Definitzione Definitzione
Sinònimos e contràrios Sinònimos e contràrios
Maneras de nàrrere Maneras de nàrrere
Frases Frases
Sambenados e Provèrbios Sambenados e Provèrbios
Terminologia iscientìfica Terminologia iscientìfica
Ètimu Ètimu
Tradutziones Tradutziones
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
istànca , nf: istanga,
stanga Definitzione
orrugu de linna grussu de pònnere apalas de sa genna po dha poderare serrada bene segura, o po trebballare in sa prentza in su molinu de s'olia, po fàere fortza ponendhodha apuntedhada a ccn. cosa
Sinònimos e contràrios
barra 1,
leva 1
Maneras de nàrrere
csn:
un'i. de ómini = ómine russu e artu, fatu in forte; corp'e istanga!… = male, mih! (si narat addaghi dispiaghet carchi cosa chi est piàghida a s'àteru chi si l'at tenta a fura o chentza la triballare)
Frases
sa pira de sos isportinos cheriat azustada a istanca, supressendhe ◊ cumandhadu at zente cun istancas e a fine de ora cun tribàgliu tiradu ndhe l'ant fora (P.Pisurzi)◊ aferresit s'istanga po li corpare ◊ sa gianna fit serrada cun s'istanca de ferru ◊ ant agatau un'ou aici mannu… chi dhu fúrriant a istanga!
2.
corp'e istanga: praxit a tui puru sa cosa bona!
Ètimu
itl.
stanga
Tradutziones
Frantzesu
barre,
bâcle
Ingresu
bar
Ispagnolu
tranca
Italianu
sbarra,
spranga
Tedescu
Stange.
traèssa , nf: traversa,
travessa,
tressa,
truessa Definitzione
css. cosa posta o fata de traessu, a istúturu (in su sensu destra/manca in raportu a ananti/apalas): orrugu de linna, ferru, muru o àteru; fintzes tretu in mesu de duas puntas de monte po passare de una bandha a s'àtera; cosa in contràriu
Sinònimos e contràrios
istanca,
taulone,
travedha
/
murallone
Frases
in su palinzu bi amus fatu traessas pro fàghere iscra a ortu ◊ su fundhu de su carru est a traessas ◊ sa sedha, pro muntènnere sos duos arcos, zughet traessas ◊ sa truessa de su stàuli, is truessas de sa ferrada
3.
si ti bollit cussa, po nosu non ci funt travessas!
Ètimu
ltn.
tra(n)sversa
Tradutziones
Frantzesu
entretoise,
barrage
Ingresu
crossbar,
blockage
Ispagnolu
travesaño,
barrera
Italianu
travèrsa,
sbarra,
sbarraménto
Tedescu
Querbalken,
Absperrung.