atòa , nf: atzoa, toa Definizione calidades de sàlighe, genia de linna de logos de abba, modhe e lenta, faet pértigas bonas po intèssere, bestire istrègios, fàere pischedhas e cosas deasi Sinonimi e contrari sciova, tzarpa Terminologia scientifica mt, Salix cinerea, S. pedicellata Etimo grc. dia iteòn Traduzioni Francese saule cendré Inglese common sallow Spagnolo sauce, salzmimbre Italiano sàlice Tedesco Weide.

cardufàri , nm: carduvare, carduvari Definizione chinisu, su chinisu budhiu asuta de sa braxa Sinonimi e contrari calduchinu, fadhisa, fairivàiri Etimo srd. Traduzioni Francese cendre sous la braise Inglese hot ash Spagnolo rescoldo Italiano cinìgia Tedesco heiße Asche.

chighína , nf, nm: chigina, chijina, chinisa, chiníscia, chisina, chixina Definizione su materiale a pruinedhu fine chi abbarrat de sa cosa e mescamente linna) abbruxada (de colore biancu brutu si est abbruxada bene) Sinonimi e contrari chíghine, chinisu, cinus Modi di dire csn: sas chixinas, sos chisinos = su mércuris candho comintzat su barantinu; betare sas chisinas a unu = betàreli maledissiones, fàghereli fatuzos; falare o fàghere una cosa o unu logu a chisina = abbruxai totu; zúghere sa cara che a sa chisina = portai faci lègia, istai mali; èssere a una chisina = èssiri imbriagus; frocas de chisina = tàpile ladu de chisina, fozisina brusiada chi bolat; mòrrere in sa chisina = bregúngia manna pruscatotu po un'ómini, nau de chini si morit in domu e no trabballendi Frasi ube si fachet focu bi abbarrat chisina ◊ su fogu at falau a chisina totu su monte ◊ paret unu vulcanu bombitendhe chigina e bràgia ◊ cussu logu est carralzadu de chixina, ca l'ant brujadu ◊ cussu est fatu a chigina e ismentigadu puru 2. zughet sa cara chei sa chisina, in colore de chisina ◊ ti faches chei su frore de sa chisina pro onzi cosichedha ◊ pro te no benit mai mércuris de chijina e gai sempre in màscara ses tue! (S.Casu) Etimo ltn. *cinisia Traduzioni Francese cendre Inglese ash Spagnolo ceniza Italiano cénere Tedesco Asche.

chighinàrzu , agt Definizione chi istat imbuscinau in su chinisu, totu brutu de chinisu Sinonimi e contrari chighineri, chijinalzu Etimo srd. Traduzioni Francese sale de cendre (ou couvert) Inglese ashy Spagnolo ceniciento Italiano ceneróso Tedesco mit Asche bedeckt.

chijinàtu , agt: chinisatzu, chisinatu, chixinatu Definizione nau de colore, chi est che a su chinisu Sinonimi e contrari chijininu, cinisacu, cinixali, múrinu Frasi candho miro su càvanu iscarridu de cussu criu, m'istremutit sa pedhe chijinata briva de basos! ◊ si ammentat s’aera biaita e chisinata de cussa die chi fit morzendhe Terminologia scientifica clr Etimo srd. Traduzioni Francese cendré Inglese ash-grey Spagnolo ceniciento Italiano cenerìccio, cenerógnolo Tedesco aschenfarbig.

chinisínu , agt Definizione nau de colore, chi est che su chinisu Sinonimi e contrari chijinatu, cinisacu, cinixali Terminologia scientifica clr Etimo srd. Traduzioni Francese cendré Inglese ashy Spagnolo ceniciento Italiano cenerino Tedesco aschenfarbig.

chinísu, chiníxu , nm: chisinu, cinísciu, cinisu, cinixi, cinixu, ginisu Definizione su pruinedhu chi abbarrat de sa cosa (mescamente linna) abbruxada deunudotu, de colore biancu brutu Sinonimi e contrari chighina*, cinus Modi di dire csn: frore de c. = chisina colada assuta, chentza malesa; cinisu acaugau = sa chisina chi abbarrat pasada candho si faghet sa líssia; fai o faisí a cinixu = falare a chisina, brusiare deunutotu; mércuris de cinixu = prima die de barantinu, candho in crésia ponent sa chisina in conca pro ammentare chi semus de brúere; cani de cinixu = cane chisineri, chi istat sempre allorigadu in su caentu, ammandronadu Frasi ingunis mi ndi abarru, càrigas a su cinisu!…◊ antighedempus che seghiant s'imbíligu cun sos serros, dh'acapiànt e dhi poniant frore de chinisu 2. si est fatu cun sa cara in colore de chinisu de sa timória ◊ su dinai furau si fúrriat a cinixu Cognomi e Proverbi smb: Cinisu Traduzioni Francese cendre Inglese ash Spagnolo ceniza (f) Italiano cénere Tedesco Asche.

