Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

cobértu , pps, agt: copertu Definitzione de cobèrrere; chi est o chi dh'ant carragiau / èssere a terrinu cobertu, a terra crobeta (nau de frutos chi orruent a terra in sa cortina)= a meda, de cuguzare su terrinu Sinònimos e contràrios acarraxau, cucuzau / cdh. cupaltu | ctr. iscuguzadu Frases est andhadu abbissi li torraiant su chi li deviant e l'ant mazadu e cobertu de bascaràmine! 2. in sas cortinas, cun su bentu chi at fatu, bi est sa nughe, sa castanza, sa landhe a terrinu cobertu Tradutziones Frantzesu couvert Ingresu covered Ispagnolu cubierto, tapado Italianu copèrto Tedescu bedeckt.

coltína , nf: cortina, cultina Definitzione sa pratza asuta de una mata, totu a inghíriu de su truncu inue orruet su frutu; s'umbra chi faent is matas, asuta; su frutu chi dhue orruet asuta de sa mata Sinònimos e contràrios paltza, prassàrgia, pratzada Maneras de nàrrere csn: fàghere sa c. a sas àrbures = limpiai asuta de is matas; èssere a cortina (nadu de unu frutu) = a meda, in terra Frases est abbaidendhe sas fozas sicas e mortas suta de sa coltina ◊ sa pira ruet in sa cortina ◊ sa cortina no si collit comintzendhe dae mesu, ma dae alas de fora, a s'atenta 2. sos àrbores fachent cortina ◊ in istiu cherent fatas sas cortinas pro agatare su logu netu a ndhe collire s'olia 3. ndhe apo collidu una cortina de olia ◊ sa nughe bi est a cortina, in terra Sambenados e Provèrbios smb: Cortina / prb: sa landhe falat a sa cortina Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu le couvert d'un arbre Ingresu Space under a tree Ispagnolu lugar debajo de un árbol Italianu lo spàzio sótto una pianta Tedescu Schatten eines Baumes.

cucuvàdu , agt Definitzione chi est carragiau, ammontau Sinònimos e contràrios acuguzadu, carralzadu, cugurradu Frases sa campagna est cucuvada de ruvu e de gardureu ◊ in su palumbrinu sos truncos de sos àlvures sunt cucuvados de lanedha Tradutziones Frantzesu couvert Ingresu covered Ispagnolu cubierto, tapado Italianu copèrto, invaso Tedescu bedeckt.

edrósu , agt Definitzione chi est ammontau de follaera, chi portat edra Frases in cue b'at unu muru edrosu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couvert de lierre Ingresu ivy-mantled Ispagnolu cubierto de hiedra Italianu ederóso Tedescu Efeu…

frascàrzu , nm Definitzione logu prenu de matas, de matedu cracu (tupas e matas) in su logu; genia de fasche de naes arraspiosas mannas acapiadas in sa parte grussa po carrare cosa a tragadura Sinònimos e contràrios crachi, crachiredhu, craxili, fratale, lita, mateda, stovina, tuparzu, tupedu / trazu Frases ch'essit e chircat a cúcuru bàsciu intro de sa tanca, in mesu a su frascarzu, in donzi irrocadorzu e ispinarzu (G.Sini) 2. sos massajos carrarzaiant su sèmene cun su frascarzu e solovraiant sas últimas chérvias Terminologia iscientìfica slg Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu terrain couvert d'arbres et de buissons Ingresu scrub-land Ispagnolu hojarasca Italianu frasconàia Tedescu Gezweig.

freàdu 1 , agt, nm: friau Definitzione chi giughet frea, o chi ndhe at giutu, chi est iscrammentau, chi timet totu ca ndhe at bistu malos iscrammentos; chi si primat; chi giughet piringiones, tzacaduras de sa carre po fritu o àteru Sinònimos e contràrios frau 1, fresadu, iscadhau, isprajadu, spreau, tocadu Frases sa zente freada si betat totu a imbitzu 2. si faghet freadu che addaghi bidet giustíssia ◊ fia nendhe cosa de peràulas a Boredhu e Antónia si est fata freada 3. no podet fichire nudha ca est freadu ◊ si ses freada no fatas s'isterzu! Sambenados e Provèrbios prb: a cuadhu friau sa sedha dhi pítziat Tradutziones Frantzesu couvert de plaies, déçu Ingresu covered in sores, burnt Ispagnolu llagado, quemadura Italianu piagato, scottato Tedescu verwundet, schwärend.

gliagàdu , pps, agt: (gli-a-ga-du) gliagau liagau Definitzione de gliagai; chi giughet calecuna liaga, chi est totu liagas Sinònimos e contràrios malandradu 2. Gesugristu fut totu gliagau e insangunau in su corpus Tradutziones Frantzesu couvert de plaies, ulcéreux Ingresu covered in sores, ulcerous Ispagnolu llagado, ulceroso Italianu piagato, ulceróso Tedescu geschwürig, ulzerös.

illudràu , pps, agt: illudriadu Definitzione de illudrare; chi est totu brutu de ludu, istidhigau de ludu Sinònimos e contràrios afoxau, alludrigonau, imbuludradu, ludrigonau, lurdegau | ctr. límpiu, netu 2. si ndhe peseit dae terra totu illudriadu ◊ est brutu che porcu illudriau in s'istradone! Tradutziones Frantzesu crotté, couvert de boue, éclaboussé Ingresu muddied, splashed with mud Ispagnolu embarrado, enlodado Italianu infangato, pillaccheróso Tedescu mit Kot bedeckt, kotig.

imbruinàdu , pps, agt Definitzione de imbruinare; chi portat pruine, chi est brutu de pruine Sinònimos e contràrios bruerosu, impiugheradu, impruerinatu, peuerosu, preunosu / ttrs. impiubaradu Tradutziones Frantzesu couvert de poussière Ingresu covered with dust Ispagnolu empolvado Italianu impolverato Tedescu verstaubt.

impruerinàtu , pps, agt Definitzione de impruerinare; chi est totu pruine, brutu de pruine Sinònimos e contràrios bruerosu, imbruinadu, peuerosu, preunosu / ttrs. impiubaradu | ctr. límpidu, netu Frases fit arrabbiatu ca sos gambales si li fint impruerinatos 2. ómines e féminas, vene impruerinatos, sichiant volanne sa coa de su ballu (G.Albergoni) Tradutziones Frantzesu couvert de poussière Ingresu dusty Ispagnolu polvoriento Italianu impolverato Tedescu verstaubt.

isfilinzonàdu , agt Definitzione chi est totu iscorriau, a pendhiligiones Sinònimos e contràrios filatzigosu, iscorrioladu, lizinidu / cdh. sbalbaciulatu Frases rupet su muru, rujat sa chisura e che imberghet apalas de un'altura totu isfilinzonadu e munziadu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couvert de lambeaux, déguenillé Ingresu torn in threads (to), frayed Ispagnolu deshilachado Italianu sfilacciato, sbrandellato Tedescu abgetragen, fransig, zerfetzt.

laelàe , avb Definitzione èssere l. = totu isciustu, a pauledhas de abba, totu lurtzinas Frases su terrinu fit totu laelae comente at pióidu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couvert de flaques d’eau Ingresu full of puddles Ispagnolu pantanoso Italianu pozzangheróso Tedescu voller Pfützen.

ocrítu , pps, agt Definitzione de ocrire; chi est ammanniandho is ogos po isparare o frorire Sinònimos e contràrios obiu Tradutziones Frantzesu couvert de bourgeons Ingresu gemmate Ispagnolu brotado Italianu gemmato Tedescu Knospen treibend.

«« Torra a chircare