achicài , vrb: achicare,
acricai 1,
acricare Definitzione
aconciare o carrigare su fogu, pònnere linna a su fogu, fàere fogu; pònnere coment’e iscudendho
Sinònimos e contràrios
assissai,
atzipare,
intzicare,
ischichinare,
scarrabbussonai
Frases
chie achicat cun sida afumat sa minestra ◊ achica fogu cràdiu a su lapiolu fintzas chi àntziat su recotu ◊ sunt sempre achichendhe gherras in cue ◊ mancu in su fogu titones ischis pònnere, ne achicas ◊ pro los achicare agiunghesit àtera sida ◊ s'ollu po friri si porit torrai a imperai ma no tocat a dh'acricai fogu
2.
sa guàrdia est marranu de vídere una vetura chi l'achicat deretu una contravintzione ◊ archibbusada, aite no ti ndhe achicas àtera de linna supra?! ◊ m'imposto lestru e cun s'arma l'acrico sa segundha fusilada ◊ bella cussa trempa, po dhoi acricai una bussinada!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
attiser
Ingresu
to stir (up),
to give
Ispagnolu
atizar
Italianu
attizzare,
appioppare
Tedescu
schüren.
assissài , vrb: assitzai,
atzitzai,
atzitzare Definitzione
acostire is tzitzones a su fogu, achicare, aconciare su fogu a manera chi tèngiat de prus; fintzes acoragire, nàrrere cosa a ccn. po chi si pòngiat a fàere
Sinònimos e contràrios
achicai,
atzipare,
ischichinare,
scarrabbussonai
/
incidai,
insulliri,
insissiligai
Frases
assitza, assitza acanta a su forredhu! ◊ at assitzau su fogu ca est pitzulau a tussi ◊ at assitzau bèni is mutzionis de su fogu e aciuntu linna
2.
caru Antoni Gramsci, as donau vida e libbertadi po ai assitzau s'ómini a sa lota! (G.Zedda)◊ mi aporrint unu tancu de petza e totus mi assitzant a papai ◊ sa molinàrgia cun su strúmbulu assitzat su molenti
Ètimu
ltn.
*attitiare
Tradutziones
Frantzesu
attiser
Ingresu
to poke
Ispagnolu
atizar,
hurgonear
Italianu
attizzare,
rinfocolare
Tedescu
schüren.
atzipàre , vrb Definitzione
aconciare su fogu ponendhodhoe bene is tzipas, is tzitzones
Sinònimos e contràrios
abbibare,
achicai,
assissai,
ateneae,
atzipajare,
ischichinare,
scarrabbussonai
Frases
est a s'atzipa atzipa duos mutzigones in su foghile
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
alimenter le feu
Ingresu
to foment
Ispagnolu
atizar el fuego
Italianu
fomentare,
alimentare il fuòco
Tedescu
das Feuer unterhalten.
incidài , vrb: incidiare,
incirai 1,
insidai 1,
intzediare,
intzidare,
intzidiare,
intziliare,
intzirai 1,
intzitai,
intzitare Definitzione
mòvere o fàere mòvere s'àteru atzitzandhodhu, naendho e faendho e ofendhendho puru, ponendho s'unu contras a s'àteru / incirai su logu = pònnere sa zente, sos àteros, o fintzas solu s'àteru in buluzu, fàghere pessare in su malu
Sinònimos e contràrios
aciopai,
ateneae,
atiare,
auntzare,
imbriscare,
incirigare,
inciulai,
insissiligai,
intrulliare,
intzifrire,
intzigare,
intzudie,
intzullire,
issolociare,
pretzipitare,
sotae,
tzintzigare,
ubetzare,
umprigare
/
intriscare,
mincidiare,
suberiare,
purruntzare,
tinghitare
Frases
un'ora ses intzidiendhe: ma si ti aferro ti ndhe passo sa gana! ◊ a filla mia est sa cumpàngia chi dha incidat a fai cussas cosas ◊ ti pregu chi no insidis de fronti a custa disputa, chi no fatzas su disconnotu! (Pani)◊ prus de unu l'intzediaiat pro la cherrer fàghere cantare ◊ non m'intzédies: menzus mudu ti abbarra!◊ no dhi neris cosa, a su pipiu, ca dh'incidas, ca est dormendisí!
2.
at incidau totu su logu chi depit andai a s'èstero ◊ su piciochedhu est incirendi is fradis a pedí dinai a sa mama ◊ ant iscambillau is pipius… funt giogus de natura…: ita bollis intzirai?!
Ètimu
itl.
incitare
Tradutziones
Frantzesu
provoquer
Ingresu
to cause
Ispagnolu
provocar,
atizar
Italianu
provocare,
rinfocolare
Tedescu
provozieren,
wieder entzünden.
isfadhixàre , vrb Definitzione
murigare o mòvere sa braxa, iscutulare is tzitzones po istacare sa braxa
Sinònimos e contràrios
ischicajare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tisonner
Ingresu
to move the embers
Ispagnolu
atizar,
hurgar
Italianu
sbraciare
Tedescu
mit den Armen fuchteln.