còro , nm: coru Definitzione arremu de sa carena grussu e curtzu cantu unu púngiu a punta a bàsciu, in mesania de sa càscia, de ue essint is artérias chi s'isterrent in totu sa carena e a ue torrant is venas: est unu músculu fatu in bàtoro partes, coment'e bàtoro buidedhos o calancas chi a borta a borta illargandhosi e istringhendhosi tirant su sàmbene de is venas e dhu mandhant in is artérias giaendho a su sàmbene una sola diretzione cun d-unu sistema de vàlvolas; si pentzat fintzes coment'e su logu de is sentidos, coment'e sa méngius parte de sa persona; sa parte de mesu de una cosa, de su truncu de una mata, sa méngius, sa prus de importu; foedhu chi si narat a chie s'istimat meda / min. corighedhu; a logos dhu narant a isclamu (cun istima, cun pentzamentu): Coro!… = odheu!, ite dannu! Sinònimos e contràrios amore, prenda Maneras de nàrrere csn: s'ossu de su c.= sa punta de s'ossu a ue in petorras torrant sas costas (ispíciu o ossu neuladori); èssere a su c. (nadu de unu) = malàidu a su coro; lòmpere a sas néulas de su c. = bènnere su coro mancu, fàghere a cuguzamentu de coro; corilentu = c. chi tochedhat allente, abbellu, itl. bradicardia; c. lestru, in abbolotu = batimentu de coru, itl. tachicardia; c. ingrussadu = itl. cardiectasia; cuguzamentu de c. = mancamentu, candho unu si paret morindhe, candho che li falat sa pressione; corimodhe = cumpassivu, chi at dolu de s'àteru; coritostu = chi no sentit dolu de s'àteru, de coru mortu; zúghere pilu in su c., àere c. pilosu = èssere chentza dolu nudha che a sos animales; èssere de malu coro (malugoro) = susuncu, chi no donat nudha; bogaresiche su c. pro ccn. = dare totu; èssiri ampru de c. ma istrintu de buciaca = de bonugoro ma póveru; èssere cun su c. in buca = cun su c. bolaola, tochedhendhe a bàtidas lestras che porchedhu in sacu; torrare su coro a locu = dare asséliu a su coro, a s'ànimu; fàghere c. malu = pònniri coru mau, pessare in su malu, timire de àere o chi unu apat dannu, fàghere a timire, dispiàghere; fàghere una cosa a c. seguru = a sa segura; bastai su c. o donai coru a…, de… = tènniri finecoru, bastare s'ànimu, àere su corazu de…; mi narat su c. chi… = timo, pesso chi…; fai una cosa a malu c. = de mala gana; fàghere carchi cosa de c. = cun gustu, cun prexu; tènniri in sa língua su chi si tenit in su c. = nàrrere totu chentza birgonza, dare coro e cara; costai su sànguini de su c. = meda, tropu; donai su c. = istimare forte; furai su c. = piàghere meda; segai su c. = àere o dare dispiaghere mannu; leare su c. = fàghere impressione meda; tocare su c. a unu (nadu de carchi cosa, de ccn.) = sentire meda, forte, itl. commuòvere; bènnere su c. mancu = dimajai; mi ch'est annanne su coro, zuto su coro andhendhemindhe = tenzo pessamentu malu, seu a afinamentu de ànima, tengu fàmini meda; pònneresi o dàresi a c. una cosa = sentire, sufrire de sa mancàssia; dare o fàghere una cosa cun totu su c. = cun prexeri; no pasare c. de una cosa = pònneresi a coro una cosa, istare in pessamentu; àere a c. una cosa, a unu = istimai a unu, tènniri cara una cosa; agatàreche a unu in su c. = istimai forti a ccn. chi praxit meda, chi est àbbili meda in ccn. cosa; fàere bona cara a c. iscutu = mustrare de èssere cuntentos fintzas candho bi at males, itl. fare buon viso a cattiva sòrte; su Sacru Coro = su coro ’e Zesu, Zesugristu etotu pintadu o fatu mustrendhe su coro sou; segare o abbèrrere su c. perra perra = provai disprexeri mannu Frases sufrit a su coro e no podet fàghere irfortzu ◊ li est bénnidu su coro mancu e si est faladu a terra ◊ ant cramadu su dutore ca est a mancamentos de coro ◊ sas bàtidas de su coro sunt de prus candho si curret ◊ agiummai mi ndi oberit su coru de s'atzíchidu! ◊ azummai mi nche butat su coro, timendhe ◊ zuto su coro andhendhemindhe de s'isanimamentu ◊ ti portu istugiara in su coru! 2. in su coro de su zerru faghet fritu meda ◊ su coro de sa linna de un'àrbure est prus tostu, candho no est prudigadu ◊ su coro de un'erba est sa parte prus modhe 3. su vapori est partiu… chini mi at a portai novas de coru miu?! ◊ a tie, coro meu, Deus ti diat fadu! ◊ abioi froriu imparendi a bobai… beniu a mi portai novas de coru miu! 4. candho mai, si tue as unu coro, su piantu ’e sas mamas lassas gai? (Piras)◊ cumpatide, no bos lu dedas tantu a coro! ◊ unu coro malu li neit de torrare ◊ custu fuedhu m'isperrat su coru, fillu miu! ◊ ite dura betzesa: custa fiza mi est sichendhe su coro! ◊ mi at fatu coro malu candho apo intesu su chi li at nadu su dutore ◊ gheta a coru seguru, a sa carrada, gei ndi capit meda, de binu! ◊ fatzaus a manera chi si bastit su coru po bociri su mali chi si bocit! ◊ a su postu de èssi cuntentu si dh'iscorigat su coru ◊ miserina s'arxola chi si ponit a coru de sa fromiga! 5. fàghedi coro forte ca est lómpida s'ora ◊ su merí depiat fai un'abbisita mancai no ndi essit tentu coru ◊ scirendu ca teniat su fradi in presoni depiat èssi seghendidhi su coru! ◊ cussos s'istimant coro coro ◊ no mi daet coro de fàghere nudha, ischindhe chi est totu debbadas ◊ chena li dare sa benénnida no lis tocaiat coro a si che andhare ◊ guasi carvedhi boltulada, no si podiat pesare coro chentza sa munnedha chi cheriat issa ◊ no mi fadiat mancu coru de andai a crésia custu mangianu! ◊ no ti ndhe pasaiat coro, fizu meu, finas chi sa morte ti che at trazadu! ◊ ohi, su dutore, coitade, ca mi ch'est lompindhe a sas néulas de su coro! 6. cussu est de coro astrintu e no daet nudha ◊ tue l'iscurtas e lu cres tropu ca ses de coro modhe ◊ teniat una richesa ibbaldarada, ma fit de malugoro e no daiat nudha a nisciunu ◊ si a denote biet cuss'irmustru, calicunu de coro pacu forte, massestat, ndhe morit de s'assustru! (G.A.Solinas)◊ portat su coru tostau che códula de arriu ◊ custu mundhu revessu, ereze, ascamilosu, at su coro pilosu pro èssere gai cumbessu? ◊ za ndhe daet puru, de cosa, ma semper a malugoro 7. a fiza mia cuss'atore bi che l'agatant in su coro! ◊ addaghi faedhat, a isse mi che l'agatant in su coro! ◊ tue ses su Segnore Deus chi torras a locu su coro issoro! 8. coro, issa pessat semper chi in su mundhu totu andhet bene! Sambenados e Provèrbios smb: Coro, Coros / prb: su bonugoru est su mellus pratu ◊ coro mintet coro ◊ menzus cara ruja chi no coro niedhu Terminologia iscientìfica crn Ètimu ltn. cor Tradutziones Frantzesu cœur Ingresu heart Ispagnolu corazón Italianu cuòre Tedescu Herz.

