Definitzione Definitzione
Sinònimos e contràrios Sinònimos e contràrios
Maneras de nàrrere Maneras de nàrrere
Frases Frases
Sambenados e Provèrbios Sambenados e Provèrbios
Terminologia iscientìfica Terminologia iscientìfica
Ètimu Ètimu
Tradutziones Tradutziones
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
illascàre , vrb Definitzione
fàere prus lascu, istesiare una cosa de un’àtera, fàere calecuna cosa prus pagu bortas; fintzes lassare andhare, giare calecuna cosa, giare su cuntentu
Sinònimos e contràrios
allascai,
arrairi,
illentiare,
iscanzare,
isciagai,
istesiai
/
allatzicare,
menguai
| ctr.
acurtziare,
afíere,
intibbiri,
sizire
Frases
sunt isetandhe a lis illascare su presorju ◊ illascàdebbos! ◊ illasca sa vite ca est tropu afissa!◊ no resesso a illascare custu nodu pro l'isòrbere ca sa fune si est ifusta, at ufradu e at afissu de prus
2.
impessu si est sapiu in bratzos de su babbu, su criedhu si est illascau a prànghere
3.
isse unu tempus ndhe fit sèmpere in domo, ma dae carchi tempus in goi at illascadu ◊ fint sèmpere paris, ma de candho ant brigadu ant illascadu e como petzi si agatant pro chistiones de faina
4.
babbu no s'illascaiat meda ca dinari a comporare bitzicreta no ndhe aiat
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
desserrer,
lâcher
Ingresu
to loosen,
to thin (out),
to cut down on
Ispagnolu
aflojar,
espaciar,
largar
Italianu
allentare,
diradare,
mollare
Tedescu
lockern,
lichten,
nachlassen.
iscapàe, iscapài , vrb: iscapare,
isciapare,
scapai Definitzione
lassare, lassare andhare cosa poderada, acapiada o isserrada (fintzes bogare de presone), bogare sa fune a un'animale (nau sèmpere po animales mannos), lassare orrúere; bogare de cabu faendho una faina a s'acabbu de sa giorronada (i. de); nau de su pipiu, cumenciare a camminare a solu; cumenciare, imbucare a fàere, a trebballare (i. a)/ pps. iscapadu, iscapu
Sinònimos e contràrios
ammollai,
cèdere,
imbrocare,
imbucare,
irfunare,
lassai
| ctr.
aferrai,
aggarrai,
muntènnere,
prèndhere,
sessare,
tènnere
Maneras de nàrrere
csn:
i. s'abba = istupare carchi isterzu o bartza prena de abba a manera chi custa che essat: nadu de sas nues, pròere; i. a prànghere, a ríere, a cúrrere = imbucare o comintzare totinduna a prànghere, a ríere, fuire su prantu, su risu, a cúrrere
Frases
iscapa cussa cosa, no la muntenzas! ◊ sos massàgios iscapeint sos boes a pàschere ◊ su babbu l'iscapeit a pitzinnu minore in fatu a bàtoro sues ◊ annuadu za est, ma no iscapat abba ◊ apenas su gridadori donat su signali de iscapai, s'ègua nci essit che unu guetu ◊ ant iscapu su presoneri ◊ cussu abarrat fintzas cuíndixi dís cun su murru sentza de iscapai unu fuedhu! ◊ iscàpache s'abba de sa bartza e abba s'iscra! ◊ candho bidiabamus cudha cantandhe noche iscapabat su risu ◊ iscapadhi is canis ca bis comenti si ndi andat, cussu!
2.
a it'ora iscapades su sero? ◊ abbàita sos pitzinnos ca m'iscapo a domo de mamma!
3.
e it'est, filla tua oi at iscapau língua? no fuedhat mai! ◊ s'àcua de sa pingiara at iscapau su búdhiru
4.
isciapant a fughire… cada brincu iscudiant una ruta! ◊ s'iscapas a nàrrere, tue puru za…: ses isazerendhe! ◊ sa mama at iscapau a prànghere timendhe pro su fizu
Ètimu
itl.
scappare
Tradutziones
Frantzesu
lâcher
Ingresu
to burst (out),
to let go
Ispagnolu
soltar
Italianu
mollare,
liberare,
prorómpere
Tedescu
freilassen,
ausbrechen.