dinài , nm: dinare,
dinari Definitzione
(upm) misura virtuale de su valore reale de unu bene o merce, valore de iscàmbiu cun cosa, trebballu o fintzes cun àteru dinare etotu (es. de un'àteru istadu)/ min. dinaredhu, dinanedhu: podet èssere pagu o, segundhu comente si narat, meda puru
Sinònimos e contràrios
moneda,
sodhu
Maneras de nàrrere
csn:
d. in minudos, dinai iscapu = minore, de prus pagu valore coment'e cantidade; d. in billetes = in pabilu, maduru; bogai, bogare d. = pònnere dinari, leare d. de carchi logu pro lu dare o ispèndhere; fàghere d. = guadangiai; andhare che a su dinari = de una manu a s'àtera chentza ischire mancu de chie e ne inue; èssere a su dinari = pentzai isceti a fai dinai, tènniri su dinai coment'e iscopu de totu; èssere a dinare contau = portai su tanti giustu giustu chi serbit po ccn. cosa (fintzas po volontadi de chini no donat ampra manu); comporai una cosa d. a manu = pagare deretu, zúghere su dinari comporendhe; comporare unu tantu de dinari in cosa = comporare cosa cun cussu dinari; bàlere ses dinaris (fintzas "serdinaris")= nudha, o azummai; zúghere o tènnere d. chei sa paza = meda; cúrrere su dinari che a s'arga, a unu = tènniri o guadangiai dinai meda; su dinari curret, no curret = bi ndhe at meda, si ndhe buscat, si ndhe balanzat e si ndhe ispendhet, o totu su contràriu; dinari bene ispesu = ispesu cun lúcuru, cun profetu, in cosas de bonu; pònnere a cúrrere su dinari = ispèndhere; dinari malu = dinai chi no balit; èssere fartzu che d. malu = falsu própiu, fingiu, inganneri; pònnere d. in banca = aorrai, allogai, ammuntonai dinai intreghendidhu a una banca; d. de manígiu = su chi s'ispendhet die cun die, pro sos bisonzos prus comunos
Frases
su dinari est fatu pro ispèndhere ◊ su dinai bollit trabballau! ◊ como est totu a fortza de dinari ◊ sa zente como est totu a su dinari! ◊ amant solu unu deus: su dinari ◊ pro sos bator dinaris bendhent ànimas, grados e cusséntzias (Limbudu)◊ in tempus de guerra cussa genti at fatu bonu dinai ◊ su dinai nci essit coitendi
2.
cun cussu dinaredhu carchi cosa mi còmporo! ◊ dinaredhu chi frussat, cussu: lampu!…◊ dinaixedhu tenit, cussu!…
3.
cussu pinzos de apentu no lu pagat dinari! ◊ custa cosa no balet ses dinaris ◊ zughet su dinari che a sa paza ◊ ti curret su dinari che a s'alga ◊ ancu andhet chei su dinari! ◊ boga dinari si cheres cosa! ◊ cheret bogadu dinari de sa banca, ca no che ndhe tenimus ◊ unu tziu mi at datu dinari a bi lu comporare in binu ◊ a pigai dinai immoi andaus cun sa carta a su bàncomat
Sambenados e Provèrbios
prb:
ómine fatu cun dinari no balet nudha ◊ sentza de dinai no si cantat missa ◊ chie at dinari pàstinat binza in sa codina
Ètimu
grc.
denàri(on)
Tradutziones
Frantzesu
argent (monnaie)
Ingresu
money
Ispagnolu
dinero
Italianu
danaro
Tedescu
Geld.
franchítu , nm Definitzione
dinare piticu, moneda, su prus plurale: franchitus
Sinònimos e contràrios
dinaixedhu,
minudu
Frases
candu manigiasta franchitus, in banca ti apu garantiu dèu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
monnaie (petite)
Ingresu
small change
Ispagnolu
dinero suelto,
calderilla
Italianu
spìcciolo
Tedescu
Kleingeld.
frussàre , vrb Definitzione
àere a meda, nau de dinare
Frases
lampu ca ndhe frussat de sodhu, cussu, est abberu! ◊ si no frussas dinari, segundhu su logu mancu intrare ti bi lassant!
Tradutziones
Frantzesu
disposer de l'argent
Ingresu
to have plenty of money
Ispagnolu
tener dinero
Italianu
dispórre,
avére danari
Tedescu
viel Geld haben.
sódhu , nm Definitzione
deghe centésimos de unu francu sardu, ma oramai nau solu cun su significau de dinare / min. sodhitu
Sinònimos e contràrios
dinari
Maneras de nàrrere
csn:
s. grussu = dinai mannu; tirai su s. = chircare de risparmiare, de ispèndhere prus pagu; ballos de sodhu = a pagamentu; su pisci a s. mi ponis!… = no mi faghes nudha!, mi ndhe afuto!; asuba de is corrus, cincu sodhus = sa ruta e su tzurumbone, su dannu e sa befe; essire a s. = andhare in bene; abarrai coment'e unu s. de casu = pitichedhu
Frases
sa zente no teniat unu sodhu a comporare unu tàpulu ◊ prommore de sodhu o de poltrona dorchent sa conca a órdines de Roma ◊ si no tenes unu sodhu a ite chircas muzere? ◊ balanzaiat carchi sodhitu batendhe mudeju ◊ amus collidu pagos sodhos pro carchi mezoru ◊ gi at a costai duus sodhus, cussa cosa!…
2.
gei mi dh'as fata bella, gei ses tonta aici dus sodhus!…◊ a tzia Matilde su manzanu no li fit essiu a sodhu: giuchiat idea de si labare sa robba ma s'abba fit astragada ◊ emu a bòliri crèsciri: seu abbarrau coment'e unu sodhu de casu!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Soddu
Ètimu
ltn.
sol(i)dus
Tradutziones
Frantzesu
sou
Ingresu
money,
soldo
Ispagnolu
dinero
Italianu
sòldo,
danaro
Tedescu
Geld.