abertài , vrb: abetai, ibertare Definitzione istare o abbarrare cun s’idea chi ccn. o calecuna cosa bèngiat o acontessat, si averet / abetau siast! = ispeta! Sinònimos e contràrios aisetare, aispetare*, arreare, aspeare, asseare 1, firmai, ispetare, tratèniri Frases seus abetendidhu, ma no est lómpiu ◊ chi estus abetau sa essida de su soli si fut tocau de cúrriri! ◊ sciadadedha, s'isposa, tenit ora abetendu!…◊ totus abetamus custa dí po arriciri giogus ca assinunca no si ndi comporànt 2. abetau siast, no ti ndi andis innantis de s'ora! ◊ ah, balla, immó fusta abetara, lah!… Tradutziones Frantzesu attendre Ingresu to wait for Ispagnolu esperar Italianu aspettare, attèndere Tedescu warten.

acrodhàre , vrb: aggradhare 1, aggrodhare Definitzione intanare, cuare comente faet su grodhe, su margiane, ibertandho a furare ccn. cosa, abbasciare, su si pònnere abbasciaos coment’e po no si fàere a bíere Sinònimos e contràrios abbuare, acuae, ammacionai, apatai, atanai Frases si acrodhaiat in d-un'istrintorzu, betaiat sa sanna de su rú a s'anzone colendhe e che lu tiraiat ◊ si est acrodhadu acurtzu a una mata de chessa a fàghere de bisonzu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se terrer, être aux aguets Ingresu to go back to one's den, to lie in wait Ispagnolu esconderse, estar alen acecho Italianu rintanarsi, stare in agguato Tedescu sich verkriechen, auf der Lauer liegen.

aisetàre , vrb: iscetare 2 Definitzione lassare passare tempus, istare fintzes a candho acontesset calecuna cosa, tènnere ibertu, isperàntzia de lòmpere a calecuna cosa o de intrare in podere de calecuna cosa, lòmpere a un'iscopu Sinònimos e contràrios abertai, acociare, afilusigare, afrimai, aispetare, asseare 1, ibertare, ispetare, istentae, tricare | ctr. andai Frases sos discípulos podiant cumprèndhere chi Cristos fit su Messia chi fint aisetendhe ◊ aiseta aiseta mi ch'est passadu su tempus! ◊ tue aiseta a babbu, ca nois andhamus! Sambenados e Provèrbios prb: chie aisetat piatu anzenu lu màndhigat fritu Tradutziones Frantzesu attendre Ingresu to wait (for) Ispagnolu esperar Italianu aspettare Tedescu warten.

ammacionài , vrb: ammascionai, ammatzonare, matzonare Definitzione istare o pònnere cicios o crocaos coment’e allorigaos; su si pònnere che a su margiane (matzone), cuare, fàere che a su matzone Sinònimos e contràrios aciunciulire, acoconare, acuculiare, aculigionai, acuculiedhare, arruntzai / abbuare, acuae, acrodhare, intanae, istichire Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu être aux aguets Ingresu to lie in wait Ispagnolu acechar Italianu stare in agguato Tedescu auf der Lauer liegen.

apostài , vrb: apostare 1, apostari Definitzione istare firmos cuaos in calecunu tretu iscocandho e ibertandho a ccn. o un'animale po dhu cassare, po dhu sodigare, o àteru; carrare su laore a sa posta o eremàgiu; pònnere una posta a iscummissa / apostare de… = detzídere Sinònimos e contràrios atrapare, impostai / carrugare Frases sos caminos fint prenos de zente apostada pro bíere sos isposos ◊ si ficheit in conca sa bidea de l'apostare a fusile ◊ si aposteit in d-una roca, ispetendhe sos ladros cun su bestiàmine furadu ◊ mi ant apostadu fintzas a candho mi ant àpidu 2. su trigu si apostaiat in sa posta e poi si che gighiat pro l'arzolare 3. apostant de isposare e isposados si sunt Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu guetter Ingresu to lie in wait for Ispagnolu acechar Italianu appostare Tedescu sich auf die Lauer legen.

iscetàre 2 , vrb: aisetare, isetare, issetare Definitzione lassare colare tempus, istare fintzes a candho acontesset calecuna cosa, tènnere ibertu, isperàntzia de lòmpere a calecuna cosa o de intrare in podere de calecuna cosa, a un'iscopu o àteru (ma fintzes chistire)/ a/c.: addaghi a su vrb. depet sighire un'àteru vrb. inf., tra unu e àteru bolet sa prep. a: isetamus a bíere, iseto a ghirare, isetandhe a bos atobiare; Mastru Iseta = unu chi de faina no ndh’atúliat, mastru chi petzi rispondhet Iseta! a chie li dimandhat si at fatu su triballu Sinònimos e contràrios abertai, acociare, afilusigare, afrimai, aispetare, istentae, tricare | ctr. andai Frases no est ora de iscrèdere: isetamus a bíere! ◊ za l'iseto a ghirare su chi zuco in su coro ◊ s'in Orune si bóliant sos bentos t'issetas malas novas! ◊ fipo isetandhe a bos atobiare (S.Spiggia)◊ cuss’addopu fatu a s’ispessada no si lu isetabat ◊ si est torradu a sètzere iscetendhe a tiu Frantziscu 2. tiu Antoni teniat una cuba de binu bene iscetada in funnagu Tradutziones Frantzesu attendre Ingresu to wait (for) Ispagnolu esperar Italianu attèndere Tedescu warten.

«« Torra a chircare