abejài , vrb Definitzione pentzare meda o èssere apedhiau a calecuna cosa (giogu, trebbalu, àteru), agiummai maniàticu Frases ma lah ca est abejau cun cussa loredha, lah!… Tradutziones Frantzesu se fixer Ingresu to be a stickler Ispagnolu tener manía Italianu avére una fissazióne Tedescu eine fixe Idee haben.

acussolzàre, acussorgiài, acussorgiàre , vrb: acussorjare, acussorxai, acussorzare, acutzorgiai, cussorzare Definitzione fàere cussòrgia, pònnere o istare a cussòrgia in calecunu logu (ma fintzes nau po gente chentza bestiàmene), portare su bestiàmene a una cussòrgia a pàschere calecunu tempus Sinònimos e contràrios aposentae, assemidare | ctr. iscussorjare Frases is pastores in su cumunale si acussòrgiant agantu ant connotu ◊ is Seulesus si fuant acutzorgiaus in custus tretus 2. sa musca detadora est una musca acussorgiada pruschetotu in is coiles Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'établir, se fixer Ingresu to settle Ispagnolu establecerse, asentarse Italianu stanziarsi Tedescu sich niederlassen.

atacitài , vrb: tacitai Definitzione pònnere is tacitas, is bullitas Sinònimos e contràrios acioae, aciolai, apunciai, imbullitare, impuncitai, intzoare, puntzare, puntzitare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fixer avec des clous Ingresu to nail Ispagnolu tachonar Italianu imbullettare Tedescu mit Zwecken befestigen.

fisciài , vrb: afissare, fissai, fissare Definitzione pònnere firmu, chi abbarret firmu; abbaidare a firmu, cun ogos firmos, a sa sighia a sa matessi cosa; decídere o istabbilire calecuna cosa (es. die, mese, una paga o àteru) Sinònimos e contràrios firmai Frases sa presa de sa currente cheret fissada a su muru 2. sos ojos mios, che làmpanas atzesas, fissaiant sena mòvere rista sa gianna de sos ballos ◊ a bortas sa maladia de s'ogu naschiat candho una pressona fissàt unu mortu ora meda 3. a it'ora at fissau sa riunioni su síndigu? ◊ a duchentos francos s'una su preju 'e sa pischedha est fissau (D.Ziranu) Ètimu spn. fijar Tradutziones Frantzesu fixer Ingresu to fix Ispagnolu fijar, establecer Italianu fissare Tedescu befestigen, fixieren, starren, fixieren, festlegen.

inclavài, inclavàre , vrb: incravai, incravare, ingravare Definitzione pònnere is craos, firmare cun is craos, nau mescamente de Cristos o de unu apicau a sa grughe; firmare, agguantare firmu coment'e ponendho craos Sinònimos e contràrios crocifissare / ciaitare, cravillai, inciaire, incravillai, ingiaitare, obbilai | ctr. isclavai Frases de Deus su Fizu divinu su mundhu at créfiu salvare candho in sa rughe si est lassau incravare (G.Caddeo)◊ su buginu dh'abbrancat una manu po si dha incravai ◊ po ti èssi postu tanti amori ti dh'as bófiu incravai 2. citu, no musciat, incravau in fundu de s'errori Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crucifier, enfoncer, fixer Ingresu to crucify, to hammer Ispagnolu crucificar, enclavar Italianu crocifìggere, confìggere Tedescu kreuzigen, annageln.

isperelàre , vrb Definitzione abbaidare giaendho atentzione meda, agiummai coment'e perdendho is ogos Sinònimos e contràrios disocrare Frases duritamus isperelendhe sos cunzados nostros Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fixer Ingresu to stare Ispagnolu clavar la vista Italianu guardare fisso Tedescu starren.

lóru , nm: lou, lovru Definitzione corria longa de pedhe de bulu a una pígiu, lada unos duos o tres centímetros, po acapiare su giuale a is corros de is boes (si narat fintzes de una genia de fune ladita de pramma, téssia cun tres codriolas prus fines): lovru est a logos su chi aterue narant presorzu, lióngiu / min. loritu = corria de pedhe; tirare sos loros = pònnere in galera Sinònimos e contràrios cinsòrgia, cussorza 1 Frases milli isperas atzendhent in su coro a su massaju chi at prontu aradu, loru e redinaju e su giú e s'abba est isetendhe (F.Sechi) 2. cussa est zente de malu loru, a boche àere postu a un'ala sentza ischire mancu proite! 3. sa cresura de su tempus at brincau po istuturare lovros, po truncare su chircu de sa timória (G.Brocca) Sambenados e Provèrbios smb: Loru Ètimu ltn. lorum Tradutziones Frantzesu courroie de cuir pour fixer le joug aux cornes Ingresu yoke strap Ispagnolu rolla Italianu giuntóia Tedescu Zugstrang.

«« Torra a chircare