fà, fàba , nf: fae, fai, fava Definizione genia de laore (upm) chi si sèmenat prus che àteru po bestiàmene e, po chie no est fàbbicu, bona meda po sa gente puru (a friscu, a granu e tega, sicada, su granu solu), bogat una tega cun granos chi faent cantu sa conca de su pódhighe, ma laditos, frore biancu ingespiau a niedhu: si narat fintzes de una terra semenada a fae (e deosi no est upm: is fas, sas faes); genia de ufradura tostada, a guronedhu, chi faet a iscrafíngiu, in sa carre (e deosi no est ump: sas faes = is maràndulas); sa conchedha de sa natura de su mascu / pl. a logos fadas (sing. fà)/ In sa fae si podet distínghere: s’arraighina, su cambu o canna (cumpria est buida), sa fògia, su frore, sa tega, su granu (o papu); in su granu si distinghet: su nasedhu o nare (atacau a sa tega, aintru), su pigiolu, is perras, su bichixedhu (ue faghet sa tzeurra); calidades de fae: fae lampósiga, pompósiga = campóliga, fabólica, fà de Moria, calidade de fae chi faet manna meda, fà nanita (faet sa canna curtza), fà bianca, fà niedha, faitu = calidade pitia pitia po animales; a/c.: est unu upm, foras candho un'agt. ndhe precisat sa cantidade: su pl. inditat terras postas a fae o essiduras in sa carre / fà marina = barraluga a ogu de santa Luxia Sinonimi e contrari babajone, malàndura / colpu Modi di dire csn: fae nari o nasi niedha = cumprida bene e intostendhe puru; fae arrebisale (a rebisale) = fai cota a budhiu; fava a olla = fae frisca, mescamente modhe, cota a budhidu e pustis frissa cun lardu; dare, leare fae (a rampu) o papai fà (nadu in suspu) = donai, pigai surra; faa cota a sossa = fae cota frisca, melòngia, intro sa tega, posta a bratzadas in una foghilada; fà ’e procus, fae polchina = sa patata de su lepurisposu; faa de mata, o fà de coloras = mammacica, zenia de erba (crepis bulbosa); su mali de sa fà = sa maladia de sa fae, itl. favismo Frasi semenare, tzapitare, bogare, bodhire, istegare, irranare, triulare fae ◊ sa mesa fit aparitzada de abba ebbia e fae arrebisale ◊ est bona meda sa fae cun lardu ◊ sa fae lómpida est nasiniedha ◊ s'annu nd'iaus tirau is fas a marra ◊ arribbaus a sa fà, mammai si fiat posta a istegai e a mimi m'iat fatu setzi in su spotedhàriu (B.Carta)◊ mi subèngio ca una note fut bénnia Pretonilla a mi pedie una dusina de fadas e pagu pagu de ollu po fae sa cena ◊ gioghendi ponemus a prémiu dexi papus de fà o dexi biríllias 2. rata rata ti essit sa fae chi dat mandhighinzu dolimalzosu ◊ gei si creit, po èssi tres fais purdiadas!…◊ cossos e bunnedhas de furesi nos faghiant su dossu a faighedhas 3. su mere cropat a fuste, ma s'animale traessu no tzucat, abbarrat prantau arregoglindhe fae a tegas longas ◊ si no mi la finis, oe che leas fae a rampu! Cognomi e Proverbi smb: Fa, Fa', Faa, Fae, Faedda, Fai, Fais, Fava Terminologia scientifica lrs, Vicia faba Etimo ltn. faba Traduzioni Francese fève Inglese broad bean Spagnolo haba Italiano fava Tedesco Feldbohne.

fàba 1 , nf: fàbula, fàua, fàuba, fàula, fàvula, fràrua, fràula, fràura, fràulla Definizione cosa chi si narat o chi si contat (mescamente apostadamente) chentza èssere, fintzes genia de paristória Sinonimi e contrari micídiu / castanza / ttrs. fàura | ctr. belidadi, beru Modi di dire csn: sculai una fàula = bogare in craru una fàula dendhe a bídere sa veridade; fàula presa in s'úngia = fàula nada sentza dhoi pentzai meda meda; fàulas = màncias biancas me is ungas; ello fàula est! = est própiu berus!, seguru!, ellonono!; fàula mia! = iscusa, no est acomenti apu nau, fui isballiendi; prèndhere sas fàulas a unu = contai e cumbinci a fàulas; fàulas còmporo e fàulas bendho = si seu nendi fàulas bollit nàrriri chi mi anti contau fàulas; atressai fàubas = contare fàulas; fàula si cheriat!…= e deabbonu chi esserat fàula: ma a dolu mannu (sa nova) est abberu Frasi no la fetedas fàula, ca est giusta veridade onzi paràula! ◊ su chi nau dèu no est faba: est berus! ◊ arga de muntonarju, cussa est fàvula tua! ◊ sunt totus contandhe fàbulas e a provaveru naro chi…◊ li conto carchi fàula, gai si callat ◊ ita totu at a èssi narendidhi: ndi dh'at atressai cancuna de fàuba! (R.Frésia) 2. die cun die lu bido prus arreputzadu: ello fàula est! (G.Ruju)◊ unu de su dinari si ndhe faghet ministérios suos: ello fàula est! ◊ m'abbàida a mi prèndhere sas fàulas gasie!… 3. fàula mia: su die no ischia mancu ite fia nendhe! ◊ fàula mia: isse no fit cun nois! Etimo ltn. fabula Traduzioni Francese mensonge Inglese lie Spagnolo mentira Italiano bugìa, menzógna Tedesco Lüge.

«« Cerca di nuovo