apanedhàre , vrb Definitzione fàere panedhas, una genia de pane, fàere a bisura de panedha Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu embuer Ingresu to give the form of loaves Ispagnolu hacer pan Italianu appanare Tedescu in Form von Brotlaiben bringen.
figúra , nf: fregura, frigura, friura Definitzione css. cosa chi si potzat bíere cunsiderada coment'e tratos prus importantes, mescamente coment’e disegnu de pòdere connòschere ite est o ite bolet arrapresentare; arresurtau de unu cumportamentu o fintzes su chi podet pàrrere una cosa in cara de àtere o cun àtere, nau mescamente in sensu bonu (sinono si depet precisare) Sinònimos e contràrios cona, folma, immàgini Maneras de nàrrere csn: pònnere, no pònnere figura in carchi cosa = pònnere cabu, no pònnere cabu a carchi cosa, fàghere, no fàghere contu de carchi cosa; ómini de figura lègia = ómine feu; frigura giométrica = frigura de forma pertzisa de longària, largúria e/o de artúria de ndhe pòdere medire sa mannària cun fatzilidade; no dh'agguanto sa figura! = no dhu potzu biri!; oi in figura e cras in sepultura = a mòrrere za si faghet impresse! Frases su triàngulu est una figura prana a tres àngulos e tres latos ◊ custa figura inditat sa essida da'inoghe 2. gei seus segurus in custa vida…: oi in figura e cras in sepultura! ◊ no mi paret piús cudhu colore: o tue as cambiadu de figura o non giuas e ti as postu procura! 3. fit piciocone trízile e, bene sestadu e bestidu a festa, sa freguredha sua la faghiat ◊ si ti ponias a triballare, cantu chi ses ammandronadu, faghias menzus frigura! ◊ cussa est cosa metzana e de frigura no ndhe faghet Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu silhouette, illustration, figure Ingresu figure Ispagnolu figura, buenmal papel Italianu figura Tedescu Form, Gestalt, Figur.
fòlma , nf, prep: forma, fromma Definitzione is línias, is oros chi giaent assimbígiu distintu a totu is cosas, ma fintzes su chi bastat po giare una bisura a calecuna cosa; genia de aina o istrégiu chi si ponet a segare o a fàere cosa sèmpere oguale (es. pasta, biscotos, pabassinos); trastu po mantènnere firma calecuna cosa a manera de pigare una bisura o mannària diferente; coment'e prep. si narat po istabbilire unu límite / forma chi… = apenas chi…, comente…, a manu a manu chi… Sinònimos e contràrios figura, modellu, mógliu / cufromma Frases custa poesia est posta in forma de chistionu ◊ cussa picioca portat is formas e sa caminada de una bagadia ◊ su tziu est ispinghendhe unu carredhu a forma de casseta 2. su mastru ponet in fromma sas iscarpas ◊ nci funt is formas po fai figuras de terra o de ghísciu 3. atendiai su pei forma su lentzolu ◊ forma su stampu su babballoti ◊ fromm'a s'intentu meu mi recreo (Piras)◊ mi ant arrestau, ma fio ispetandhe de dha finire forma s'innotzéntzia ◊ forma a s'ispesa depiat èssere su balanzu! 4. cumentzant illuegus a si fai burlas de issu forma chi si funt sétzius ◊ s’est cuau in s’ortu a fosili parau po isparai su furoni forma chi s'iat a èssiri pesau in su muru ◊ in domu seu pagu trancuilla, forma ca imbèciu crescit su dolori (G.Zedda) Sambenados e Provèrbios smb: Forma Terminologia iscientìfica ans Ètimu ltn. forma Tradutziones Frantzesu forme, moule Ingresu mould Ispagnolu forma, molde Italianu fórma, stampo Tedescu Form.
irbrofodhàre , vrb Definitzione fàere o essire a fodhe, illargare, pigare un'àtera forma prus larga Sinònimos e contràrios ilfodhonare, infodhonare, istiriolare, sciabudhai, sciadhonai, sciodhai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu déformer Ingresu to put out of shape Ispagnolu deformar Italianu sformare Tedescu aus der Form bringen.
sàgama , nf Definitzione genia de forma po fàere a betu giustu calecuna cosa (de linna sa chi is muradores ponent po fàere guarnissas in is muros) Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu modèle Ingresu shape Ispagnolu escantillón Italianu sàgoma Tedescu Form.