abballinàre , vrb Definizione fàere a ballinas, a birillas Sinonimi e contrari abbotzichedhare, aculingionai, aggromerare, allomborae, arranedhare, arrombulonai Frasi s'aperigúngia est unu babbautzu chi si abballinat si lu tocant Etimo srd. Traduzioni Francese faire une boule (de) Inglese to roll into a ball Spagnolo hacer pelotitas Italiano appallottolare Tedesco zur Kugel rollen.

abballonàre , vrb Definizione fàghere a ballones (nadu fintzas de sa pasta cariada faghindhe a panes pro tèndhere: sestare su pane) Sinonimi e contrari abballai, allorumare, arrombulonai, arruedhulare, atuturae, imbodhiai | ctr. ilboligare, isòlbere Etimo srd. Traduzioni Francese envelopper, rouler, enrouler Inglese to roll Spagnolo envolver, arrollar Italiano invòlgere, arrotolare Tedesco einpacken, zusammenrollen.

abbotzichedhàre , vrb: abbotzighedhare Definizione fàere a ballotas, a bocighedhas Sinonimi e contrari abballinare, ammalfudhare, ammoroculare, ammorotzulare, ammurudhare, apadhotulare, arranedhare Etimo srd. Traduzioni Francese faire des boules Inglese to roll into a ball Spagnolo hacer pelotitas Italiano appallottolare Tedesco zur Kugel ballen.

aggradheràre , vrb Definizione fàere a gràdhera, a bocitedhas Sinonimi e contrari abballinare Frasi est fachendhe sucu ma sa símula no bi aggràdherat Etimo srd. Traduzioni Francese faire une boule, bouler Inglese to roll into a ball Spagnolo hacer pelotitas Italiano appallottolare Tedesco zur Kugel rollen, mögen.

ammumullonài, ammumulonài , vrb Definizione fàere a lómboru, a unu muntone, a mumullone; fintzes lassare ammuntonare fainas chentza fatas Sinonimi e contrari aggromerare, allomborae, ammuntonae, arrombulonai 2. in custu logu si obbrigant a bivi ammumullonaus coment'e procus! Etimo srd. Traduzioni Francese mettre en pelote Inglese to roll up Spagnolo ovillar Italiano raggomitolare Tedesco zusammenknäueln.

arrodulàre , vrb: rodulare Definizione andhare a tróulu, orrúmbula orrúmbula; su si fàere a unu túturu, a bisura de cannedhu, nau de orrobba, paperi Sinonimi e contrari arrembulai, cadhinare, codulare, cullullare, istirigare, istrodhulare, lodhurare, rodhulare, trodhulare, trodulare 2. sa pedhitza s'isterret creschendhe su tironzu fintzas a l'isnerviare a manera chi no aviscet a arrodulare Etimo ltn. rotulare Traduzioni Francese rouler Inglese to roll Spagnolo rodar Italiano rotolare Tedesco rollen.

arruedhulàre , vrb Definizione fàere a ruédhula Sinonimi e contrari abballonare, allomborae, arrombulonai, atuturae, imboligare Etimo srd. Traduzioni Francese rouler, enrouler Inglese to roll Spagnolo enrollar Italiano arrotolare Tedesco zusammenrollen.

busàre , vrb Definizione girare, furriare, mòvere coment'e a molinadura; trebballare a busa Sinonimi e contrari businare, busitare, girai, musinare 1 Frasi busare sa marrocula ◊ su marroculone fit un'ispetàculu a lu bider busendhe intro de s'apusentu ◊ ballendhe, comare busat che sedatu in sedatajola! 2. pustis isparitzadu, si poniat sas otzeras e si seiat in s'oru de sa ziminera a busare Etimo srd. Traduzioni Francese voltiger Inglese to twirl, to roll Spagnolo revolotear Italiano volteggiare, ruzzolare Tedesco kreisen, rollen.

cadhinàre , vrb Definizione andhare, mòvere che unu cadhinu o cricu, orrumbulare Sinonimi e contrari arrembulai, arrodulare, codulare, cullullare, istirigare, istrodhulare, lodhurare, loturare, lumburare, torrulare, trodhulare Etimo srd. Traduzioni Francese rouler Inglese to roll Spagnolo rodar Italiano rotolare Tedesco hinunterrollen.

codulàre , vrb Definizione andhare o pigare che unu códulu, a orrúmbulu, orrumbulandho Sinonimi e contrari arrembulai, arrodulare, cadhinare, istrodhulare, lorumare, lumburare, rodhulare, trodhulare Frasi che est coduladu che unu sacu intro de una tuda ◊ sa làgrima naschet in s'oju e códulat in terra ◊ su carrabbusu est codulendhe ledàmine Etimo srd. Traduzioni Francese rouler Inglese to roll Spagnolo rodar Italiano rotolare Tedesco rollen.

ilboligàre , vrb: ilvoligare, irbodhiare, irbolicare, irboligare, irvolicare, isbodhiare, isboligare, isvodhiare, isvoligare, ivoligare, sbodhiai Definizione apèrrere, istèrrere una cosa imbodhigada o fata a lómboru (o a lobos); foedhare de una chistione coment’e ispiegandhodha; rfl., nau de sa manera de fàere sa cosa, fàere impresse, cun lestresa, cun coidau Sinonimi e contrari illorigare, ispirigare, istèrrere, istròbere, istrobillai, spodhai / acoidai, ispontziai | ctr. allomborae, imbodhiai / istentare Frasi at isvoligadu s'atzola ◊ si nche at irbolicau sa fardeta ◊ est pensandhe a comente irboligare su filu de sa vida sua 2. aiat in mente de fàghere unu discursu difítzile e isvoligadu cun chentu lemas, ma posca at timidu chi l'apataiant in calchi modu cun su professore 3. si no t'irbóligas ti lasso e mi che andho! ◊ cheret chi nos isvodhiemus si cherimus fàghere a tempus! ◊ bi sunt cudhos chi pro s'irboligare de chistiones e pilisos truncant in curtzu: si fuint!◊ cosa de nudha a l'irbolicare sa pràtica de un'amicu suo in ufíssiu!… Traduzioni Francese dérouler, démêler, déployer, se dépêcher Inglese to unwind, to roll into a ball, to lay, to hurry up Spagnolo devanar, extender, darse prisa Italiano svòlgere, dipanare, distèndere, spicciarsi Tedesco abwickeln, ausbreiten, sich beeilen.

