aparrónchiu , avb: parrónchiu* Definitzione
a su contràriu, male / fàghere una cosa a a. = a coredhu, male, a improdhu
Tradutziones
Frantzesu
tordu,
de travers
Ingresu
crosswise,
crooked
Ispagnolu
de través
Italianu
stòrto,
di travèrso
Tedescu
schief,
quer.
rucàdis , avb: rucradis,
rucratis,
rugadis,
rugiadis,
rujadis,
rujaris,
ruxadis Definitzione
nau sèmpere de sa manera de pònnere cosa, o de sa posidura, de r., a r. = de tressu, de rucradu, a istúturu (ctr. de longu)
Sinònimos e contràrios
rucradinu,
rugale
Maneras de nàrrere
csn:
faedhare a dortu e a rugadis = fuedhai a brétiu, chentza critériu; èssere preda de r. = a istrobbu
Frases
a su mortu l'at acatau in sa caminera imbolau de rucradis ◊ s'est postu a rucadis e non be podiat colare nessunu ◊ sa malatia mea fit un'umbra chi si m'est posta de rucratis (B.Bandinu)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
transversalement
Ingresu
crosswise
Ispagnolu
transversalmente
Italianu
trasversalménte
Tedescu
quer.
traéssu , agt, nm: traversu,
travessu,
tressu,
trevessu,
truessu Definitzione
chi est postu a istúturu, fintzes cosa chi si ponet inue si passat, a istrobbu; nau mescamente de unu po su fàere, sa manera de pentzare o àteru, chi o chie afilat a trotu, no iscurtat cossígiu perunu, no faet cunforma a s'arrexone, a su giustu, a comente andhat méngius
Sinònimos e contràrios
arrevésciu,
bizarrosu,
rebelde,
rebessu,
solàsticu
/
doltu,
tostorrudu,
traessarzu
| ctr.
daretu
/
achistiadu,
arrejonadu,
giudisciosu
Maneras de nàrrere
csn:
andai o èssiri a trevessu = andhare perilloi perillai, istare in ziru, tràstama tràstama; fai fillus a trevessu = cun s'una e cun s'àtera, cun àteras féminas (o cun àter’ómine); trebiri a pei trevessu = a pes fadhidos (betendhe sa trobea a unu pè de nanti e a unu de segus ma de s'ala contrària); fai camminu travessu = iscassiare e cambiare caminu; a truessu, de truessu, de traessinu = de rugadis; segai de tressu a unu = faedhare male, irbrunchiare a unu; a trotu e a traessu = a dortu e a rugadis, de donzi manera; a tressu = a un'imboe, a corru, andhendhe e miminendhe; trevessu che sa linna mala, che un'arroda = chi andhat a dortu meda, chi no afilat nudha; fai a su travessu de… = a su contràriu, a su revessu de…; pònnere una cosa a travessu = a s'imbesse; muru traessu = traessa
Frases
at pigau una bia truessa
2.
s'animale traessu no tzucat, abbarrat prantau arregoglindhe sos cropos ◊ nemos ti perdonat, de cantu ses travessa! ◊ s'ómini trevessu no dhu ponit in carrera ni Deus e ni santus ◊ est zente travessa at su coro duru ◊ sa dessisione furiosa naschet travessa ◊ cussos arregionant a traessu!
3.
temporadas a trotu e a traessu fint gioghitos pro me ◊ sa tendina fut ghetara a longu e a tressu ◊ si dhi fut postu de truessu in su gúturu e no dh'iat ingurtiu ◊ prima de andai a un'abbogau fiat sempri a trevessu, timendi ◊ fusteti est fadendu a su travessu de su chi depit ◊ custu andhandho poniat a su cuadhu sa ferradura a travessu e faiat finta de èssere benindho
Ètimu
ltn.
tra(n)versus
Tradutziones
Frantzesu
transversal,
idiot
Ingresu
crosswise,
fool (ish)
Ispagnolu
transversal,
necio
Italianu
travèrso,
stólto
Tedescu
querliegend,
Quere,
dumm.