Definitzione genia de erba chi creschet in logos de abba (errios, venadòrgios)/ genias de giuncu: g. fémina = sèssene, tudhu a tres atas, bogat su fiore própiu in punta e no punghet (Cyperus longus); g. mascru = (Juncus acutus) li narant fintzas tinnia, a tudhu tundhu, prus forte, bogat su fiore unu pagu suta de sa punta e punghet (una zenia de zuncu mascru est sa tinnia o sónnia, Lygeum spartum, prus fine e prus débbile)/ dogna puntu unu scudu de giuncu = si narat de istrexu de fenu fatu mali, po fai is cosas chen'e cóidu Frases sa sorrighedha li poneit su redinaju de giuncu a su crabolu ◊ dhoi nd’at, giuncu, in s’arriu de bidha!…◊ mi at ammostau cumenti si faint is crobis, is palinis e is cofinus imperendi sèssini, giuncu e ràfia ◊ est essiu peri is benatzus a bodhiri giuncu e sàlixi po bestiri ampudhas e fai iscartedhus ◊ una ran'e martzu paris a su bruncu, cambas de giuncu, bratzu de tzinniga! (R.Locci) Terminologia iscientìfica rba Ètimu ltn. iuncus Tradutziones Frantzesu jonc Ingresu reed Ispagnolu junco Italianu giunco Tedescu Binse.

giuncumàsciu , nm: zuncumascru Definitzione giuncu a cambu tundhu, forte, longu longu, bogat su frore unu pagu asuta de sa punta e punghet, faet in logos de venadórgiu, a molas mannas, s'impreat murtu (atrotigau) e irmurtidu po acapiare o àteros trebballos: a logos dhi narant sinniga, tinnia, tzinnia, chi funt fintzes àteras genias de erba chi si assimbígiant Sinònimos e contràrios tinnia Terminologia iscientìfica rba, Juncus acutus Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu jonc épineux, j. piquant Ingresu reed Ispagnolu junco espinoso Italianu giunco spinóso o pungènte Tedescu stechende Binse, stachelige Binsensorte.

limbàtzu , nm: limmatzu, linguatzu Definitzione in is pitariolos, tígia fine de cosa chi si movet e sonat cun su sulu (a cropu a tiradura in is campanas, inue est un'orrugu longu de ferru tundhu grussu; in is sonàgias po bestiàmene, biculedhu de ferru o ossu longhitu chi si movet apicau aintru e iscudendho a is costaos dhos faet sonare) Sinònimos e contràrios cabitzinu, limbassa, limbedha, limbiredhu / antarzu, batàgliu, matàgliu, pichiagiolu, trantallu Frases como mi pàrgio iscutu comente a su limmatzu de una sonàgia istonada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu anche Ingresu reed Ispagnolu lengüeta Italianu ància Tedescu Rohrblatt.

zuncuvémina , nm Definitzione giuncu a tres atzas, a triàngulu Sinònimos e contràrios sènsene Terminologia iscientìfica rba Tradutziones Frantzesu jonc de la famille des cypéracées Ingresu reed Ispagnolu juncia Italianu cìpero Tedescu Zypergras.