acatàre , vrb: agatae, agatai, agatare, aghetai Definizione bíere, imbènnere, atobiare o àere calecuna cosa, mescamente su chi unu est cricandho (es. cosa pérdia) e fintzes arrennèscere a fàere una cosa; istare o èssere, nau mescamente in su sensu de s'esisténtzia, de sa salude; provare, nau ponendho sa marrania a unu Sinonimi e contrari coberai, imbènnere, incontrare, iscròiri / esístere, èssere / proare | ctr. pèldere, stramancai Modi di dire csn: agatai sabbata po su pei suu = (nadu in suspu) agatare su (dannu, pessone de pore) chi si meritat; agataisí faltau = atrogare sa curpa; agataisí in bonu = istare bene de saludu Frasi a fortza de chircare s'agatat donzi cosa ◊ si no abbàidas bene no agatas nudha ◊ apu agatau sa cosa chi emu pérdiu ◊ sa richesa poética sarda dha podeus aghetai me in ocasioni de is festas (J.Murgia)◊ apo agatadu cosa barata a comporare ◊ in cussus tempus no si aghetànt is giornalis ◊ mamma teniat sa cosa remonida in unu costoidorzu chi no amus mai acatadu ◊ una pobidha in dí de oi no est fàtzili a dh'aghetai! ◊◊ deo mi agato cun donzi limbazu, nuoresu, campidanesu o àteru 2. bae e chilca cantos annos si agatat, custu letu: si no m'imbàglio fit de nonnumannu meu ◊ tantas cosas si agatant in su mundhu bellas pro medas e malas pro tantos! ◊ si a tandho si agatat, già est forte che giurru, e no morit de fàdigu…◊ e babbai Micheli ancora si agatat? ◊ annada mala de olia, ocannu: no si ndhe agatat! ◊ sa Sardínnia si agatat in su Mediterràneu ◊ inue ti agatas? ancora emigradu che ses? ◊ mancu a cómporu si ndhe agatat, ocannu, de olia de cufetu ◊ si ajaju no si fuit mortu si fuit agatadu! 3. e poi candho finis sas cumbatas già mi as a narrer comente ti agatas! (Cugurra) 4. e no l'agatas a fàghere gai, chi ti pago!…◊ e no l'agatas a iscúdere cussa criadura, chi faghes sos contos cun megus! Cognomi e Proverbi prb: chini circat agatat Etimo ltn. *adcaptare Traduzioni Francese trouver, rencontrer, se trouver Inglese to find, to exist Spagnolo encontrar, existir Italiano trovare, scovare, esìstere Tedesco finden, es gibt, liegen (geog.).

acrodhàre , vrb: aggradhare 1, aggrodhare Definizione intanare, cuare comente faet su grodhe, su margiane, ibertandho a furare ccn. cosa, abbasciare, su si pònnere abbasciaos coment’e po no si fàere a bíere Sinonimi e contrari abbuare, acuae, ammacionai, apatai, atanai Frasi si acrodhaiat in d-un'istrintorzu, betaiat sa sanna de su rú a s'anzone colendhe e che lu tiraiat ◊ si est acrodhadu acurtzu a una mata de chessa a fàghere de bisonzu Etimo srd. Traduzioni Francese se terrer, être aux aguets Inglese to go back to one's den, to lie in wait Spagnolo esconderse, estar alen acecho Italiano rintanarsi, stare in agguato Tedesco sich verkriechen, auf der Lauer liegen.

ammacionài , vrb: ammascionai, ammatzonare, matzonare Definizione istare o pònnere cicios o crocaos coment’e allorigaos; su si pònnere che a su margiane (matzone), cuare, fàere che a su matzone Sinonimi e contrari aciunciulire, acoconare, acuculiare, aculigionai, acuculiedhare, arruntzai / abbuare, acuae, acrodhare, intanae, istichire Etimo srd. Traduzioni Francese être aux aguets Inglese to lie in wait Spagnolo acechar Italiano stare in agguato Tedesco auf der Lauer liegen.

giàchida , nf Definizione su istare o abbarrare in letu, crocaos; nau de una cosa, su èssere posta coment'e crocada Etimo srd. Traduzioni Francese position couchée Inglese lying, posture Spagnolo el estar acostado Italiano giacitura Tedesco Liegen.

giachíre , vrb Definizione istare o abbarrare crocaos Sinonimi e contrari colcare | ctr. pesai Frasi est dóighi oras giachendhe Etimo ltn. iacere Traduzioni Francese être couché Inglese to lie Spagnolo yacer Italiano giacére Tedesco liegen.

ispirài , vrb: ispirare, spirai Definizione fàere s'úrtimu respiru, èssere in puntu de morte, morindho Sinonimi e contrari buchiai, mòrrere Frasi ispirendi apu a nai "Mòrgiu po sentimentu!"◊ ses sinzilla po mei finas a ispirai ◊ in cussu, li benit s'alenu mancante, sa carena cumponet e istirat, totu est finidu: finalmente ispirat ◊ po cunverti su pecadori tui in gruxi as ispirau (T.Cara) 2. semus ispirendhe de sidis Etimo itl. Traduzioni Francese agoniser, expirer Inglese to pass away, to be dying Spagnolo expirar Italiano agonizzare, spirare Tedesco im Sterben liegen, sterben.

«« Cerca di nuovo