comentzàri , vrb: comintzare,
cumantzai,
cumenciae,
cumenciai,
cumenciare,
cumentzai,
cumetzai,
cumintzare,
cummentzai Definitzione
fàere is primas cosas de una faina, passare is primos momentos, is primas dies de unu tempus, fàere su primu tretu de unu camminu: nau a sa sola, cricare arreghèscias, bogare iscóticos, iscusas / cumentzai una carrada, un'ampudha (o àteru istrégiu)= tocare, comintzare a pigare de una cuba, de un'ampulla su binu (o su chi est, de un'isterzu prenu)
Sinònimos e contràrios
acirrai,
atelare,
incomintzae,
inghitzai,
isprimitziai,
primitziai
| ctr.
acabbae,
sensai
Frases
geo de annos ndhe cumèncio otanta duos ◊ totu est a comintzare: a sighire za benit prus fàtzile ◊ no isciu de cali parti comentzari ◊ mi la leo in do e comintzo sas rimas a cantare ◊ oi cumetzat de chitzi su sudori, fendi su cumossu de su pani!
2.
e lah, immoi cummentza, lah!…◊ no comintzes, no, ca tantu mancu t'iscurto!
3.
babbu at cumentzau sa mellus carrada ◊ no los comintzes totu cussos pischedhos de casu: sega totu de unu!
Tradutziones
Frantzesu
commencer
Ingresu
to begin
Ispagnolu
empezar,
comenzar
Italianu
incominciare,
cominciare,
principiare
Tedescu
anfangen.
imbucài, imbucàre, imbucàri , vrb: immucare Definitzione
pònnere in buca; intrare, fàere intrare a unu logu (e fintzes abbojare, atobiare); pigare o cumenciare a fàere calecuna cosa
Sinònimos e contràrios
comentzari,
imbrocare,
inghitzai,
intrae
Maneras de nàrrere
csn:
i. una cosa a unu = prenàrelu, ponnerecheli carchi idea in conca; i. una fàula a unu = contàreli fàulas, fàghereli a crere cosas chi no sunt; imbucaisí dogna cosa = crere totu; no ischire da' ube l'i. = no isciri de aundi cummentzai a fai unu trabballu, o una chistioni; i. una surra a unu = surraidhu; imbucare una lítera = betarechela in sa casseta ue collint sa posta in tuca
Frases
zughiat in manu unu cantu de pane e imbucadu si che l'at ◊ imbucadichelu custu bículu de pane!
2.
sos boes che cherent imbucados in sa tanca ◊ imbucàdeche sos canes in sa malesa a ndhe suguzare sos porcrabos! ◊ at imbucatu un'amica chi no bidiat dae pitzinnia (G.Farris)◊ atacamos unu dae un'ala e unu dae s'àtera e nos imbucamos a mesu caminu (E.A.Bernardini)◊ segunnu inue che imbucat no torrat a presse!◊ Pilighita no bolit imbucari a criari!◊ immuca, immuca: tira sa coldiola e ispigne sa genna!
3.
dhi fut imbucada una grandu timoria ◊ est imbucandumí unu fàmini!…◊ bufit una tassixedha, ca dhi fait imbucai apititu! ◊ imbuchit, bengat aintru! ◊ si su dinai nc'est essiu, bolit nai ca est peri imbucau! ◊ lasso sa bidha e imbuco in su caminu ◊ no funtzionat bèni ca dhui at imbucau abba in mesu de is orrollianas
4.
at imbucau a castiare, a pròere, a prànghere, a ríere, a chistionare ◊ l'imbucas a bufare dae manzanu: a candho a sero pares un'istratzu! (Tz.Muredda)
Tradutziones
Frantzesu
nourrir à la petite cuillère
Ingresu
to feed,
to prompt,
to enter,
to begin
Ispagnolu
alimentar,
embocar
Italianu
imboccare
Tedescu
in den Mund stecken,
einbiegen.
incaminàre , vrb: incamminai Definitzione
cumenciare a andhare, cumenciare su camminu, su viàgiu, pònnere in o ammostare su camminu (bonu) de fàere; fàere andhare, bogandhoche a ccn.
Sinònimos e contràrios
comentzari,
incarrebai,
tocai 1
Frases
Deus at a incamminai is passus nostus in sa bia de sa paxi ◊ sa cussorza che fit atesu e si fit incamminadu luego ◊ sa chistioni si podit incamminai fàcias a su giustu ◊ candho creias chi fist arrivadu ti fist pagu prima incaminendhe ◊ s'afari est incamminau ◊ incamminarí e bai a s'ortixedhu!
2.
is serbidoras nci dhas apu incamminadas totu: sa cosa mi dha fàciu dèu
Tradutziones
Frantzesu
acheminer
Ingresu
to begin
Ispagnolu
emprender el camino,
encaminar
Italianu
avviare
Tedescu
sich auf den Weg begeben.
inghitzài, inghitzàre , vrb Definitzione
fàere is primas cosas de una faina, passare su primu tempus de una sumana (manna o pitica), is primas dies de unu tempus; tocare, cumenciare calecuna cosa de papare o de bufare / pei inghitzau = pitigadu
Sinònimos e contràrios
atelare,
comentzari,
coviare 1,
isprimitziai
| ctr.
acabbae
Frases
su soli inghitzat a indorai is trigus ◊ apu inghitzau a solu cantendu sa stória nosta (F.Madau)◊ pustis de cancun'annu ant inghitzau a nai ca is fàbbricas no rendint e dhas torrant a serrai ◊ immoi inghitzat sa cumunioni ◊ torreit a inghitzare nèndhemi chi cussu fit su mezus chi teniat (N.Falconi)
2.
eus inghitzau su sartitzu nou
3.
seu andada assumancu in binti domus e portu totu is peis inghitzaus!
Ètimu
ltn.
initiare + ghetare
Tradutziones
Frantzesu
commencer
Ingresu
to begin
Ispagnolu
empezar,
comenzar
Italianu
incominciare,
iniziare
Tedescu
anfangen,
beginnen.
inghítzu , nm Definitzione
su inghitzare, is primas cosas chi si faent de una faina, is primos momentos de unu tempus, de unu fatu, su primu tretu de unu camminu; genia de lobu po acapiare is cuadhos a su puntedhu po treulare / avb.: a s'i. = a su comintzu
Sinònimos e contràrios
comintzada,
comintzu,
cunviu,
inghitzada,
primítziu
/
benitu
| ctr.
acabbada,
acabbu,
finitia
Frases
abarrais de s'inghitzu a s'acabbu ◊ su "oi" separat s'inghitzu e sa fini de duas temporadas ◊ pintamí in su passu s'inghitzu de s'istrada giusta! ◊ su chi est istétiu a s'inghitzu un'ameletzu est una beridadi pitziosa, oi
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
début,
commencement
Ingresu
begin
Ispagnolu
comienzo
Italianu
princìpio,
inìzio
Tedescu
Anfang.