Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

addiciài , vrb Definitzione pònnere su díciu, s'annomíngiu, s'ingiúliu Sinònimos e contràrios annomingiai, aparalumenare, aproegliare, imparanigiai, allomingiai, azistrare 2. cussus funt addiciaus "grutajus" Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu surnommer Ingresu to nickname Ispagnolu apodar Italianu soprannominare Tedescu einen Spitznamen geben.

annomingiài , vrb: annumingiai Definitzione pònnere s’ingiúliu, s'annomíngiu, a unu; nàrrere s’ingiúliu a unu, tzerriandhodhu cun custu númene de befa Sinònimos e contràrios addiciai, allomingiai, aparalumenare, aproegliare, azistrare, imparanigiai, istinzare Frases ca si poniat su bistiri de ortigu dh'ant annomingiada Ortighita ◊ eus annomingiau sa genti candu eus bófiu istragagliai a chelegunu ◊ a unu in bidha dh'iant annomingiau Conchemallu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu surnommer Ingresu to nickname Ispagnolu apodar Italianu soprannominare Tedescu einen Spitznamen geben.

aparalumenàre , vrb: aparanumenare, paralumenare Definitzione pònnere, giare o nàrrere s'ingiúliu a unu Sinònimos e contràrios addiciai, allomingiai, annomingiai, aproegliare, azistrare, imparanigiai Frases aparalumenare est s'istràviu sou e donzunu in bidha tenit un'improverzu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu surnommer Ingresu to nickname Ispagnolu apodar Italianu soprannominare Tedescu einen Spitznamen geben.

aproegliàre , vrb: aproerzare, aprogherzare, aprovelzare, aproverzare Definitzione pònnere o nàrrere unu númene a ingiúliu a calecunu Sinònimos e contràrios addiciai, allomingiai, annomingiai, aparalumenare, azistrare, imparanigiai, ingiuliare Frases a unu tiu Bore l'aiat aproverzadu "Su ritardatàriu" ◊ sos voedhos los aproegliaimus pro los distínghere ◊ a su sínnicu l'ant aproegliatu "Aschiolu" ◊ ti at a àere aprogherzau babbu tuo?! (M.Ladu) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu surnommer Ingresu to nickname Ispagnolu apodar Italianu soprannominare Tedescu einen Spitznamen geben.

arranguitzài , vrb: arrenguitzai, arringuitzai, arringulitzari, ranguitzai Definitzione giare o pigare cosa chi praghet, fintzes coment'e paga, de cuntentu po calecuna cosa chi unu at fatu, batire sa gana, pigare s'àteru a losingas, cun promissas e cosas chi dhi podent pràghere Sinònimos e contràrios acasagiai, arranguai, imbozare, inganatzire, ingangulissai, ingrangugliare | ctr. dirganare, irbozare Frases una tassa de cafè bonu cun pastas de lati dhas iat arringuitzadas de sa fatiga de su viàgiu ◊ a mairu tuu dhu depis basai e arranguitzai! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu gratifier Ingresu to give a bonus Ispagnolu gratificar Italianu gratificare Tedescu eine Gratifikation geben.

atzinníre , vrb Definitzione fàere tzinnos Sinònimos e contràrios acinnai 1, ammiare Tradutziones Frantzesu faire signe Ingresu to make signs Ispagnolu hacer señas Italianu accennare Tedescu Zeichen geben.

creschimoniàre , vrb Definitzione giare o fàere creschimónia, aumentu Frases chi su Segnore bos creschimonzet, a bois e a fizos bostros! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu prospérer Ingresu to give prosperity Ispagnolu hacer prosperar Italianu dare prosperità Tedescu Wohlstand geben.

dadúra , nf Definitzione su giare, pentzau coment'e manera de fàere / fàghere una cosa a d. = giaidha, deasi, chentza dha fàere pagare Sinònimos e contràrios | ctr. leadura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu donation Ingresu donation Ispagnolu donación Italianu donazióne Tedescu Geben.

impaperotài , vrb: impapirotare Definitzione fàere a imbodhigu, pònnere cosa imbodhigada, fata a imbodhigu Sinònimos e contràrios imbodhiai Tradutziones Frantzesu entortiller Ingresu to put in a paper bag Ispagnolu enrollar Italianu incartocciare Tedescu in eine Tüte geben.

imprendài , vrb: imprendhare, imprennare Definitzione giare in prendha, impromítere o giare calecuna cosa po ndhe garantire o assegurare calecun'àtera Sinònimos e contràrios impegnai Frases no as a crere chi m'imprendho sa domo pro comporare bestires bellos a tie?! ◊ aia chérfidu imprendhare a sos versos sas boghes piús beras atogadas in sa zente (C.Puddu)◊ deo ti apo imprendhadu su coro Ètimu ctl. emprendar Tradutziones Frantzesu donner en gage Ingresu to pawn (stg.) Ispagnolu dejar en prenda Italianu dare in pégno, ipotecare Tedescu etw. jdm. als Pfand geben.

oliài, oliàre , vrb Definitzione giare o pònnere is ògios santos a su malàidu, mescamente a su grave morindhosi; fintzes cundhire cun ógiu; rfl. in cobertantza, arrennegare meda Sinònimos e contràrios estremuntziai, ozusantare, pernuliai Frases su preíderu fit oliendhe unu betzu in letu ◊ príderu Nurra, curzat ca mi óliat sa fémina ca est morzendhe! ◊ cuss'ómini est morendisí, dh'ant oliau puru!◊ mi seo immalaidada meda e s'arretore mi at oliau Ètimu ctl. oliar Tradutziones Frantzesu donner l'extrème-onction Ingresu to give the extreme unction Ispagnolu olear Italianu dare l'estrèma unzióne Tedescu die letzte Ölung geben.

ozusantàre , vrb Definitzione pònnere, giare is ogiossantos a unu malàdiu Sinònimos e contràrios oliai, pernuliai Frases deviat mòrrere dai como a posca, l'aiant fintzamentras ozusantadu e cuminigadu… epuru torresit sanu che pische! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu donner l'extrême- onction Ingresu to give the extreme unction Ispagnolu olear Italianu dare l'estrèma unzióne Tedescu die letzte Ölung geben, die Krankensalbung geben.

poltantàre , vrb: aportantai, portantare Definitzione fàere andhare su cuadhu a portante Frases su cadhu de babbai poltantat Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire prendre l'amble Ingresu to amble Ispagnolu marchar en paso de ambladura, portante Italianu dare l'àmbio Tedescu den Paßgang geben.

scingrài , vrb: isciringare*, sciringai Definitzione fàere calecuna cosa a siringa in su sensu de samunare o imbuidare un'arremu (es. busciuca); nau in cobertantza, fàere sufrire, agghejare, giare ifadu a unu Sinònimos e contràrios ifadare Tradutziones Frantzesu cathétériser Ingresu to catheterize Ispagnolu poner un catéter Italianu cateterizzare, dare un lavativo Tedescu Katheterisieren, ein Klistier geben.