cufidàre , vrb Definitzione nàrrere calecunu segretu o cosa delicada a unu, in manera personale e no in cara de àtere chiesisiat Sinònimos e contràrios iscobiare | ctr. cuai Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu se confier à Ingresu to open one's heart Ispagnolu confiarse Italianu confidarsi Tedescu sich anvertrauen.

isporàre , vrb Definitzione betare pore, pèrdere de pore, pèrdere de ànimu, disisperare, pèrdere s'ibertu, s'ispera Sinònimos e contràrios isarcare | ctr. animai, incoragire Frases no timas e no t'ispores! ◊ pro su ludu no t'ispores: cola! ◊ àlvure mai arraighinada, onzi travuntana l'atrighentat, la tríulat e l'isporat ◊ su caminu no l'isporabat pro dare un'ocrada a s'amorada ◊ l'aiat isporau su dispiachere de sos fizos chi nche l'aiant imbertu a sa gherra ◊ est gai sa sorte, ma issu no s'isporat! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu déprimer, décourager, démoraliser Ingresu to depress, to discourage, to lose heart Ispagnolu desanimarse Italianu deprìmere, scoraggiare, pèrdersi d'animo Tedescu niederdrücken, entmutigen, verzagen.

scasumíri , vrb rfl Definitzione bocaresindhe, si ndhe foedhare cun àtere, de una cosa, de unu segretu, de su chi unu sentit Sinònimos e contràrios assaborire, indennentai, scasumai* Tradutziones Frantzesu se confier Ingresu to open one's heart Ispagnolu abrirse, confiarse Italianu confidarsi, esternare Tedescu sich anvertrauen, sich aussprechen.

«« Torra a chircare