Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

pilurtzía , nf: prelucia, prilocia Definitzione genia de càvaru mannitu e piludu de abbas bàscias o fintzes fungudas: un'arratza est piticu (pilumnus hirtellus) Terminologia iscientìfica crx, eriphia spinifrons, dromia vulgaris Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crabe laineux, étrille Ingresu big crab Ispagnolu cangrejo moruno Italianu favòllo Tedescu Wollkrabbe.

podhichemànnu , nm Definitzione su primu (e fintzes su prus grussu) pódhighe de sa manu e de su pei Sinònimos e contràrios didumannu, pódhixi Terminologia iscientìfica crn Tradutziones Frantzesu pouce, orteil Ingresu thumb, big toe Ispagnolu pulgar Italianu pòllice, àlluce Tedescu Daumen, große Zehe.

sajòne , nf Definitzione sazu mannu, ispina longa meda Sinònimos e contràrios acutzoni, bucioni, istrajone, sàgiu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grosse épine Ingresu big thorn Ispagnolu espina gruesa Italianu grossa spina Tedescu großer Stachel.

salarzàda , nf: assalarzada Definitzione su salarzare, móvia a cropu, totinduna, coment'e po assíchidu Sinònimos e contràrios inchirriada, suguzada, sulurjada, supuzada, trúminu, zagarada / istratallada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu agitation, grand trouble Ingresu big agitation Ispagnolu alboroto Italianu vistósa agitazióne Tedescu Aufregung, Beunruhigung.

sarròne, sarròni, sarrónu , nm: serrone, serroni Definitzione genia de serra manna mancai de metro e mesu, a lama larga meda, a duas mànigas, de pigare a una manu ma in duos po segare o isperrare truncos mannos, linna grussa meda (ma fintzes serra pitica de pigare a solos a una manu po segare cambos e naes pudandho); bobboi chi andhat asuta de terra modhe, trebballada, e si papat s'arraighina modhe de sa cosa prantada de pagu: a logos est fintzes mardona, sórighe mannu de fogna; bobboi chi si papat sa gioga minuda e si che istichit aintru de su corgiolu, greme chi si papat sa linna, àteru greme in colore de castàngia chi podet fàere in su casu; brutore a meda in dossu; in cobertantza, su vítziu de abbetiare pruschetotu candho unu no tenet arrexone Sinònimos e contràrios serra / serracu / chibudhalzu, cugumbiraxu, istampasucros, morucibudhu / tzerrone, zannarolu, zànnaru / muga, sordi / tostorrímine Maneras de nàrrere csn: intriscare o gitonare su serrone = illargare sas dentes a manera de li fàghere s'istrada e segare menzus; intrare su serrone a unu = acucai, bènniri a conca s'idea, s'abbétia de fai ccn. cosa Frases s'arruaxu iscarràfiat che serroni ◊ passada sa bistrale, su serrone: acò totu distruta sa foresta! ◊ s'élighe chi bi fit in su cuile ndhe l'ant segadu a serrone ◊ usaiat sas rimas che serrone: dae cussu ndh'est s'ódiu dipesu! 2. cherent remíntidas sas pumatas ca medas che las at segadas su serrone 4. zughet fintzas su serrone in cambutzos de cantu est brutu, putzidha! 5. lasso a muzere mia emancipare a patu chi no l'intret su serrone de cherrer paltorire a bolt'apare! (L.Ilieschi)◊ fuit dies e dies ammudurradu, a bortas pranghiat, no ischia mancu proite… giughiat che unu serrone in cherbedhos! Sambenados e Provèrbios smb: Serroni Terminologia iscientìfica ans, crp, gryllotalpa gryllotalpa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grande scie à deux poignées Ingresu big saw, mole cricket Ispagnolu serrón, tronzador Italianu segóne Tedescu Zugsäge.

tangallòi, tangallòne, tangallòni , nm: dangallone Definitzione ómine mannu mannu, artu, male fatu, pagu crabbau, pagu sàbiu puru Sinònimos e contràrios càngaru, dangarone, dàngaru*, giangalloi Tradutziones Frantzesu homme grand et drôle Ingresu big and odd person Ispagnolu mostrenco Italianu uòmo gròsso ma strambo Tedescu großer, verschrobener Mann.

trabintàda , nf Definitzione orruta mala Sinònimos e contràrios arratroxa, iscartinada, iscorjada, istrampada Tradutziones Frantzesu culbute, dégringolade Ingresu big tumble Ispagnolu caída Italianu tombolóne Tedescu schwerer Sturz.

trassàli , nm Definitzione cambu mannu, longu e grussu, de mata Sinònimos e contràrios artzali, bratu, bratzali, carba, potzari Terminologia iscientìfica rbr Tradutziones Frantzesu grande branche Ingresu big branch Ispagnolu brazo, rama gruesa Italianu gròsso ramo Tedescu grosser Ast.

tzancarronàda , nf: ciancarronada Definitzione aconcada maca, fatura de tzancarrones Sinònimos e contràrios aconcada, acucada, garrafatoni, isconcata, isconchinada, meleda / cdh.tzancarrunata, ttrs. tzancarrunada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faute grossière, balourdise Ingresu big mistake, stupid act Ispagnolu disparate, imprudencia, falta Italianu cólpo di tèsta, gròsso sbàglio, spropòsito, balordàggine Tedescu unbesonnene Handlung, grober Fehler, Dummheit.