cinisàcu , agt Definizione nau de colore, chi est che a su chinisu Sinonimi e contrari chijinatu, cinixali, múrinu Frasi est una pudha cinisaca Terminologia scientifica clr Etimo srd. Traduzioni Francese cendré Inglese ashy Spagnolo ceniciento Italiano cenerino Tedesco aschenfarbig.

cinixàli , agt, nm Definizione nau de colore, chi est che a su chinisu, in colore de chinisu; fintzes chi istat sèmpere in su chinisu, a pata a fogu Sinonimi e contrari chijinatu, cinisacu, múrinu, murru 1, pàldinu / chinisaju, chighineri Frasi est unu cuadhu murru cinixali 2. su nai ca is amigas mias funt totu bèni cuncordadas candu andant a Missa e dèu sempri acorrovedhada in domu coment'e su gatu cinixali! (I.Raccis) 3. is pastoris ch'ia connotu no si lassànt binci de su fasciugu e cuntziderànt su cinixali coment'e su peus caciapu Terminologia scientifica clr Etimo srd. Traduzioni Francese cendré Inglese ashy, grey Spagnolo ceniciento Italiano cenerìccio, grìgio Tedesco aschgrau.

fadhísa , nf: fadhixa Definizione chinisu, cussu budhiu asuta de sa braxa; su fogu etotu Sinonimi e contrari cardufari, fairivàiri Frasi si sa Sardigna sighit a bruxare goi no at a passare annos meda chi s'at a reduire a un'ísula de fadhixa ◊ coghiat sa cótzula in sa fadhixa Etimo ltn. *falliva Traduzioni Francese cendre sous la braise Inglese hot ash Spagnolo ceniza caliente debajo de las brasas Italiano cinìgia Tedesco Glutasche.

fairivàiri , nm: farivàiri, farivari, frarivrari Definizione chinisu biu e giai orrúbiu de cantu est budhiu meda asuta de sa braxa, tanti ca faet a dhue còere cosa (patata, castàngia, ou) Sinonimi e contrari calduchinu, cardufari, fadhisa Frasi cust'ou at a èssi prus saboriu si dhu fia tebidebi in su fairivàiri? ◊ s'istrumpat in s'arena finivini che pisita in su farivari ◊ allorigados in su farivari, mesa bentre tizirint in caentu… Etimo ltn. flagrare Traduzioni Francese cendre sous la braise Inglese hot ash Spagnolo ceniza caliente debajo de las brasas Italiano cinìgia Tedesco Glutasche.

mènga , nf Definizione genia de pigione mannu meda, longu fintzes de metro, a bicu longu, chi faet abbitu in Sardigna totu s'annu Sinonimi e contrari perdezoronadas Frasi dimónia de menga tonta, gei s'incorteis po cosa!… Cognomi e Proverbi smb: Menga Terminologia scientifica pzn, ardea cinerea Etimo srd. Traduzioni Francese héron cendré Inglese heron Spagnolo garza real Italiano airóne cenerino Tedesco Fischreiher.

tòa , nf: (sa t. = nr. satòa) atoa* toba 1, tzoa Definizione calidades de sàlighe, genia de linna modhe e lenta de logos de abba, faet pertighedhas bonas po intèssere, bestire istrègios, fàere pischedhas e cosas deasi Sinonimi e contrari sàbixi, sciova, tzarpa Frasi picat pacas fronzas de toba pro cosire unu moju Cognomi e Proverbi smb: Zoa Terminologia scientifica mt, Salix aurita, S. fragilis, S. viminalis Traduzioni Francese saule cendré, saule fragile Inglese common sallow, crack willow Spagnolo sauce, mimbrera Italiano sàlice cenerògnolo, fràgile Tedesco Silberweide.

«« Cerca di nuovo