imbrortzinàre, imbroscinàre , vrb: imbrossinare, imbrossinzare, imbrossulare, imbruscinai, imbrutzinare, imbusciai 1 (im-bu-sci-a-i) imbussinare, immussinare Definizione pònnere e orrumbulare in terra a longu a longu, trisinare in terra o, segundhu ite, in istrégiu cun calecuna cosa (es. farra) totu furriandho a dónnia bandha po fàere apicigare sa farra o àteru; fintzes su si fichire in calecuna chistione; nau a briga a fémina, crocare cun ómine / imbusciai su pipiu = pònnere sa criadura subra de s’artare de sa capella ue est coladu su Corpus de Cristos Sinonimi e contrari imbrotulare, isterrigare / imbusciae Frasi su cumassu modhiatu pro no si apitzigare s'imbrórtzinat in sa farina ◊ s'àinu s'imbússinat in terra ◊ dèu arruiu imbrusciendi is peis in su pruini ◊ su cuadhu iscapu s'imbrúscinat in s'anea ◊ s'imbolat in s'istoja e s'imbrossinzat ◊ fint imbroscinados in su ludrau ◊ apo passadu sa die imbrutzinadu in terra ◊ s'est imbussinau in mesu de su nie 2. totu custu cambiamentu, a parri miu tui ti ses imbruscinau in calincuna porcheria (Lai) 3. prinza ses? cherzo ischire cun chie ti ses imbussinada! Etimo srd. Traduzioni Francese rouler Inglese to roll (over and over) Spagnolo revolcarse Italiano avvoltolare, voltolare Tedesco zusammenrollen, wälzen.

ismedhinàre , vrb Definizione istare coment'e atontau, ammadurare de ogos coment'e ispantau, atontau Sinonimi e contrari abbebberecare, atontai, ispampanai Traduzioni Francese rouler les yeux Inglese to roll Spagnolo pasmarse, poner los ojos en blanco Italiano stralunare Tedesco verdrehen.

tèndhere , vrb: tèndiri, tènnere 1 Definizione istrecare a alladiare sa pasta fintzes a dha fàere de sa grussària giusta e parívile segundhu sa calidade de pane chi si bolet (o fintzes po fàere a macarrones, es. lisòngias); nau de orrobba o fintzes de àteru, pònnere istérria, istirada; rfl. nau de ccn., su si prestare, giare agiudu / pps. téndhiu, tesu; tèndhere sa manu = (a unu) agiudai, donai una manu de agiudu, ma fintzas ponnirisí a fai faina, aprontai su logu po calincun'àteru trabballu; téndhia de manu = manu de agiudu Sinonimi e contrari acannonare, incannonare 1 / atendiai, ispàlghere, istèndhere, istenniare, istèrrere, istirai, stendiai Frasi tendhindhe su pane a cannedhu cheret chi sas manos fetant fortza paris ◊ a tèndhere bi cheret pratighesa, sinono su pane essit a tretos russu e a tretos fine ◊ a tèndhere su pane como est a màchina ◊ tèndiri pillus de pasta 2. intrat a samunare e sa robba l'at totaganta tesa e ispalta ◊ Marta fit in su cortile tendhindhe sos pannos chi aiat sammunadu 3. issu fut sèmpere prontu a si tèndhere po agiudare is àteros 4. unu massau iat pigau un'incone de terrenu e, brexosu, cumènciat a dhue tèndhere sa manu narbonandhodhu Etimo ltn. tendere Traduzioni Francese abaisser la pâte avec le rouleau Inglese to roll bread Spagnolo extender la masa Italiano spianare la pasta col matterèllo Tedesco den Teig mit dem Nudelholz dehnen.

torrulàre , vrb: torulare Definizione andhare o mòvere a orrumbuladura, orrumbulandho, a imbuscinadura e fintzes a carradura; furriare, orrúere a terra / torrulare sos ojos = furriare sos ogros Sinonimi e contrari arrembulai, arrodulare, codulare, istirigare, lodhurare, lumburare, rodhulare, trodhulare / carrare / boltulare Frasi sas noderas parent isetandhe a che torulare a sa badhe ◊ no solu de pònnere passu, cantu ses tundhu, pares pallone torrulandhe ◊ sa roda est torulendhe ◊ ch'est toruladu in sas rainas finas a s'istradone ◊ su gatulinu si torulaiat in terra a sos carinnos de su pitzinnu 2. aperint vadhes e campos chin istradones pro torulare cosas produias in aterue 3. sos rudes zovanedhos girandhe in sos contones tórulant carros, secant lantiones (V.Zichi)◊ est brulleri e fachet su macu e torulau ch'est dae su lacu, no isco a chie cheriat istròchere! Etimo srd. Traduzioni Francese rouler Inglese to roll Spagnolo rodar Italiano rotolare Tedesco rollen.

«« Cerca di nuovo