fòdhe , nm, nf: fodhi Definizione pígiu de orrobba o pedhe cosiu a manera de fàere coment'e a busciaca a pònnere cosa (fodhe de bértula) o fintzes agiummai serrau de pòdere suspire o incubare ària de surbare a su fogu (fodhe de su ferreri); aina po betare meighina a pruine a sa bide noa; su pigighedhu de su pibione de s’àghina, de is tamatas; genia de imbodhigu cun su bobboi aintru; su pígiu de carre chi ammontat s'ogu / partes de su fodhe de su ferreri: su portellitu (inue intrat s'ària, vàlvola, fatu a manera chi comente su fodhe si calat, tupat e no ndhe torrat s'ària a fora ma ch’essit in sa tuvera), tuvera (istampu e tubbu ue s'ària essit a surbare su fogu), sa cadena (apicada a una parte o puntu de fortza de una leva firma in mesu – puntu de arrimu – e acapiada a s'àtera bandha a sa coa de su fodhe o puntu de agguantu); tirare sas fodhes, su fodhe = tirai sa màrcia, tirai artziendi e calendi su fodhi a manera de fai sulai ària a su fogu; ràndhine de sa fodhe = itl. granulòma della pàlpebra Sinonimi e contrari sciodhi / màcia 1 / fodhone / cocheta / pabarista Frasi candho tenio pagos annos andhaio a li tirare sa fodhe, a babbu, in su fraile ◊ beni, piciochedhu, ca mi tiras sa fodhi! ◊ si at leadu su fodhe cun tzúrfaru e chinisa pro curare sa binza 2. arregolli e gheta a su fodhi ◊ portat unu portafógliu a sonetu chi parit sa fodhi de una bértula 3. s'espe petzi bi est lassendhe su fodhe, de sa ua, in binza! 4. est cumpriu che fodhi de bértua isciundada! ◊ fit unu cane cun duas origras pendhulones chi pariant fodhes de bértula! 5. fiant pudhas chena de chighirista e chena de fodhis asuta de su pitzu Cognomi e Proverbi smb: Fodde, Foddi, Foddis Terminologia scientifica ans, rbr, crp Etimo ltn. folle(m) Traduzioni Francese soufflet Inglese bellows, grape-skin Spagnolo fuelle, hollejo Italiano màntice, soffiétto, fiòcine Tedesco Blasebalg, Weintraubenschale.

gàja , nf Definizione in sa camisa, aciunta a is coedhas de ananti; dhu narant fintzes a is lobos chi si parent a fora in su crebedhu: in s’orrobba o bestimentu, piega Sinonimi e contrari gajedha, nésiga 1 / tórronu / incrispa, pínnica Frasi poni is nàdias e tessi a gajas! Cognomi e Proverbi smb: Gaia, Gaias Etimo ctl. gaya Traduzioni Francese soufflet de chemise Inglese gusset Spagnolo nesga Italiano gheróne della camìcia Tedesco Zwickel am Hemde.

ghilòne , nm: ghiroe, ghirone, ghironi Definizione s'oru in is coas de sa gunnedha; pinniga manna chi de chintzu calat a coas, in sa gunnedha de unos cantu costúmenes (ma nau fintzes in cobertantza po cosa mala a cumprèndhere, unu pagu cuada); foedhandho de istradas, errios o àteru deasi, furriada manna, badhe istrinta, a canale Sinonimi e contrari poja, rodeu / camedhu, gajone / furriada 2. dae chitu li falabat sa túnica iscura de furesi a ghirones ◊ abbarro in intro de suspos chi parent pranos e chene ghirones mentras chi sunt a medas pizas (M.Columbu) Cognomi e Proverbi smb: Ghironi Etimo srdn. Traduzioni Francese soufflet (cout.) Inglese gusset Spagnolo nesga Italiano gheróne Tedesco Zipfel, Pliseefalt.

màcia 1 , nf: mància 1, màrcia 2 Definizione genia de aparatu de su ferreri po sulare su fogu in sa forredha Sinonimi e contrari fodhe Modi di dire csn: tirai sa m., as màcias = tirare su fodhe; sonetu a mància = sonete manu a manu, a tastos Frasi is maistros de ferru imperànt sa màcia po atzitzari su fogu ◊ a su ferreri dhi portamu is gortedhus de acutzai e a bortas tiramu sa màrcia Etimo ctl. manxa Traduzioni Francese soufflet Inglese bellows Spagnolo fuelle Italiano màntice Tedesco Blasebalg, Balg.

«« Cerca di nuovo