Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

aconcàda , nf: aconcara, aconchiada Definitzione decisione o cosa chi si faet chentza dhue istare pentzandho meda meda, mescamente si est cosa de importu o chi costat, ma fintzes decisione chi costat meda e arrechedet sacrifíciu mannu; cosa chi benit a conca; fintzes atumbada cun sa conca Sinònimos e contràrios aconcu, acucada, ancada, ciancarronada, isconcata, isconchinada, meleda / cdh. acuncata Maneras de nàrrere csn: fàghere s'aconcada, fàghere aconcadas = pigai decisionis atrivias; aconcada maca = detzisione leada a sa maconatza, pro cosa grave Frases si unu faiat s'aconcara de cambiai sa moda, depiat atzetai de dhu nàrriri ca si fiat ammachiendi ◊ no ndhe fetas de aconcadas macas, ca ti ndhe as a impudare! ◊ già l'apo fata bella s'aconcada, pro una bolta chi mi bi so postu, a bogare sa limba! ◊ at fatu s'aconcada de leare cussa tanca, ma no fit a tretu de lu poder fàghere 2. custos festamentos, cun d-un'aconcada de presuntzione, no totu mi ndhe los irmenticabo 3. su sirboni dhi fiat asuba…, dhu mossiàt, dhi ghetàt aconcadas cun is sannas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu étourderie Ingresu heedlessness Ispagnolu disparate, barbaridad Italianu sventatézza, decisióne grave, azzardo Tedescu Leichtsinn, schwere Entscheidung, Wagnis.

afaúndia, afaúndiu , nf, nm Sinònimos e contràrios assolocada, matana Tradutziones Frantzesu agitation, fatigue Ingresu chill Ispagnolu cansancio Italianu scalmana Tedescu schwere Anstrengung.

caría, cària , nf Definitzione pelea manna, múngia, sa chi si podet pigare cariendhe (suighindho) ma fintzes in css. àteru manígiu Sinònimos e contràrios cariada, cariadura / antua, atzanu, bataria, cadha, cumbata, demozu, impodha, inzotu, istripa 1, matana, mugna, pista, pistapone, podha, rebbatu, stragu 1 | ctr. discànciu, pasu Frases za mi ndhe ant dadu de cària cussos animales, oe: no los podia agatare, mi ant fatu zirare totu su monte! ◊ pro fàghere una resolza bona bi cheret sa cària sua! Sambenados e Provèrbios smb: Caria Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu peine énorme Ingresu intense strain Ispagnolu esfuerzo Italianu fatica intènsa Tedescu schwere Mühe.

graèsa , nf Definitzione su èssere grae, grave Sinònimos e contràrios grajori, graura, pesantori / gravedadi 2. intendho sa graesa de cudha mineta! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu gravité Ingresu gravity Ispagnolu gravedad Italianu gravità Tedescu Schwere.

gravedàdi , nf: gravidade Definitzione su èssere grave, apretosu de una cosa o chistione; in física, sa g. est sa fortza chi at sa Terra de si atirare sa cosa e po cussu sa fortza chi faet orrúere sa cosa a terra, sa fortza chi nosi faet nàrrere chi una cosa est grae o, méngius, tenet pesu, pesat Sinònimos e contràrios gravesa Frases tue no l'as crétidu sa gravidade e dipesu ndhe li est su dannu! Tradutziones Frantzesu gravité Ingresu gravity Ispagnolu gravedad Italianu gravità Tedescu Schwere.

ispabógliu , nm: ispabolzu, ispaborzu, ispaporju, ispaporzu, ispavolzu, ispobolzu, ispravorzu Definitzione foedhu chi narant sèmpere in su sensu de cosa peleosa, difícile, chi faet sufrire, istare male, ma chi iat a èssere nau in cobertantza, ca iat a bòllere nàrrere gosu, comodidade, pàusu, asséliu, ispàssiu Sinònimos e contràrios ispregolzu Maneras de nàrrere csn: fàghere una cosa a malu i. = a pelea, a inzotu; manigare a s'i. = a meda, fintzas a no bi ndhe istare prus; a i. = cun paga lughe Frases già l'apo s'ispaborzu cun tegus!…◊ già mi ndh'at dadu de ispaborzu, cussa criadura! Assiat! (G.Ruju)◊ ite ispaborzu sa betzesa!…◊ incomintzat luego s'ispaborzu de sos profumos sos piús rafinados…: sulos púdidos, rutos isfogados che candho manigadu ant in mortorzu (Grolle)◊ in cussa domo da bi l'ant s’ispabógliu, ant postu sos ferros a su fizu! 2. no apo ispabolzu in logu (P.Casu)◊ si aia àpiu una dàlia po s'abbutonadorzu fipo istau s'ispaporzu de sos pitzinnos! (A.Cucca)◊ suta a cumandhu anzenu no mi drommio a bonu ispravorzu 3. semper mi ne so pesadu, mancaris a malu ispobolzu (M.Monterra)◊ at fatu totu a malu ispaborzu, gherrendhe chin prunetza e ruedhu ◊ siscura, est a malu ispravorzu, morindhe e chentza mòrrere! ◊ istant tota die tibbitabba sas feminedhas cun totu ispabolzu, samunendhe ◊ za apo dormiu ma a malu ispaporju Ètimu ltn. ex + pauper Tradutziones Frantzesu sacré travail Ingresu hard work Ispagnolu tute, zurra (f) Italianu faticàccia Tedescu schwere Anstrengung.

istrípa 1 , nf Definitzione pelea manna / picare un'i. Sinònimos e contràrios antua, cadha, cària, cumbata, impodha, inzotu, istimpida, matana, mugna, pista, pistapone, podha Frases cuss'afuta e s'istripa chi nos amus picau nos at catzau su sonnu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sacré travail Ingresu bad strain Ispagnolu tute Italianu faticàccia Tedescu schwere Anstrengung.

pesantòri , nm Definitzione su èssere grae de sa cosa, de una chistione; dificurtade a digirire / pesantori de conca = fintzas axiu Sinònimos e contràrios grajori, graura / barrancu Ètimu ctl. pesantor Tradutziones Frantzesu lourdeur, pesanteur Ingresu heaviness Ispagnolu pesadez Italianu pesantézza Tedescu Schwere.