acrostài , vrb Definizione fàere sa crosta a is papares po chi essant orrúbios, coment’e orrostios a fora Sinonimi e contrari arrubiai, incrostai Etimo srd. Traduzioni Francese rissoler Inglese to brown Spagnolo dorar, saltear Italiano rosolare Tedesco anbraten.

ilmurinàre , vrb: immurinare, immurrinare, irmurinare, irmurrinare Definizione cambiare, mudare, essire murru de colore, nau pruschetotu de sa die candho benit sa mudantza de sa lughe a iscuru Sinonimi e contrari ammurriai 1, ammurratzare, incrinare, interighinare, interinare, irmurrighinare, irmurruinare, murinai Frasi una manzana, ancora ilmurinendhe apena apena s'aera a levante, bidesi un'upa manna ◊ mi peso tambidambi a su pudhile candho est s'aera apena ilmurinendhe ◊ est immurrinandho e no faet prus a cricare s'arrastu de su bestiàmene! 2. che prendha lughent élighes e chessas in s'aera chi immúrinat sonnida (G.Fiori)◊ un'àtera nue fut comintzendhe a immurinare su chelu: sa nue de una gherra (P.Pillonca) Etimo srd. Traduzioni Francese faire nuit Inglese to brown, to darken Spagnolo anochecer Italiano imbrunire Tedesco dunkel werden.

indaoràre , vrb: indeorare, indiorare, indorai, indorare Definizione pònnere unu pigighedhu de oro, isciúndhere in s'oro; essire o fàere in colore de oro 2. sas ispicas sont indaorandhe Etimo itl. indorare Traduzioni Francese dorer Inglese to gild, to brown Spagnolo dorar Italiano dorare Tedesco vergolden.

lèpere , nm: lèperi, lèpiri, lèpore, lèpori, lèporo, lèpuri Definizione genia de animale areste, prus mannitu de su conillu, de intina orrubiasta, a origas longas meda e cambas de apalas prus mannas: s'arratza l. c. europaeus est batia de fora e iscapada po cassa; in cobertantza si narat de sa natura de sa fémina / lèpore, lèpuri de argiola = piulaghe, pipiaghena, zenia de puzone chi paschet in sas arzolas; lèpere de sant'Antoni = porchedhu de sant'Antoni, itl. falèna; coa de lèpuri = Lagurus ovatus, zenia de erba chi narant finas mussimmussi o bafus de gatu Sinonimi e contrari tèpui / cdh. lèparu Modi di dire csn: lestru che lèpere = lestru meda; tènnereche su cascu de su lèpere = sapíresi donzi cosighedha Frasi li brincaiat su coro che lèpere pessighidu ◊ mai no sigas duus lèpuris paris! ◊ de s'assuconu zughiat su coro a brincos che lèpere in sachedhu ◊ su lèpuri currendi si aterrat po s'iscabbulli de is canis ◊ unu lepiredhu est atidhendu de una parti a s'atra ◊ nci seu pesau a una mata cument’e unu lèpiri ◊ b'aiat perdighes e lèperes 2. si cumponiant deretos candho intendhiant ifraschinzu ca sas teracas che teniant su cascu de su lèpere Cognomi e Proverbi smb: Lepore, Leporeddu, Lèpori, Lèppori, Lepureddu, Lèpuri / prb: chini sighit duus lèpuris no ndi cassat manc'unu Terminologia scientifica anar, lepus capensis mediterraneus Traduzioni Francese lièvre Inglese brown hare Spagnolo liebre Italiano lèpre comune Tedesco Feldhase.

marròne 1 , nm Definizione colore de castàngia Frasi sas iscarpitas fines de pedhe, marrones Terminologia scientifica clr Traduzioni Francese marron Inglese brown Spagnolo marrón, castaño Italiano marróne Tedesco Kastanienbraun, Braun.

moresínu , agt, nm: morisinu, muresinu, murisinu Definizione de colore niedhudu, chi est in colore de mura; murighessa, genia de mata manna chi faet su frutu coment'e una mura Sinonimi e contrari moritu, murenu / gersa, morighessa Frasi po èssi muresina, ti stait sa seda celesti! ◊ sa baca muresina no portat ischina e allatat in fronti…◊ fiat murisinu de faci, teniat 1,65 de cantellu e una bella cabidhada de pilus Terminologia scientifica clr, mtm, Morus alba, M. nigra Etimo srd. Traduzioni Francese brun, jeune homme brun, garçon brun Inglese brown, swarthy, mulberry (tree) Spagnolo pardo, morera, moral Italiano bruno, morettino Tedesco dunkel, Weißer oder Schwarzer Maulbeerbaum.

morítu , agt: muritu Sinonimi e contrari moresinu, murenu Cognomi e Proverbi smb: Morittu, Moritto, Murittu Terminologia scientifica clr Etimo itl. moretto Traduzioni Francese brun foncé Inglese dark brown Spagnolo pardo oscuro Italiano bruno scuro Tedesco braunschwarz.

recòchere, recòghere , vrb: arrecòchere, regòghere Definizione fàere in colore coment'e brutu, apenas iscurosu, coment'e inniedhigandho pagu pagu Sinonimi e contrari abburare, acotilai, ammoriscai, anniedhigai Frasi su sole a tropu regoghet sa robba bianca ◊ sa robba est regota de su brúere e de su tempus ◊ sa robba bianca si no est bene samunada agabbat chi si regoghet Traduzioni Francese brunir Inglese to brown Spagnolo ennegrecer Italiano abbrunare Tedesco bräunen.

spodhiadúra , nf Definizione pane fatu de farra chentza sedatzada, cun pódhine e cun totu Sinonimi e contrari strípidhi Terminologia scientifica pne Etimo srd. Traduzioni Francese pain complet Inglese brown bread Spagnolo pan integral Italiano pane integrale Tedesco Vollkornbrot.

trínu , agt Definizione in colore de trigu (granu sicau), iscurosu; fintzes bàrgiu; nau de ccn., chi est duritosu, unu pagu bregungiosu / puzone t. = trinedha, fruferarzu, crunculleo Sinonimi e contrari tríghinu* / balzu, bertigatu Frasi su chelu est totu trinu e minetat de pònnere su mantedhu a su nudu terrinu (A.Casula)◊ as iscritu che padronu s'òpera tua in su granitu trinu ◊ at batutu una cane trina chi no apedhat Traduzioni Francese brun Inglese brown Spagnolo trigueño Italiano bruno Tedesco braun.

«« Cerca di nuovo