múndhu , nm: mundu, munnu Definitzione sa Terra, su pianeta totu intreu coment'e logu de abbitu de s'Umanidade; totu sa gente chi dhue bivet Maneras de nàrrere csn: connòschere m. = zirare logos; cudhu m., s'àteru m. = su logu de sa vida apustis de sa morte, itl. l'aldilà; èssere in su m. ca bi at locu = èssiri coment'e nisciunus, fatus e lassaus; fàghere mares e mundhos = cosas de ispantu, mannas, aira; bogai, bogare dae su m. = bochire; batire a su m. = fai nàsciri, donai sa vida; acabbai mundu de ccn. cosa = no ischire inue ndh'istare, èssere cuntentos; èssere a m. pérdidu = a barca pérdia, bintu, andhendhe male; cantu andat m. = cantu durat su m. Frases no connosco a fundhu sas cosas chi cumponent custu mundhu ◊ biadu a tui fillu miu, ca as connotu mundu! ◊ ringràtziu a mamma e babbu chi mi ant batidu a su mundhu ◊ in su mundhu dhue at logu po totus! 2. cussas ànimas chi andhant in giru a fàghere male nachi no las cherent mancu in cudhu mundhu ◊ pissichita, bidènnesi a munnu pérditu fit a punta a si ghetare a terra istrumata 3. totu su mundu at fatu a pastori ◊ essat su mundu e nerit si dèu apu fatu mali! 4. no as a crei ca ndi dhu bollu bogai de su mundu a mairu miu, no! ◊ in domu sua ndi obiant acabbai mundu ca fut isposa cun su prus arricu de sa bidha! ◊ candu si dh'apu nau fut acanta de m'istochigiai, ndi obiat acabbai mundu! ◊ tue no segas, ne pensas, ne pones: ses in su mundhu ca bi at logu! ◊ cantu andat mundu ti ant a nomenai Sambenados e Provèrbios prb: culu sétzidu no bidet mundhu ◊ su mundhu est de sos lestros Ètimu ltn. mundus Tradutziones Frantzesu monde Ingresu world Ispagnolu mundo Italianu móndo Tedescu Welt.

nétu , agt Definitzione chi no portat malesa, muga, brutore, àliga; nau de su fàere, de sa cusciéntzia, chi no tenet pecos, cosas de si pentire, vítzios, fatas malas de si fàere perdonare Sinònimos e contràrios lígiu 1, límpidu / onestu | ctr. brutu, cadhóciu, mugosu Maneras de nàrrere csn: èssere n. de pecados = chi no tenet pecados, chentza gàrrigos de cusséntzia; èssere n. de fizos = no tènniri fillus nudha; paris n. = logu aici bonu chi no dhoi at nudha de podi fai arrúiri; triballu n. = chi no dhoi at de s'imbrutai; dinari n. = guadàngiu, dinai de contai e bastat, a billetus, foras totu is ispesas, fintzas guadangiau cun pagu trabballu, sentz'e s'imbrutai; n. chei s'oro = fintzas luxenti de cantu est límpiu, netu meda Frases su trigu como chi est purgadu e samunadu est netu ◊ sa robba neta cheret prantzada e remonida ◊ sa carrela est neta ca l'apo mundhada 2. fizu nostru est netu de istravíscios e de giogos ◊ sos pecos chi apo no dent èssere medas, ma de su totu, tzertu, no so netu ◊ est mortu chin s'ànima neta de pecas ◊ nos cheret s'ànima neta de culpas e impuridade 3. sos iscontriados trambucant a sole altu in su paris netu ◊ menzus chi serba carchi zoronada chi no a che bogare su dinari netu pro nos fàghere s'ozu ◊ su professore za est triballu netu, no est che a fàghere su pastore o su mastru de muru! Tradutziones Frantzesu propre, pur Ingresu clean Ispagnolu limpio Italianu pulito, lìmpido, móndo, scévro, puro Tedescu sauber, rein.

«« Torra a chircare