Definitzione Definitzione
Sinònimos e contràrios Sinònimos e contràrios
Maneras de nàrrere Maneras de nàrrere
Frases Frases
Sambenados e Provèrbios Sambenados e Provèrbios
Terminologia iscientìfica Terminologia iscientìfica
Ètimu Ètimu
Tradutziones Tradutziones
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
àssa 1 , nf: ata,
atza Definitzione
sa parte segante de una ferramenta, ue custa si torrat a unu filu fine fine; oru, tretu ue acabbat unu paris (o logu sétidu, ciciu) chi totinduna si che abbàsciat, nau de logu de monte, oru artu de mare, oru de erriu, ma fintzes de una pedra, de una tàula e cosas deasi; fritu meda, chi paret chi punghet, ispirtit
Sinònimos e contràrios
tàgliu
/
oru
/
bica,
trempa
/
fritu
| ctr.
tolu
Maneras de nàrrere
csn:
bogare s'ata a una forramenta = acutzai o fintzas mallai un'aina a manera chi s'atza arresurtit prus fini e seghit; s'ata de sa die = faghindhe die, orbescendi; s'ata de sa còscia = s'ímbena; pònnere de ata = (nadu de pedra, matone o àteru de gai, prus largu chi no russu) cun s'ala larga a fàghere fatzada, a zisa de aina seghendhe; passai de atza = colare de fiancu, ispostèndhesi a destra o a manca chentza si zirare; pònneresi de ata = cadredhare, fàghere su rempellu; castiaisí a perra de atza = a cul'e ogu, male; atza de arriu, de mari, de istrexu = oru de riu, de mare, de isterzu; èssere, istare atza a… = acanta a…; camminai, passai atza atza de… = colare ororu de…; pònneresi atza = bogai sa faci, pigai coràgiu e fuedhai o fai chentza bregúngia
Frases
s'ata de sa bistrale, de sa farche, de su fartzone, de sa lepa ◊ s'ispada durlindana in forte est fata chi cantu prus la corpo bogat s'ata! (M.Murenu)◊ at bogau s'atza a is ferrus
2.
s'ata de s'adhe, de s'orizonte, de su muru, atza de mari, de riu, de roca, de zannile, de sa roca, de monte ◊ su cucu fit cantendhe in d-un'ata de nae ◊ candho che sezis in cudh'ata, imbucade sos canes a ndhe suguzare sos porcrabos ◊ fut lómpiu a s'oru de s'atza e si fut incrarau ◊ medas si nci fuant iscutus de s'atza
3.
est tirendhe un'atighedha de travuntana… sos pes arressos los leat s'astrau!
4.
est nendhe machines de punta e de ata
5.
ísci s'ebba, candho mai ti mi pones goi de ata?!
6.
m'apo postu atza e semus intradas in arregionamentu
Sambenados e Provèrbios
smb:
Atza, Atzas
Ètimu
ltn.
*acia
Tradutziones
Frantzesu
fil tranchant
Ingresu
edge
Ispagnolu
corte,
filo
Italianu
filo tagliènte,
tàglio
Tedescu
Schneide.