béltula , nf: abértula*,
bérsula,
bértula,
bétua,
bétula,
vértura Definitzione
genia de istrégiu téssiu (mescamente de lana), a duos fodhes (o cambas o fintzes capos), genia de busciacas mannas po pònnere in su molente, in su cuadhu (betada in sa sedha de arresurtare unu fodhe a cada parte), o fintzes a pigare cosa a codhu: su telu chi andhat de unu fodhe a s'àteru si narat sirba o mesale
Maneras de nàrrere
csn:
perra de b. (nadu de unu a menisprésiu) = malu, isterzari, furoni; èssere a sa b. = èssere in su bisonzu, campare de limúsina, pedindhe; andhare che b. isorta = bagamundai, andhare perilloi perillai; èssere a b. isorta = a faghiu, aundi si bollit andai, a su chi si bollit fai; pèndhere sa b. a unu ladus (nau de su fàiri de unu)= fai fillus e fillastus, fàghere partzialidades; parisare fodhes de b. = in cobertantza, pagaisí de unu dannu, circai sa vangàntzia, torrai pani de presta
Frases
sa bértula zughet duos fodhes: su bículu chi los aunit si narat "su mesanu" ◊ una camba de bétua ananti e s'àtara iscuta a pabas, s'incarrebat a bidha ◊ cussa cosa capit in d-unu cambu de bértula ◊ camba de segus e camba de nanti de sa bértula
2.
cussu pisedhu no apàsigat mai: andhat che bértula isorta! (G.Ruju) ◊ a dies de oe sa pisedhidade est tota a bértula isorta ◊ est cumpriu che fodhi de bétua isciundada!
3.
chin su coro che porchedhu in bértula, chircat de nàrrere carchi cosa chi li servat de illíviu ◊ Deus est zustu o li pendhet sa bértula a unu ladus a issu puru?
Terminologia iscientìfica
stz
Ètimu
ltn.
avertula
Tradutziones
Frantzesu
besace
Ingresu
pack-saddle
Ispagnolu
talega,
alforja
Italianu
bisàccia
Tedescu
Doppelsack.
imbàstu , nm: immastu,
umbastu Definitzione
genia de sedha chi si ponet in s’ischina a un’animale (molente, cuadhu) po dhu pòdere cicire o dhi carrigare cosa
Sinònimos e contràrios
bastu 2,
sedhatza
Frases
guastu… ancu de s'àinu s'imbastu chi ti betent! ◊ su molentedhu in pitzus de s'imbastu portàt sa bértula e duus fascitedhus de linna ◊ sos frailarzos, addaghi bi aiat de ferrare, no istaiant abbaidendhe si fint ainos de imbastu o àteru
Ètimu
ltn.
*bastum
Tradutziones
Frantzesu
bât
Ingresu
pack-saddle
Ispagnolu
basto
Italianu
basto
Tedescu
Saumsattel.
malàndra , nf: marandra,
melandra Definitzione
genia de freadura de sa pedhe fata a su friga friga forte cun calecuna cosa, o fintzes de segada / èssere musca e malandra = (nau de duus) èssiri sempri impari
Sinònimos e contràrios
caizone,
costana,
freadura,
gliaga,
iscalabrada,
piticada,
secada
Frases
a sa malandra acudit sa musca
2.
bidetilos, colloitos musca e malandra!
Ètimu
ltn.
malandria
Tradutziones
Frantzesu
plaie,
écorchure
Ingresu
plague caused,
in pack animals,
by the pack-saddle or the saddle
Ispagnolu
matadura
Italianu
guidalésco
Tedescu
Schramme.