acumonài , vrb: acumonare Definitzione
arregòllere o pònnere totu impare, totu a unu (bestiàmene, àteru), a cumone; giare su bestiàmene a contivigiare a mesu pérdia e a mesu badàngiu, a mesapare; su si pònnere impare
Sinònimos e contràrios
aggregare,
assotziai
Frases
parte de sas abbas de cussu riu est intubbada: su restu est acumonada pro abbare campos e frutales ◊ si boleis guadangiai de prus, acumonaisí in sotziedadi!
Terminologia iscientìfica
pst
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
réunir
Ingresu
to aggregate
Ispagnolu
juntar,
poner en común
Italianu
aggregare,
méttere in comune
Tedescu
zusammentreiben,
Vieh in Halbpacht haben
beltiàmene, beltiàmine , nm: bestiàmene,
bestiàmine,
bestiàmini,
bistiàmene,
bistiàmini Definitzione
animales, mescamente mannos e pesaos po totu su chi podent produire / b. grussu = pegos mannos (boes, bacas, cuadhos); b. minudu = pegos de carena minore; b. rude = chentza domadu; min. bestiamenedhu = b. pagu, minudu / pesare, tènnere, contivizare, fàere, pastorigare b.; iscussuai su bestiàmini = suguzare, bogare a pàschere
Frases
tra bestiàmine e terras tenet intradas bonas ◊ s'ortu cheret serradu no b'intret bestiàmine ◊ su bestiàmini in s'ierru istràgiat su logu ◊ a pasci óminis nci bolit prus passiénzia chi non a pasci bestiàmini ◊ a fàere bestiàmene dhue cheret triballu e ogos apertos ◊ su bestiaminedhu suo: pacas pudhas e una crapa
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
bétail
Ingresu
cattle
Ispagnolu
ganado
Italianu
bestiame
Tedescu
Vieh.
fiàdu , nm, nf Definitzione
css. animale mannu de petza (baca, brebè, cuadhu, e àteru); nau in cobertantza (fintzes fiadedhu), una calesiògiat persona, nau unu pagu a disprétziu, bolendho nàrrere chi no est tanti persona bona, e si narat fintzes de bobboi (unu pagu a brulla, po erríere)/ min. fiadutzu
Sinònimos e contràrios
animabi,
pecus
Maneras de nàrrere
csn:
malu fiatu = fiadu malu, cristianu pagu bonu; fiadu berbeghinu, béchinu, bulu, fiadu minudu (animali piticu); fiadu russu = animali mannu
Frases
ite bella fiadu, cussa baca! ◊ su pastore deviat dare contu a unu fiotedhu de fiados berveghinos ◊ li ant regaladu fiados minudos e fiados russos ◊ in su saltu paschiat paritzos fiadutzos ◊ fia teracu anzenu ma mi ndhe essei e mi ponei abbandha cun fiados mios
2.
arratza de fiadu chi at buscadu, a maridu, Fulana: mandrone de prima calidade!
Tradutziones
Frantzesu
bête,
pièce de bétail
Ingresu
beast,
head (of cattle)
Ispagnolu
cabeza de ganado,
res
Italianu
béstia,
capo di bestiame
Tedescu
Vieh,
Tier.
pécus , nm: pegus Definitzione
css. animale mannu de petza (baca, brebè, cuadhu, e totu deosi); nau in cobertantza, una calesiògiat persona, nau unu pagu a disprétziu, bolendho nàrrere ca no est tanti persona bona, e si narat fintzes de bobboi (unu pagu a brulla, po erríere)/ min. peghitu, pegugedhu; pegos cuncordos = animalis, bòis, chi si addatant unu a s'àteru e fait a dhus giúngiri impari
Sinònimos e contràrios
animabi,
fiadu
/
pècore
Frases
cussos sunt pegos de mola! ◊ po no perdi unu pegus cantu no as girau!◊ de pegos bonos formadu at masones ◊ medas colant in cussu locu chin pecos mustrencos ◊ sos pacos pecos chi mi sunt restaos timo chi nche los giuca a bochidorju ◊ non pongas cani a dogna pegus! ◊ tenit centu pegus de brebeis
2.
bellu pegus, cussu cristianu, mih!
Ètimu
ltn.
pecus
Tradutziones
Frantzesu
pièce,
tête
Ingresu
animal
Ispagnolu
res,
cabeza de ganado
Italianu
capo di bestiame
Tedescu
Stück Vieh.
ròbba 1 , nf Definitzione
su bestiàmene bastat chi siat, pigau totu a unu, coment'e tàgiu: dhu narant sing. ebbia / min. robbita, tàgiu de pagos pegos
Sinònimos e contràrios
bama,
bestiàmine,
tàgiu
Maneras de nàrrere
csn:
r. istella = su mardiedu chi dhi anti bociu s'angioni; r. anzonada = su mardiedu chi portat s'angioni avatu; èssere, o èssereche, in sa r. = èssiri castiendi su bestiàmini; segaresiche una punta ’e r. = bèndheresi una parte de su bestiàmine; r. istraca (nadu in suspu) = fémina mala, bagassa; (nau de ccn.) èssereche in sa chida de sa r. = faendho sa chida chi dhi tocat de atèndhere su bestiàmene, candho dhu contivígiant a chida chida
Frases
su pastore est immandrendhe sa robba ◊ sa robba in maju cheret tusa ◊ tenet sa robba in sa cussòrgia de fúrriu ◊ s'intendhet sa robba gramuzandhe a trachedhu ◊ maridu meu ch'est in sa robba ◊ una punta de robba mi che sego, ca mi bisonzat dinari ◊ Fulanu tenet in pastore sa robba de frades Piras ◊ fit tempus malu e sa robba morta de fàmine fit dendhe pagu late
Tradutziones
Frantzesu
bétail
Ingresu
livestock
Ispagnolu
ganado
Italianu
bestiame
Tedescu
Vieh.