Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

àssa 1 , nf: ata, atza Definitzione sa parte segante de una ferramenta, ue custa si torrat a unu filu fine fine; oru, tretu ue acabbat unu paris (o logu sétidu, ciciu) chi totinduna si che abbàsciat, nau de logu de monte, oru artu de mare, oru de erriu, ma fintzes de una pedra, de una tàula e cosas deasi; fritu meda, chi paret chi punghet, ispirtit Sinònimos e contràrios tàgliu / oru / bica, trempa / fritu | ctr. tolu Maneras de nàrrere csn: bogare s'ata a una forramenta = acutzai o fintzas mallai un'aina a manera chi s'atza arresurtit prus fini e seghit; s'ata de sa die = faghindhe die, orbescendi; s'ata de sa còscia = s'ímbena; pònnere de ata = (nadu de pedra, matone o àteru de gai, prus largu chi no russu) cun s'ala larga a fàghere fatzada, a zisa de aina seghendhe; passai de atza = colare de fiancu, ispostèndhesi a destra o a manca chentza si zirare; pònneresi de ata = cadredhare, fàghere su rempellu; castiaisí a perra de atza = a cul'e ogu, male; atza de arriu, de mari, de istrexu = oru de riu, de mare, de isterzu; èssere, istare atza a… = acanta a…; camminai, passai atza atza de… = colare ororu de…; pònneresi atza = bogai sa faci, pigai coràgiu e fuedhai o fai chentza bregúngia Frases s'ata de sa bistrale, de sa farche, de su fartzone, de sa lepa ◊ s'ispada durlindana in forte est fata chi cantu prus la corpo bogat s'ata! (M.Murenu)◊ at bogau s'atza a is ferrus 2. s'ata de s'adhe, de s'orizonte, de su muru, atza de mari, de riu, de roca, de zannile, de sa roca, de monte ◊ su cucu fit cantendhe in d-un'ata de nae ◊ candho che sezis in cudh'ata, imbucade sos canes a ndhe suguzare sos porcrabos ◊ fut lómpiu a s'oru de s'atza e si fut incrarau ◊ medas si nci fuant iscutus de s'atza 3. est tirendhe un'atighedha de travuntana… sos pes arressos los leat s'astrau! 4. est nendhe machines de punta e de ata 5. ísci s'ebba, candho mai ti mi pones goi de ata?! 6. m'apo postu atza e semus intradas in arregionamentu Sambenados e Provèrbios smb: Atza, Atzas Ètimu ltn. *acia Tradutziones Frantzesu fil tranchant Ingresu edge Ispagnolu corte, filo Italianu filo tagliènte, tàglio Tedescu Schneide.

calpída , nf: carpida, caspida, crapia, crapida Definitzione aperta, segada, tzacada in sa linna, in sa terra sicada, o àteru de tostau; genia de segada chi si faet in d-una o in ambas origas de un'animale po sinnu: si faet isperrandho s'origa de sa punta a mesu, ma chentza che ndhe segare nudha Sinònimos e contràrios abberta, calpidura, carfidura, secada, trapada / carfia, intaca, supada, trapada Frases sa terra est totu calpidas, comente est dae meda chentza pròere ◊ s'abba de sa carpida la bufo ca est bona 2. sa robba mia zughet a sinnu carpidas ambas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu incision, fente Ingresu incision Ispagnolu corte, hendidura Italianu incisióne, fessura Tedescu Einschnitt.

chíltzina , nf Definitzione su che ndhe segare un'orrugu, de calecuna cosa, incurtzadura Sinònimos e contràrios irmíngua, mímina, sméngua Frases no mi fetas sa chíltzina: ischia chi fint batoschentos e como mi naras chi sunt treghentos! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu déchet, diminution, coupe Ingresu decrease Ispagnolu corte Italianu diminuzióne, tàglio Tedescu Verkürzung, Schnitt.

féstu , nm Definitzione su sestare, su segare a misura s’orrobba po dha cosire a bestimentu Sinònimos e contràrios sestu Tradutziones Frantzesu action de couper, de tailler Ingresu cut Ispagnolu corte Italianu tàglio Tedescu Schnitt.

ischígliu , nm Definitzione segada de traessu, a istúturu, parangada a una parte, fintzes línia fata de traessu ma sèmpere a un'imboe, prus bàscia a una parte (a cabu i.) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coupe de travers Ingresu oblique cut (awry) Ispagnolu corte oblicuo Italianu tàglio sghémbo, oblìquo Tedescu Schrägschnitt.

secàda , nf: segada Definitzione su segare; sa fresadura chi abbarrat de su segare, su tretu de longu totu comente est segau Sinònimos e contràrios arrogadura, iscalabrada, secadura, tazada Maneras de nàrrere csn: andai a segadas = a trevessu, perilloi perillai, a trovèlgias; bènniri in segada = in colada, resurtare inue si colat Frases debberone segada chi li as fatu a fórtighe, a sa berbeghe, tundhindhe! 2. apu pigau custa cosa ca mi beniat in segada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coupe, fente, rupture, cassure Ingresu cut, split Ispagnolu corte Italianu tàglio, lesióne, spacco, rottura Tedescu Schnitt, Riß, Bruch.

secadúra , nf: segadura, segarura Definitzione su segare; su tretu segau Sinònimos e contràrios arrogadura, crichinonzu, secada Frases sa segarura chi dhi ant fatu, portat is pius a pingiaredha! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coupe Ingresu cut Ispagnolu corte Italianu tàglio Tedescu Schnitt.

serronónzu , nm Definitzione su serronare, serronadura, segadura a serrone Sinònimos e contràrios secadura, serradura 1, serramentu, serrognu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sciage Ingresu sawing, cut Ispagnolu el serrar, corte Italianu segatura, tàglio Tedescu Sägen, Schnitt.

tzallàda , nf Definitzione segada in calesiògiat parte de su corpus umanu o animale Sinònimos e contràrios frincu, secada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coupure Ingresu cut Ispagnolu corte Italianu tàglio nel còrpo Tedescu Schnitt.