sècere , vrb: sèciri, sètzede, sètzere, setzi, sètziri, tzètzere Definitzione pònnere o istare cun is nàdigas postas (in terra, in cadira, a cuadhu o àteru) a manera chi sa carena no peset in is cambas; nau mescamente de cosa, pònnere a manera de istare prus bàscia e firma (aus. àere); calare o istare bene, a manera chi una cosa si adatat, o istat firma; nau de animale mascu, cobèrrere sa fémina; nau de cosa avolotada, pausare, su si pònnere de sa malesa in su fundhu / pps. sétzidu, sétziu Sinònimos e contràrios cecire, seciai, sèdere* / zúchere / pasare | ctr. ficare, istantargiai, pesai Maneras de nàrrere csn: sèciri a isperrancòscia, sètziri a s'imperrimperrada = a s'imperriotu, coment'e a cadhu, un'anca a un'ala e una a s'àtera de carchi cosa; sètziri in sa mesa = sere acurtzu a sa mesa pro manigare; setzi che ollu a petza = andhare bene meda, èssere própiu addatu; sètziri in callu (nadu de carchi cosa a ccn.)= cúrrere a cazu, cúrrere de culu, piàghere chentza unu motivu zustu, gai segundhu su meledu; sa festa de Secidindomu = de santu Seindomo (de no andhare a perunu logu) Frases pighit sa cadira e setzassidha! ◊ unu tzertu amigu un'ègua teniat chi no dha setziat solus che issu e dèu ◊ su pitzinnu sétzilu in sa cradea! ◊ in sa cosa dividia s'àngelu si dhue secet ◊ beni a inolle e secedí! 2. non c'est perda chi non setzat a muru ◊ dh'est sétziu che capedhu a tingiosu ◊ su bistiri mi setzit bèni ◊ setzit prus befa chi no frastimu 3. su caboni at sétziu is pudhas 4. s'àcua trulla boit lassada sètzi ◊ su binu tocat a dhu lassare sètzere chi no abbarret trudu Sambenados e Provèrbios prb: buconi pretziu, s'àngelu si dhoi setzit ◊ chini setzit cuadhu allenu ndi calat candu non bolit Tradutziones Frantzesu s'asseoir Ingresu to sit Ispagnolu sentarse Italianu sedére, assìdersi Tedescu sitzen, sich hinsetzen.

sèdere , vrb: sèere, sèi, sèiri, sere Definitzione pònnere o istare cun is nàdigas postas (in terra, in cadira, a cuadhu, o àteru) a manera chi sa carena no peset in is cambas; nau de bestimentu, orrúere o calare bene bestiu, a manera chi una cosa si adatat, o chi istat firma; pigare e dominare coment'e animale / impr. sei!, seide!, sedite!; pps. sétidu, sétiu Sinònimos e contràrios cecire, sècere, seciai | ctr. ficare, istantargiai, pesai Frases cola e sedi ca negossiamus! ◊ inchi dhis bèngiat unu dabori chi no si potzant sèi! ◊ tèngiu unu bellu iscannu po mi sèi ◊ mi che seo a cadhu a s'àinu ◊ daghi cheres chi mi sea mi apo a sere ◊ in custa pedra mi seo ◊ torro a sèdere a pilu sa calabrina ◊ domo su cabadhedhu e gai mi lu poto sèdere ◊ ajaja si sediat su postale e che crompiat fintzas a Làconi 2. chi no benint a papai, cussus piciochedhus, ita at a èssiri a trabballai, ca dhi seit! ◊ custa preda est una conca de cane: no seit de perunu betu 3. a custos castigados si los seint e leant a trubbu comente cherent! Sambenados e Provèrbios prb: pro unu malu andhare menzus unu bonu sere Ètimu ltn. sedere Tradutziones Frantzesu s'asseoir Ingresu to sit Ispagnolu sentar Italianu sedére Tedescu sitzen.

traséri , nm Definitzione de sa parte de apalas de sa carena, sa chi si ponet cicindho; (nau pl.) is alas de palas de unu bestire Sinònimos e contràrios ciapanarju, ciapione, strafanàriu / bulla, coedha Terminologia iscientìfica crn Ètimu ctl., spn. traser Tradutziones Frantzesu derrière, arrière-train Ingresu bottom Ispagnolu trasero Italianu sedére Tedescu Gesäß.

«« Torra a chircare