Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

acastedhàre , vrb Definitzione pònnere subràbari, a muntone, a castedhu Sinònimos e contràrios abbigai, acasidhai, ammuntonae, annuracare, apillai, apirare | ctr. spainai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu entasser Ingresu to pile (up) Ispagnolu amontonar Italianu ammucchiare Tedescu aufhäufen.

acatastàe , vrb Definitzione iscríere unu bene, terras, domos, in su catastu, a manera chi arresurtet a distintu sa propriedade Sinònimos e contràrios incatastare Tradutziones Frantzesu cadastrer Ingresu to pile (up), to register to the land-registry office Ispagnolu inscribir en el catastro Italianu accatastare 1 Tedescu in den Kataster eintragen

apiculàda , nf Definitzione muntone mannu, cosa meda posta a pira, subràbare; logu ue si artzat Sinònimos e contràrios bigada, pira / altzadòglia, ampuada, ficada, muntada, petorru, picada, pigadorza | ctr. cabada, falada Frases candu acabbat de papai lassat un'apiculada arta de pratus Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pile, tas Ingresu pile Ispagnolu pila Italianu catasta Tedescu Stoß.

apiràre , vrb Definitzione pònnere sa cosa a pira, subràbare bene assentada, una in pitzu de s'àtera Sinònimos e contràrios abbigai, acasidhai, acastedhare, ammuntonare, apillai Frases si apirat su pane de fresa, sa robba prantzada ◊ sas dimannas fint incomintzanne a si apirare in s'iscrivania (A.Pau) Tradutziones Frantzesu empiler Ingresu to pile Ispagnolu apilar Italianu accatastare Tedescu aufschichten.

muntòne, muntòni , nm: mutoni Definitzione massa de vàrias cosas o fintzes cantidade de una matessi cosa posta totu impare, coment'e a fàere a cúcuru, a bisura de monte, betada una apitzu de s'àtera; dhu narant fintzes in su sensu de meda, cantidade manna Sinònimos e contràrios barone 1, partoxu, remealzu / barrigada, meda Maneras de nàrrere csn: rúere a unu muntone, a cúcuru muntone = a una fasche, totugantos paris; falare a unu muntone = rúere de mala manera, a istràmpidu, de no si pòdere abbàlere Frases muntone de pedra, de trigu, de palla, de foza, de linna, de carramatzinas, de àliga ◊ mi at contadu unu muntone de cosas ◊ bi aiat unu muntone de zente ◊ parit unu procu in muntoni de fà ◊ collide s'olia e ponide a muntone! ◊ fai unu mutonedhu de braxa anati de su forru!◊ pòbora ispiga, a ita ses torrada: oi donant su trigu a mutonis a is procus, crupa de is leis de sa CEE! 2. petzi mi che sapo in terra a unu muntone, irdaossadu che cuba betza ◊ ponzant frenu a sos chi sunt distruindhe su logu, prima de mòrrere a cúcuru muntone! Sambenados e Provèrbios smb: Muntone, Muntoni Ètimu itl. montone Tradutziones Frantzesu tas Ingresu heap, pile Ispagnolu montón, pila Italianu mùcchio, cùmulo Tedescu Haufen.

pilotài , vrb Definitzione prantare o cravare pilotos, fàere unu pilotàgiu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu soutenir avec des pilotis Ingresu to pile Ispagnolu reforzar con pilotes Italianu palafittare Tedescu Pfahlbauten errichten auf.

pilòto, pilòtu , nm Definitzione truncu no tanti grussu e artu chi si cravat in terra po agguantare o badrare calecuna cosa: oe si faet de cimentu armau po che pesare domos e palàtzios Sambenados e Provèrbios smb: Pilotto Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu poteau, pilier Ingresu pile, pillar Ispagnolu pilote, pilar Italianu palo, pilastro Tedescu Pfahl, Pfeiler.

remeàlzu , nm: remiarzu, remiazu, reminarzu, rimiàgliu, rimialzu Definitzione muntone de trigu seidau, ma oe prus che àteru muntone de cosas bastat chi siat, fintzes àliga; logu inue si ammuntonat cosa chentza órdine; giuale de bíngia, órdine de bide, filera de matas po fàere aprigu Sinònimos e contràrios muntone, partoxu / linnàgliu / giuali, órdine Frases de custas cosas ndhe tenzo unu remiarzu 2. custu logu est unu remiarzu de bruine ◊ za b'est su remiarzu de s'arga in cussu cuzone!… Sambenados e Provèrbios prb: bàrriu minore, remiarzu mannu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tas, débarras Ingresu pile, receptable Ispagnolu montón, pila Italianu mùcchio, catasta, ricettàcolo Tedescu Haufen, Menge.

subrabàle, subrabàre, subràbari , avb: subrapare, suprapare Definitzione asuba a pare, unu in pitzu de s'àteru Sinònimos e contràrios impissebari / cdh. subbraparu, innantaparu Frases no ponzas cosa díliga subràbari, ca si guastat! ◊ cussos trastes prantzados postos subràbari si sunt aprigados torra ◊ in sa gherra sos montes fint cenos de mortos suprapare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu empilé Ingresu pile up Ispagnolu amontonado, apilado Italianu accatastato Tedescu aufgestapelt.