acobiài, acobilàre , vrb: acoilae,
acoilare,
acoliai,
acoliare,
acubilare,
acugliai,
acuilai,
acuilare,
acuvilare,
aculiai,
aculiare,
cubilare Definitzione
fàere fúrriu, torrare a cuile, a su crocadórgiu, andhare a crocare, fintzes pònnere in su crocadórgiu; istare o pònnere in calecunu logu, aintru, asuta, po si aprigare o cuare; istare in asséliu, firmu, su si apaghiare
Sinònimos e contràrios
acoiletare,
acojai,
acuae,
apatai,
apogiai,
assebiai,
impudhilare
| ctr.
bocare,
essire,
pesare
Frases
iscurtabas sos puzones su sero acubilandhe (P.Mura)◊ furriadorzu de istrias, acoilas bobborrotis e tirpias (L.Loi)◊ sas rúndhines sunt aculiadas in su filu ◊ is pillonedhus fiant acobiaus ◊ su pilloni innòi si acúliat a pausai
2.
furiat pruendu e po no m'isciundi mi seu aculiau ◊ no ia postu menti a babbu a m'aculiai in domu sua is dis de cussa strasura
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se coucher,
s'abriter
Ingresu
to return to the fold to go back to sleep to shelter
Ispagnolu
cubilar,
cobijar
Italianu
rientrare nell'ovile,
ritirarsi a dormire,
ripararsi
Tedescu
in den Stall zurückkehren,
schlafengehen,
sich unterstellen.
acojài , vrb: acujai,
acujare Definitzione
nau mescamente de animales, intrare o andhare a si crocare in s'acoiladórgiu; nau de gente (mescamente piciochedhos), asseliare, apartare, cuare
Sinònimos e contràrios
acobiai,
acuae,
cortire,
remonire
| ctr.
essire
Frases
a sa mata dhoi fúrriant is pillonis a dhoi acojai ◊ candu cummentzat a fai frius, sa musca s'acujat aintru de domu ◊ is crucuitus carraxosus trigant a s'acojai
2.
innanti abboghinamos e poi nos acujamos che catedhos ◊ nci fiat una musca… depit èssi acujada: no dha biu prus ◊ sa morti si est acujara apalas de is murus isderrutus de s'arrexoni! ◊ abarrai in domu acujaus, candu cabat su lampu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se coucher
Ingresu
to go back to sleep
Ispagnolu
cubilar,
calmarse
Italianu
ritirarsi a dormire
Tedescu
schlafengehen.
dormíre, dormíri , vrb: drommire,
drommiri,
drumire Definitzione
pigare sonnu; batire sonnu, fàere pigare sonnu; istare chentza fàere, chentza àere contivígiu e ne pentzamentu, giare pagu atentzione; fintzes giare s'addromitiolu, fàere dormire / ger. drommindhe, drommendhe, dromminno; a./c.: si no est prnl. pigat s'aus. ai/àere po fàere is tempos cumpostos
Sinònimos e contràrios
indormiscai,
ingalare,
insonnigai
| ctr.
bigiare 1,
ischidare,
issonnigare
Maneras de nàrrere
csn:
drommí a orixedhas = a iscutas; drommiri a sonnu de pilloni, a s'abbizu = a sa lerta pro si abbizare calesisiat ischimuzu o móida, cun su pentzamentu de si acatai de ccn. cosa; drommire che sacu = a sonnu surtu, sonnu grai
Frases
serra is ogus e dromidia! ◊ seu drommendi pagu, totu a orixedhas ◊ unu si drommit addaghi tenet sonnu ◊ làssalu ca est drommidu! ◊ pesadindhe, za as drommidu meda! ◊ drommidu as, istanote? ◊ si est imboligau in sos ammuntos e torrau a dormire ◊ su pipiu si nch'est dormiu ◊ no b'aiat drommidu, mamma tua, si no ndhe li aias collidu sa robba!
2.
sa mama che at drommidu su pitzinnu ◊ sa dida dormit su pipiu santziendu su bartzolu ◊ anninnia anninnia, drommire ti cheria, coro meu!
3.
ite nachi as a mezorare si drommis! ◊ Sardigna chi drommis in manus allenas, est lómpia s’ora e no ti ndi ses pesada! (G.Zedda)
4.
dh'ant operau sentza de dhu dormiri
Sambenados e Provèrbios
prb:
chie drommit meda póberu resessit ◊ chie dormit a pitzinnu pianghet a betzu
Ètimu
ltn.
dormire
Tradutziones
Frantzesu
endormir
Ingresu
to put to sleep
Ispagnolu
adormecer
Italianu
addormentare,
dormire
Tedescu
einschläfern,
schlafen.